7 cặp sự kiện dư luận đặc biệt quan tâm năm 2010
Chúng ta đã giã từ năm cũ 2010 với nhiều tâm trạng, nhiều cảm xúc ấn tượng rất đáng nhớ, nói chung buồn nhiều hơn vui và đã bước sang năm mới với nhiều suy tư và hy vọng mới...
Chungta.com xin điểm lại 7 cặp sự kiện được chungta.com cho rằng người Việt từ dư luận chung đến nhiều nhà tri thức, học giả đã chia sẻ, trao đổi và suy ngẫm nhiều nhất về cái được/ cái mất, mặt sáng/ mặt tối của đất nước và thế giới suốt năm qua:
1. Văn hóa truyền thống hàng ngàn năm... nhưng "phản văn hóa" vẫn ngày một bành trướng
Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội là một sự kiện đặc biệt trọng đại, linh thiêng của dân tộc. Ngay trước thềm Đại lễ, Hoàng Thành Thăng Long đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
Nhiều công trình văn hóa chào mừng được hoàn thành, nhiều sự kiện tưng bừng, náo nhiệt như mít tinh, diễu binh, diễu hành với sự chuẩn bị kéo dài 7 năm nhưng vẫn đầy gấp gáp... Dù nhiều lời khen chê, hồi hộp, ì xèo và lo ngại đặc biệt là mức kinh phí đã chi tổ chức đại lễ, chất lượng của những bộ phim quay mừng đại lễ (nhất là Bộ phim truyền hình nhiều tập "Lý Công Uẩn - Đường tới thành Thăng Long"), sự cố nổ pháo hoa tại Mỹ Đình, ách tắc trong đêm bắn pháo hoa... nhưng nhìn chung đại lễ đã diễn ra theo đúng kịch bản tổ chức.
Nhưng nhìn vào đời sống xã hội năm 2010, ai cũng có thể thấy quá nhiều sự việc hết sức đáng phẫn nộ và đáng báo động - không xứng với một nước có thủ đô với chiều sâu văn hóa vào hàng nghìn năm tuổi. Đó là những sự kiện bạo lực học đường, đánh bạn hội đồng, khoe ảnh/ clip khỏa thân, rồi lạm dụng tình học con trẻ, quan hệ học sinh - giáo viên, nghi án hiệu trưởng, bằng giả/ bằng rởm... Rồi sự ầm ĩ và gây ồn ào không đáng là những hạt sạn scandal văn nghệ, những tin đồn, sự thật về đời tư, chuyện hôn nhân/ chia tay của các ca sĩ, nghệ sĩ, người mẫu... rồi lộ hàng, khoe hàng đánh bóng hình ảnh trước công chúng khi biểu diễn trước công chúng, rồi đấu giá "ảo" từ thiện một cách lố bịch gây bức xúc và thất vọng...
Trong niềm tự hào, niềm vui về giá trị văn hóa truyền thống, chúng ta buồn, lo âu và thấy trách nhiệm nhiều hơn về thực trạng văn hóa đầy ô nhiễm của ngày hôm nay...
2. Trí tuệ cá nhân (Ngô Bảo Châu) và trí tuệ tập thể (cộng hưởng trí tuệ của các nhà trí thức)
Ngày 19-8-2010, Liên đoàn Toán học thế giới đã trao Huy chương Fields, được ví như “Nobel toán học” cho GS Ngô Bảo Châu. Việt Nam là quốc gia thứ 2 ở châu Á có nhà khoa học đoạt giải này. Việc công trình chứng minh "Bổ đề cơ bản" của Ngô Bảo Châuđược vinh danh là một kỳ tích, thành tích to lớn của nền toán học nhân loại là một đỉnh cao trí tuệ của người Việt được thế giới công nhận từ trước đến nay.
Đây cũng là dịp để người Việt nhìn lại và suy nghĩ về vấn đề tài năng cá nhân, hội tụ của nền giáo dục, chính sách và môi trường làm việc đối với người trí thức, nhân tài của Việt Nam. Xã hội phải như thế nào để làm cho các cá nhân có thể phát triển và thăng hoa những tài năng, năng lượng của mình? Vui cho Ngô Bảo Châu, chúng ta buồn cho rất nhiều tài năng đã không thể tỏa sáng và bước lên đỉnh cao trí tuệ tương tự... và mong sao Việt Nam có thật nhiều Ngô Bảo Châu hơn nữa trong tương lai gần để anh không lẻ loi và chúng ta dừng ở con số 1...
Năm 2010, chúng ta chứng kiến nhiều sự kiện trí thức Việt Nam tích cực tham gia phản biện xã hội, đóng góp trí tuệ cho sự phát triển đất nước. Nhiều khuôn mặt trí thức tâm huyết tích cực thuyết phục, kiến nghị về sự hợp lý cho sự phát triển bền vững của đất nước, giải quyết các vấn đề/ dự án lớn của dân tộc. Những chủ điểm nóng hổi, được mô xẻ rất nhiều khía cảnh và được đông đảo tham gia như: Dự án Đường sắt cao tốc Bắc Nam, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, các dự án cho doanh nghiệp nước ngoài thuê đất trồng rừng, dự án khai thác Boxit tại Tây Nguyên, vấn đề quản lý các tổng công ty nhà nước như Vinashin, an toàn tài chính và nợ công của chính phủ, quy hoạch chung xây dựng Hà Nội từ 2030 đến 2050...
Ấn tượng nhất của năm 2010 là diễn biến kỳ họp tại Quốc hội - hai kỳ họp Quốc hội thứ 7, thứ 8 rất sôi nổi, hấp dẫn và thẳng thắn. Nhiều đại biểu quốc hội chất vấn làm không khí "hâm nóng" và diễn đàn quốc hội thu hút được đông cử tri và công luận. Đỉnh điểm nhất là đợt tương tác trí tuệ các tầng lớp nhân dân, cán bộ đang viên góp ý cho văn kiện Đại hội Đảng 11 trong tháng 9, tháng 10 vừa qua. Mặc dù chưa rõ kết cục ra sao nhưng đó là những bước đầu đáng mừng cho giới trí thức Việt Nam trong góp phần tích cựcvào tương lai đất nước.
Ngẫm lại, muốn một cá nhân phát triển tột bậc thì anh ta cần một không gian tự do, cởi mở để có cảm hứng và thăng hoa được về trí tuệ. Còn xã hội phát triển được thì phải tổ chức được một không gian xã hội tự do để các cá nhân có thể tương tác, giữ cảm hứng và thăng hoa, đóng góp trí tuệ cho sự nghiệp chung. Nếu những việc chung của đất nước tập hợp được nhiều trí tuệ của nhân dân và làm theo chúng thì quốc hiệu Cộng hòa của đất nước mới đúng nghĩa. Các trí tuệ đa dạng của nhiều người khác nhau đều được coi trọng và bình đẳng, không phải nơm nớp lo bị "chụp mũ" thì đúng là có Dân chủthực sự. Và những nhà lãnh đạo là "đầu tàu", mẫu hình và biểu tượng cho tinh thần Cộng hòa, Dân chủ ấy. Đây chính là nền móng cơ bản của xã hội Việt Nam hiện đại phát triển, bứt lên.
3. Kinh tế 2010 vẫn đang chạy đà để cất cánh... nhưng để lại nhiều lo âu lâu dài
Năm 2010, kinh tế Việt Nam giữ được đà tăng trưởng, đạt mức tăng khoảng6,7%, nhưng chất lượng phát triển bền vững báo động về nhiều mặt.
- Mức lạm phát của cả năm lên mức 11,75%, những tháng cuối năm VND mất giá so với các ngoại tệ mạnh, nhiều mặt hàng nhảy vọt về giá, theo đó mức sống người dân bị ảnh hưởng. Nhiều người mức sống không được cải thiện và có nguy cơ sẽ sống vất vả thêm.
- Việc khai thác tài nguyên bừa bãi và sản xuất chạy theo số lượng đã làm môi trường bị hủy hoại nặng nề. Những tai họa thiên nhiên ngày một dữ hơn là hậu quả cuộc việc ứng xử thô bạo, khai thác tự nhiên bừa bãi, thiếu kiểm soát.
Dấu hiệu biến đổi khí hậu đã quá rõ ràng với Việt Nam. Trong tháng 10/2010, lũ lụt miền trung Nghệ An, Hà Tĩnh đã gây nhiều thiệt hại, mất mát về sinh mạng và tài sản mức độ thiệt hại khủng khiếp.Dư luận và các chuyên gia cho rằng việc xây dựng quá nhiều các công trình thủy điện nhỏ, các nhà máy này xả lũ đã làm cho có cả những lũ nhân tạo chồng lên lũ tự nhiên.
Doanh nghiệp chạy theo lợi nhuận, chạy theo số lượng trong phát triển, qua mặt pháp luật, sẽ làm cho quyền lợi của người dân sẽ bị xâm phạm, nhất là vi phạm luật môi trường và Việt Nam chưa từng xử lý vụ việc nghiêm trong nào. Vụ đầu tiên có lẽ là vào đầu năm 2010, công an đã bắt quả tang Công ty bột ngọt Vedan xả thẳng 5000 m3nước phế thải/ ngày ra sông Thị Vải,cố tình vi phạm các quy định pháp luật về môi trường để trốn hơn 90 tỷ đồng phí nước thải. Hàng ngàn hộ nông dân 3 tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu, t/p Hồ Chí Minh và Đồng Nai trực tiếp chịu thiệt hại về sự ô nhiễm dòng sông Thị Vải. Và suốt năm trời chầy cối, Vedan mới đồng ý bồi thường cho các hộ nông dân và đã thực hiện 2 trong 3 đợt bồi thường.
Cuối năm, dư luận quan tâm đến việc cho doanh nghiệp nước ngoài thuê giá rẻ trên 300.000 ha rừng đầu nguồn thậm chí ở một số tỉnh rơi cả vào nằm trong khu vực trọng yếu về an ninh quốc phòng.
- Về tài chính, năm 2010, Việt Nam nhập siêu khoảng 12,3 tỷ USD và đầu tư công tăng nhanh gây khiếm hụt ngân sách quốc gia. Đầu tư quá mức hiệu quả thấp dẫn tới độ an toàn tài chính ngày càng giảm sút, đến mức báo động (dư nợ Chính phủ 44,3% GDP, dư nợ quốc gia 42,2% GDP và dư nợ công 56,6% GDP).
Sự kiện dư luận đặc biệt quan tâm là Tập đoàn công nghiệp tàu thủy (Vinashin) đã thất thoát gần trăm ngàn tỷ đồng (khoảng 4,4 tỷ đô la, bằng 4,5% GDP Việt Nam năm 2009), ngập trong nợ nần và đang trong bờ vực phá sản... và buộc Chính phủ phải "tái cơ cấu" lại. Vinashin bộc lộ thiếu sót của loại hình tập đoàn kinh tế nhà nước, yếu kém của mô hình kinh tế hiện nay. Nguyên nhân ban đầu được xác định là Vinashin suy sụp là do lỗi "tham ô, phung phí công quỹ, quản lý yếu kém". Mà con tàu Vinashin mang mẫu hình chung với nhiều con tàu khác của nền kinh tếnên cần dành thời gian mổ xẻ để rút kinh nghiệm.
Các chuyên gia cho rằng do kinh tế thiếu tính bền vững, việc điều hành mang nhiều tính ngắn hạn, thiếu tầm nhìn xa nên chúng ta đã đụng trần của mô hình tăng trưởng hiện nay. Nếu các vấn nạn không khắc phục được và tìm ra mô hình tăng trưởng phù hợp, nền kinh tế sẽ có nguy cơ mắc vào bẫy tụt hậu vĩnh viễn.
4. Boxit Hungary - Boxit Việt Nam
Tháng 10/2010, xảy ra thảm họa tràn bùn đỏ chứa tại các bể chứa tại thành phố hành phố Ajka Hungarygần 1 triệu m3bùn đỏ đã tràn xuống phủ một diện tích 40km2và làm tan hoang nhiều khu dân cư, ảnh hưởng các quốc gia xung quanh hồ Baikan.Hungary là một nước có lịch sử hàng trăm năm khai thác bô xít nên có kinh nghiệm hơn Việt Nam nhưng sự cố vẫn xảy ra. Sự thật này là một lời cảnh báo cho Việt Nam về nguy cơ môi trường của các dự án bôxit Tây Nguyên với tên gọi rất chính xác là "Quả bom bùn đỏ trên cao nguyên".
Trước đó, dư luận và nhiều trí thức đã sôi động góp ý và kiến nghị nên xem xét, dừng ngay việc thực hiện dự án khai thác bô xít tại Tây Nguyên. Với mức độ quan tâm và tầm vóc vấn đề, chungta.com đưa “Bauxite” Tây Nguyên là sự kiện truyền thông được đông đảo người theo dõi trong năm 2010.
Năm 2010 đánh dấu sự căng thẳng, khiêu khích quân sự giữa hai miền Triều Tiên mở màn bằng vụ chìm tàu chiến Cheonan, đấu pháo tại các đảo Yeonpyeongphía Nam Hàn Quốc và các cuộc tập trận phòng ngự giữa Hàn Quốc và Mỹ. Bắc Triều Tiên tấn phong Đại tướng cho Kim Jong-un (con trai út của Chủ tịch Kim Jong-in sẽ sớm được phong tiếp lên Nguyên soái, dù chưa từng nhập ngũ) và chuẩn bị chuyển giao quyền lực cho vị Đại tướng 27 tuổi này càng làm cho mối căng thẳng tăng cao, nóng một cách rất khó dự báo ...
Biển Đông của ta trong năm 2010 cũng thu hút sự chú ý của dư luận trong nước và quốc tế. Những hành động đơn phương của Trung Quốc liên tiếp bắt giữ tàu thuyền, ngư dân Việt Nam trong vùng biển Đông làm cho tình hình thêm phức tạp và căng thẳng. Trung Quốc xem Biển Đông là một vấn đề thuộc "lợi ích cốt lõi" của mình trong khi Bộ Ngoại giao Mỹ cũng tuyên bố Biển Đông thuộc “lợi ích quốc gia” của họ. Điều đó đặt ra cho chúng ta thêm thách thức mới về đấu tranh bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia tại Biển Đông. Các sự việc làm cho những nhà trí thức và dư luận quan tâm đến lịch sử biển đảo, đến sức mạnh yêu nước của người Việt và trách nhiệm của tất cả đối với lịch sử...
6. Nobel hòa bình thế giới - Khổng Tử hòa bình Trung Quốc
Vào ngày 10/12/2010, trong khi nhân loại tổ chức lễ trao giải cho một người tù người Trung Quốc - Lưu Hiểu Ba tại Oslo (Nauy)theo các giá trị chung của thế giới thì cùng ngày, tại Trung Quốc tổ chức trao giải thương Hòa bình lần đầu theo các giá trị riêng của mình cho ông Liên Chiến, một cựu phó tổng thống Đài Loan, chủ tịch danh dự Đảng cầm quyền Đài Loan.
Điểm chung của 2 sự kiện cùng ngày là: cả hai người được trao giải đều không có mặt tại buổi lễ. Tại Oslo, người nhận giải và thân nhân bị cấm không sang được Nauy, và giải được trao cho ghế trống đặt cạnh bức chân dung với nghĩa tượng trưng thì tại Bắc Kinh, người nhận giải cũng vắng mặt và ủy ban trao giải trao cho một cô bé, mặt đầy lo lắng.
Điểm đáng suy nghĩ là: nhân loại vẫn chưa thể thống nhất được về những giá trị đáng được tôn vinh và sự khác biệt lớn đến mức: một Ủy ban trao giải có uy tín của thế giới chọnmột người trong tù tại quốc gia Trung Hoa để tôn vinh... còn Trung Quốc vẫn kiên trì quan điểm coi đó là một tên tội phạm và cực lực phản đối. Phải chăng là giá trị hòa bình phổ quát vẫn chưa phải là "phổ quát"? Chúng ta vẫn phải tiếp tục tìm kiếm cách thức hàn gắn sự chia rẽ các giá trị, tư tưởng cho lối sống chung với nhau và trên toàn cầu.
7. Những quả bom thông tin trên Internet
Đây là những sự việc phi chính thống nhưng lan tỏa hết sức nhanh chóng.Ngày 5/4/2010, mở đầu bằng "vụ nổ bom Wikileaks" khi trang web công bố thông tin mật về cuộc chiến tranh Iraq.Sau đó đến tháng 7 là 90.000 báo cáo mật về cuộc chiến Afgahnistan. Tiếp đến, ngày 28/11, hơn 250.000 tài liệu, phát biểu ngoại giao Mỹ và giới ngoại giao quốc tế đều bị tiết lộ ra vừa gây phẫn nộ, lo ngại, vừa khiến không ít người thích thú và đặt lại câu hỏi về tự do thông tin, trách nhiệm của báo chí trong thời đại Không còn bí mật.
Số phận của WikiLeaks và ông chủ Julian Assangechắc chắn sẽ còn là chủ đề nóng trong đời sống xã hội, chính trị thế giới trong năm 2011.
Dịp cuối năm, tại Việt Nam, dịp cuối năm cũng xảy ra nhiều vụ đăng tin trên Internet gây xôn xao dư luận.
- Tháng 10/2010, tác giả Blog Cô gái Đồ Long bị bắt tạm giam bài viết 'Các người đẹp lấy chồng' có đề cập tới các chi tiết liên quan con của một thứ trưởng Bộ Công an.
- Tháng 11/2010 clip “Bắt gái mại dâm nude toàn tập” có nguồn gốc từ nghiệp vụ của một số cán bộ chiến sĩ Công an thị xã Cẩm Phả bị phát tán. Kết cục là 6 cán bộ chiến sĩ vi phạm bị kỷ luật chính thức.
- Tháng 11, hacker tấn công, tìm cách xóa hủy thông tin của báo điện tử Vietnamnet và công bố 1 số thông tin nội bộ cho rằng là một phần sự thật về Vietnamnet (một số thông tin bất lợi, mang tính chất nói xấu các cá nhân)... Cơ quan chức năng đang điều tra, làm rõ vụ việc.
- Tháng 12/2010, 2 clips tư liệu nghiệp vụ Đột kích vũ trường New Century 3 năm về trước cũng bị tung ra...
Nguồn:
Nội dung khác
Tại sao con người cần phải học?
15/09/2016Nguyễn Hữu ĐổngTìm kiếm danh phận
22/07/2011Nguyễn Văn Trọng7 phát hiện bất ngờ sau khi đọc nguyên tác "Hành trình về phương Đông"
03/08/2023Thái Đức PhươngNói với các doanh nhân: "Đỉnh của bạn đâu" để có được...
03/08/2023Nguyễn Tất ThịnhThiên thần” vỗ về những đêm dài thao thức.
03/08/2023Tiểu Mai"Đỉnh Ngu" từ Hiệu ứng Dunning & Kruger
05/06/2022Ngọc HiếuTản mạn nghịch lý và tại sao???
29/12/2007Linh LinhToàn cầu hoá và chuyện thịnh suy của môn văn học
31/01/2006Ngô Tự LậpSống chậm giữa đời nhanh
02/07/2010Lê Thiếu NhơnTương lai trong lòng quá khứ
06/02/2009Nguyễn QuânKế thừa tinh thần yêu nước truyền thống của dân tộc ta trong bối cảnh toàn cầu hóa
02/02/2010Mai Thị QuýBóng đá: trò chơi cũ kỹ theo một trật tự cũ kỹ và trong một thế giới cũ kỹ
22/06/2006Trà Đoá