Hạnh phúc là gì?

03:03 SA @ Thứ Sáu - 08 Tháng Bảy, 2016

Hạnh phúc chỉ có ở con người, các quốc gia. Không có hạnh phúc của con người sẽ không có hạnh phúc của quốc gia; ngược lại, không có hạnh phúc của quốc gia sẽ không có hạnh phúc của con người. Để nhận thức khái niệm hạnh phúc, cần tìm nguồn gốc của nó.

Nguồn gốc khái niệm hạnh phúc

Mỗi sự vật, hiện tượng khách quan trong thế giới tự nhiên và xã hội đều có các mặt “đối lập”. Mặt đối lập tức là mặt “đứng ở phía đối ngược lại” với mặt kia. Trong thế giới tự nhiên và xã hội có các mặt đối lập cơ bản là: đối lập “song - hành” và đối lập “nhân - quả”. Các mặt đối lập song - hành (phải - trái) được hình hành trên cơ sở quay vòng của Trái đất tự quay xung quanh nó; còn các mặt đối lập nhân - quả (trước - sau) được hình thành trên cơ sở quay vòng của Trái đất tự quay xung quanh Mặt trời. Chính sự chuyển động không ngừng của Trái đất như vậy là cội nguồn sâu xa hình thành nên hiện tượng (khái niệm) hạnh phúc nói riêng, các mặt đối lập của sự vật, hiện tượng trong thế giới tự nhiên và xã hội nói chung. Nói đến sự vật, hiện tượng, chẳng hạn như các con số đối lập, thì không thể không nói đến chữ số 2 - số nhiều nhỏ nhất. Chữ số 2 chính là biểu tượng của gia đình - nguồn gốc của hạnh phúc. Không có chữ số 2 sẽ không có các chữ số nhiều khác; tương tự, không có gia đình sẽ không có cộng đồng các quốc gia.

Các mặt đối lập cơ bản trong khái niệm hạnh phúc là “hạnh” và “phúc”. Nhìn nhận từ góc độ các mặt đối lập song - hành, hạnh là muốn nói tới sự bất hạnh (điều dở, xấu,…), còn phúc là muốn nói tới sự phúc đức (điều hay, tốt,…) cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Nhìn nhận từ góc độ các mặt đối lập nhân - quả, hạnh là muốn nói tới sự cầu mong không gặp điều bất hạnh trong tương lai; còn phúc là muốn nói tới sự cầu mong gặp điều phúc đức trong tương lai. Do vậy, khi ta mong muốn bản thân có hạnh phúc, hay chúc điều hạnh phúc cho ai, cũng tức là cầu mong mình, cầu mong cho người đó không gặp điều bất hạnh có thể không may gặp phải, mà mong muốn mình, mong muốn người đó luôn gặp những điều phúc đức. Mỗi con người đều mong muốn có hạnh phúc trong hiện tại và tương lai với các tiêu chí (đòi hỏi) khác nhau. Đó chính là các ước muốn xuất phát từ bản chất các mặt đối lập của hạnh phúc con người.

Hạnh phúc của con người

Hạnh phúc bao gồm các tiêu chí khác nhau mà con người mong muốn có được trong hiện tại và tương lai. Có những người ước muốn được hưởng một đời sống vật chất sung túc; có những người lại ước muốn làm được nhiều điều thiện trong xã hội..v..v.. Tuy nhiên, con người là sự vật, hiện tượng có các mặt đối lập, phụ thuộc vào sự vận động khách quan của Trái đất - thế giới tự nhiên. Do vậy, con người sống trong thế giới đó không thể tránh khỏi các “va chạm” (xung đột) giữa các mặt đối lập, trong đó có các mặt đối lập cơ bản là: sự sống con người và môi trường tự nhiên. Điều đó đã cho thấy rằng, hạnh phúc chân chính (thật sự) của con người là có được sự cân đối (cân bằng), hài hòa (dung hợp) giữa sự sống của con người và sự tồn tại của môi trường tự nhiên.

Sự cân đối, hài hòa giữa các mặt đối lập như vậy chính là cội nguồn sinh ra và duy trì sự tồn tại của con người. Nếu sự vật, hiện tượng không có các mặt đối lập, tức không có sự cân đối, hài hòa giữa sự sống của con người và tồn tại của tự nhiên, sẽ khó đạt được hạnh phúc thật sự của con người. Nói cách khác, con người sinh ra, tồn tại trong thế giới này đều có các mặt bất hạnh (rủi ro) và phúc đức (may mắn). Người nào trong quá khứ, hiện tại gặp bất hạnh (thất bại) “có thể” sẽ trở thành tiền đề để cho người đó có phúc đức (thành công) trong tương lai; ngược lại, người nào trong quá khứ, hiện tại có phúc đức cũng có thể sẽ trở thành tiền đề để người đó gặp bất hạnh trong tương lai. Chính sự có thể gặp bất hạnh hoặc phúc đức đã dẫn đến các ước muốn, câu chúc hạnh phúc, may mắn, bình an, tốt lành,… cho con người. Song cũng chính từ các khái niệm đó lại có thể dẫn đến các ước muốn “viển vông” (không có thật), tính kiêu ngạo, các “hủ tục” trong cúng bái, lễ hội, gọi “hồn”,… làm mất đi nét đẹp văn hóa chân thật về tâm linh của bản thân con người.

Hạnh phúc của quốc gia

Hạnh phúc bao gồm các tiêu chí khác nhau mà quốc gia nào cũng ước muốn có được trong hiện tại và tương lai. Có quốc gia ước muốn đến được “Thiên đường” - nơi con người không còn khổ đau; có quốc gia ước muốn đến được xã hội “tự do, bình đẳng và bác ái”; quốc gia khác lại ước muốn đến được xã hội có “phúc lợi chung”, không còn bóc lột, áp bức bất công giữa người với người, con người sống hài hòa với thiên nhiên,..v..v.. Tuy nhiên, quốc gia là sự vật, hiện tượng có các mặt đối lập, phụ thuộc vào sự vận động khách quan của thế giới tự nhiên, xã hội loài người. Do vậy, các quốc gia tồn tại trong cộng đồng xã hội loài người không thể tránh khỏi các “mâu thuẫn” (xung đột) giữa các mặt đối lập, trong đó có các mặt đối lập cơ bản là: cá nhân con người (nhóm) và cộng đồng xã hội (quốc gia). Điều đó cho thấy rằng, hạnh phúc thật sự của quốc gia chính là có được sự cân đối (cân bằng), hài hòa (dung hợp) về giá trị, lợi ích giữa cá nhân con người và cộng đồng xã hội.

Sự cân đối, hài hòa giữa các mặt đối lập như vậy là cội nguồn xuất hiện và duy trì sự tồn tại của quốc gia. Nếu sự vật, hiện tượng không có các mặt đối lập, tức không đảm bảo sự cân đối, hài hòa về giá trị, lợi ích giữa cá nhân con người và cộng đồng xã hội, sẽ khó có thể duy trì sự tồn tại của quốc gia. Nói cách khác, các quốc gia xuất hiện, tồn tại trong thế giới này đều có các mặt bất hạnh (thất bại) và phúc đức (thành công). Quốc gia nào gặp bất hạnh (thất bại) trong quá khứ, hiện tại có thể sẽ là tiền đề cho quốc gia đó có phúc đức, tức thành công trong tương lai; ngược lại, quốc gia nào có phúc đức trong quá khứ, hiện tại có thể lại là tiền đề cho quốc gia đó gặp bất hạnh, tức thất bại trong tương lai. Chính sự có thể gặp bất hạnh hoặc phúc đức đã dẫn đến các ước muốn, các câu chúc thành công, tốt đẹp cho nhau giữa các quốc gia trong các buổi tiếp kiến ngoại giao,..v..v... Song cũng chính từ các khái niệm đó lại có thể dẫn đến các hành vi dối trá, lừa đảo, ích kỷ,… của quốc gia này với quốc gia khác, làm mất đi tính bình đẳng, hữu nghị cần có giữa các quốc gia.

Làm gì để con người, quốc gia có hạnh phúc?

Hạnh phúc là tiêu chí được nhiều quốc gia, nhiều người ước muốn trong tương lai. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, mỗi con người ở các quốc gia rất cần phải nhận thức được cội nguồn, bản chất hạnh phúc của con người, quốc gia; đồng thơi, cần phải có nhiều nỗ lực của bản thân để thực hiện điều đó. Bởi nếu không hiểu nguồn gốc, bản chất của hạnh phúc, mỗi con người, quốc gia sẽ không thể đạt được nó, mặc dù có nhiều nỗ lực; ngược lại, có khi còn dẫn đến các căn bệnh như sùng bái, kiêu ngạo, các hủ tục lạc hậu,..v..v... Mỗi quốc gia, con người muốn có hạnh phúc cần phải nhận thức thấu đáo về nó, biết cân bằng giữa lợi ích riêng và lợi ích chung, cùng nhau hợp tác giải quyết thông qua luật pháp, đạo đức để thực hiện cân bằng, dung hợp giữa các mặt đối lập là: môi trường tự nhiên và xã hội loài người; cá nhân con người và cộng đồng xã hội. Điều đó có nghĩa là, những người và quốc gia nào làm được nhiều việc hay, nhiều điều tốt để bảo vệ môi trường sống của tự nhiên, con người, cộng đồng xã hội, tức đảm bảo cân bằng, hài hòa giữa sự tồn tại của môi trường tự nhiên và sự sống của con người, sự cân bằng, dung hợp về giá trị, lợi ích giữa cộng đồngxã hội và cá nhân con người, sẽ là những người, quốc gia có nhiều hạnh phúc nhất.

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Tọa đàm: Hiện thực hóa khát vọng “Độc lập - Tự do - Hạnh phúc“

    02/09/2015VOV.VN tổ chức cuộc tọa đàm trực tuyến “Cách mạng Tháng Tám và thôi thúc hiện thực hóa khát vọng “Độc Lập - Tự do - Hạnh phúc” vào chiều 28/8/2015 tại Hà Nội...
  • 30 câu nói của thiền sư Thích Nhất Hạnh giúp bạn sống hạnh phúc hơn

    19/03/2019Thư VĩHãy cùng đọc những lời thầy Thích Nhất Hạnh dạy để khiến bạn sống hạnh phúc hơn...
  • Chìa khóa hạnh phúc trong sách 'Thông thái và số phận'

    29/08/2016Thu HiềnTrong cuốn sách triết học “Thông thái và số phận”, tác giả Maurice Maeterlinck bàn về nhiều vấn đề để từ đó toát lên quan điểm về hạnh phúc, cách thức để có hạnh phúc...
  • Quyền lực, tiền bạc, hạnh phúc: Tại sao không có cả ba?

    19/06/2016Nguyễn ThảoThế hệ chúng ta đã thay đổi rất nhiều. Việc nhận thức về những thứ mà mình mong muốn đạt được đang làm lu mờ mục đích cuối cùng. Một số người tìm kiếm quyền lực, một số chạy theo đồng tiền bằng mọi giá, và quan trọng hơn, nhiều người đã quên ý nghĩa thực sự của hạnh phúc, đó là tình yêu...
  • Dẫn nhập về hạnh phúc

    08/06/2016Cuốn sách chỉ ra Hạnh phúc quan trọng như thế nào? Có đo lường được hạnh phúc không? Điều gì làm chúng ta hạnh phúc? Nhân loại luôn quan tâm tới các câu hỏi này. Đối diện với biến động môi trường và kinh tế, con người có thể tự vấn rằng mình thực sự cần những gì để thịnh vượng và sống tốt đẹp...
  • Không chỉ là quốc gia hạnh phúc nhất, Bhutan còn có vị thủ tướng tuyệt vời nhất thế giới

    10/05/2016Vân ĐàmMới đây thủ tướng Bhutan là Tshering Tobgay đã có bài phát biểu gây chấn động về câu chuyện chống biến đổi khí hậu của Bhutan.
  • Hạnh phúc và bất hạnh

    07/04/2016Phương HuyềnĐâu là nơi đất lành chim đậu? Còn đâu là nơi có tỉ lệ người dân cảm thấy bất hạnh cao hơn cả?
  • Vài chia sẻ về hạnh phúc

    01/04/2016Nguyễn Thừa NghiệpNếu bạn hỏi tôi: Mục đích của cuộc đời là gì? Tôi xin thưa: Đó là Hạnh Phúc.
    Bạn lại hỏi: Vấn đề nào là quan trọng nhất trong cuộc sống? Tôi cũng xin thưa: Đó là Hạnh Phúc.
  • Những bài học từ nghiên cứu về hạnh phúc

    01/04/2016Nhà kinh tế học Richard LayardNếu chúng ta thực sự muốn hạnh phúc hơn, chúng ta nên làm gì khác đi - với tư cách một xã hội và trong đời sống tinh thần?
  • "Chỉ số hạnh phúc cao" dẫn tới khó có động lực đổi mới?

    29/03/2016Dương Quốc ViệtVăn hóa người Việt chú trọng sự tồn tại hơn là đổi mới và phát triển. Để thay đổi chúng ta cần một thể chế mạnh hướng mọi nguồn lực xã hội vào cuộc cạnh tranh không ngừng nghỉ, mà ở đó sự tồn tại phải đồng nghĩa với phát triển tiến bộ...
  • Về hai chỉ số quốc gia (hạnh phúc và trung thực)

    22/03/2016Nguyễn Tất ThịnhVừa qua một tổ chức uy tín Quốc tế ( SDSN - Tổ chức mạng lưới các Giải pháp Phát triển ) đã đánh giá xếp hạng các nước về chỉ số hạnh phúc và chỉ số về tính trung thực: trong đó có một số Quốc gia ở thứ hạng rất thấp của bảng điểm! Rất đáng để ý tính 'ngang điểm' của hai chỉ số Quốc gia đó...
  • Hạnh phúc ai bán mà mua

    20/03/2016Bùi Văn Nam SơnCamus lập tức liên tưởng câu chuyện riêng của nhân vật thần thoại Hy Lạp Sysyphe đến thân phận hiện thực của “người công nhân ngày nay, suốt tháng ngày trong cuộc đời của mình, luôn phải làm việc với cùng một nhiệm vụ, và cái số phận ấy cũng chẳng kém phần phi lý”...
  • Nguồn gốc của hạnh phúc và bất hạnh

    20/03/2016Trong cuộc sống, mọi người đều có thể cùng nhau vun đắp hạnh phúc. Tuy nhiên, không phải bất kỳ cặp nam nữ nào cũng có thể chung sống đến đầu bạc răng long. Hôn nhân trong cuộc sống hiện đại là một thử thách lớn cho hai người trưởng thành...
  • Dân chủ, giàu mạnh với vấn đề Hạnh phúc

    20/03/2016TS Hồ Bá ThâmNgày nay, trên thế giới đang diễn ra nghịch lý: giàu có vật chất hơn lại thấy kém hạnh phúc hơn. Cho nên đã chú ý bàn về hạnh phúc, không chỉ ở cấp độ triết học mà cả kinh tế học. Song tôi nghĩ rằng cần bàn cả ở cấp độ chính trị học và xã hội học, văn hóa học, tâm lý học. Mục tiêu nào cuối cùng cũng quy về hạnh phúc...
  • Việt Nam đứng hạng 96 những nước hạnh phúc nhất

    16/03/2016Đ.K.L.Trong danh sách Những quốc gia hạnh phúc nhất do Hệ thống giải pháp phát triển bền vững (SDSN) và Viện trái đất tại Đại học Columbia, Mỹ công bố, Việt Nam đứng thứ 96 trong tổng số 157 nước...
  • Việt Nam và 5 tầng mưu cầu hạnh phúc

    09/03/2016Huỳnh Thế DuMưu cầu hạnh phúc là một quyền cơ bản của con người. Ở Việt Nam, điều này đã được khẳng định ngay trong Tuyên ngôn Độc lập năm 1945. Không may, đa phần người dân đã không thể có được đầy đủ quyền mưu cầu hạnh phúc ngay cả với hai tầng thấp nhất, trong ít nhất 4 thập kỷ. Bởi, làm sao có được chúng trong 30 năm khói lửa trước 1975?
  • Giới trẻ định nghĩa thế nào là Hạnh phúc?

    09/03/2016Dung NhiHẳn đã có lúc bạn thắc mắc rằng Hạnh phúc là gì mà ai cũng mải mê kiếm tìm?
  • 3 thuyết trình sâu sắc về hạnh phúc

    06/03/2016Diễn giả Dennis Prager có các clip về bí mật hạnh phúc hiện đang được lan truyền mạnh mẽ với những thông điệp sâu sắc...
  • Bí mật không ngờ của hạnh phúc và thành công

    06/03/2016Nguyễn ThảoTrong cuốn sách mới mang tên “The Happiness Track” của Emma Seppala – giám đốc khoa học của Trung tâm Giáo dục và Nghiên cứu Chủ nghĩa Vị tha và Lòng trắc ẩn thuộc ĐH Stanford, một bí ẩn mới được hé lộ...
  • Nguyên lý hữu dụng và hạnh phúc

    06/03/2016Luận MinhCuối thế kỷ 18, triết gia người Anh Jeremy Bentham trong tác phẩm “Giới thiệu các nguyên lý đạo đức và luật pháp” (1789) đã đề ra nguyên lý hữu dụng, nội dung của nó là tán thành hay phủ nhận hành động của cá nhân hoặc chính quyền, dựa trên nỗ lực làm gia tăng hay giảm bớt hạnh phúc cho người khác. Theo J. Bentham, chính quyền được xây dựng trên căn bản tam phân: lập pháp, hành pháp và tư pháp, hình thức tổ chức chính quyền chỉ là phương tiện để đạt đến mục đích
  • Trong gia đình hạnh phúc thường có một người quên mình

    28/12/2015Trường GiangHạnh phúc gia đình không phải tự dưng mà có, không phải tạo hóa cho không mà chính do con người tạo nên, hoặc bằng lao động chân tay hay trí óc, bằng trí khôn. Trong những con người làm nên hạnh phúc đó, ta thấy ít nhất có một con người quên mình thực sự...
  • Hạnh phúc

    20/09/2015Nguyễn Trần BạtHạnh phúc có phải là một trạng thái tinh thần nhất thời của con người và có đơn giản chỉ là sự thỏa mãn các đòi hỏi hay không? Bản chất của hạnh phúc thật sự là gì? Trước những cuộc khủng bố liên tiếp xảy ra trên khắp thế giới vào những năm gần đây, chúng ta buộc phải đặt câu hỏi: loài người có thật hạnh phúc không? Vì thế, tôi muốn truy đuổi khái niệm hạnh phúc để tìm ra đâu là yếu tố cơ bản tạo nên hạnh phúc của con người...
  • Tìm về cội nguồn hạnh phúc đích thực của cuộc sống

    19/02/2015Theo nghiên cứu xã hội học, 75% dân số ở các quốc gia phát triển và yên bình nhất thế giới như Thụy Sỹ, Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan… tự nhận mình có cuộc sống hạnh phúc. Họ có đầy đủ tiền bạc, đầy đủ điều kiện vật chất, xã hội ổn định, phúc lợi xã hội tốt… đảm bảo cho cuộc sống “hạnh phúc”, nhưng khi mất đi những vật chất đó, thì họ lại không còn cảm giác hạnh phúc ấy nữa. Những người dân Tây Tạng, Nepal, Ấn Độ… rất nghèo đói nhưng lại luôn lạc quan, yêu đời, vẫn luôn ngập tràn hạnh phúc…
  • Hạnh phúc là nhìn thấy điểm dừng

    20/10/2014Đỗ Phương TiếnKết hợp những nghiên cứu mới nhất trong các lĩnh vực kinh tế học, tâm lý, khoa học thần kinh, xã hội học, triết học và chính sách xã hội, giáo sư kinh tế tại Đại học kinh tế London Richard Layard đã kiến tạo một cách nhìn độc đáo và thú vị về xã hội và cuộc sống của chính con người chúng ta.
  • Về vấn đề mưu cầu hạnh phúc cá nhân và ý nghĩa của nó đối với xã hội ta hiện nay

    03/05/2014PGS, PTS. Nguyễn Tấn HùngHạnh phúc và mưu cầu hạnh phúc cá nhân là vấn đề luôn được quan tâm trong lịch sử triết học. Bài viết điểm qua các quan niệm trong lịch sử triết học - cả phương Đông và phương Tây - về vấn đề quan trọng này. Thông qua cách nhìn mácxít về hạnh phúc, bài viết xác định một vài vấn đề đang đặt ra trong xã hội ta hiện nay...
  • Mời mọi người cùng hạnh phúc

    09/02/2012Hạnh NguyênKhi được hỏi muốn gì trong cuộc đời, hầu như ai cũng trả lời: “Tôi muốn
    hạnh phúc”. Nhưng chúng ta có thể đo được hạnh phúc không? Yếu tố nào
    khiến con người thấy hạnh phúc?
  • Hạnh phúc, mi ở đâu?

    06/07/2009Sưu tầmChúng ta thường nói "đi tìm hạnh phúc" có nghĩa rằng ta thường nghĩ hạnh phúc nằm ở đâu đó và ta qua một chặng đường nào đó, để mắt đeo đuổi, tìm kiếm nó như một đích ngắm. Nó ở đâu? Có chăng một địa chỉ cố định nào đó bên ngoài. Dù gì đi nữa thì hạnh phúc đang ở đây, ngay đây thôi và ta phải nhận ra rằng hạnh phúc chính là ở một tâm hồn luôn mở rộng cửa, một tâm hồn luôn biết cho đi mà không bận tâm về cái nhận được...
  • Hạnh phúc

    21/02/2007Nguyễn Trần Bạt - Chủ tịch kiêm TGĐ Investconsult GroupNếu con người không có năng lực để đánh giá sự đúng đắn hay xác lập sự đúng đắn trong khi tiến hành các hành vi của mình thì con người không thể có hạnh phúc bền vững. Nhận thức được các tất yếu sẽ làm cho con người trở nên đúng đắn. Xin giới thiệu cùng bạn đọc một lát cắt trong những luận bàn sâu sắc của TGĐ- Chủ tịch Investconsult Group - Nguyễn Trần Bạt về hạnh phúc. Con đường để có được hạnh phúc, một hạnh phúc bền vững là hành trình tìm ra khuynh hướng đúng đến tận cùng giới hạn và vượt qua...
  • xem toàn bộ