ChúngTa.com

Trở thành anh hùng hay nỗi ám ảnh của một tội đồ?

8.000 tấn bom Mỹ ném xuống Miền Bắc Việt Nam, giết hại gần 1 triệu người, cuộc chiến của Mỹ tại Việt Nam thật thảm khốc và ác liệt, biết bao người con ra đi không trở về, biết bao ngôi làng bị tàn phá và biết bao trẻ em sinh ra bị dị tật… Tuy chiến tranh đã qua đi, và chúng ta cần từng bước khắc phục những hậu quả, hàn gắn những vết thương lòng và xây dựng Việt Nam anh dũng năm xưa thành Việt Nam phát triển trong tương lai.

Những người lính của chúng ta sau cuộc chiến trở về với ruộng đồng, về với những công việc quen thuộc, với gia đình thân yêu và luôn nhớ về cuộc chiến đầy hào hùng nhưng cũng đầy mất mát và đau thương. Còn những người lính Mỹ, cuộc sống của họ ra sao sau thời gian tham chiến tại Việt Nam? Những bài học chiến tranh của tác giả John Merson sẽ giúp chúng ta trả lời được câu hỏi đó. Những bài học chiến tranh là cuốn hồi kí của của chính tác giả - một cựu lính thủy đánh bộ tham chiến tại Việt Nam năm 1966.

Chiến tranh đã qua đi nhiều năm, nhưng trong ông vẫn hằn sâu những ký ức về sự chết chóc tang thương ở những nơi mà ông đã đi qua trong hơn một năm ông phục vụ cho cuộc chiến, có lẽ, đó là một cái giá quá đắt mà ông phải trả: “Những hình ảnh về người bị thương, bị chết và các thây người nằm chất đống lên nhau đã vò nát suy nghĩ chúng tôi”. Ông tình nguyện tham gia cuộc chiến tranh này với suy nghĩ: “…Tôi muốn trở thành một người đàn ông thực thụ, và tôi tin rằng chiến tranh là cách thức để biến tôi trở thành một người đàn ông mạnh mẽ, dũng cảm. Có lẽ, tôi tranh luận, sự can thiệp của nước Mỹ sẽ chấm dứt cuộc chiến giữa miền Nam và miền Bắc và sẽ có được giải pháp đàm phán… Hầu hết chúng tôi, tôi nói với anh ta, chúng tôi đều muốn trở thành một người lính bởi vì tôi muốn trở thành một người anh hùng”. Nhưng càng đi sâu vào lòng của cuộc chiến, ông càng thấy rõ bản chất của chiến tranh, nó thật đáng sợ, ác liệt và tàn khốc. Những câu chuyện của John Merson vô cùng sống động bởi chúng được tường thuật dưới con mắt và trái tim của một người lính trẻ tham gia với tinh thần sẵn sàng chiến đấu, dũng cảm hi sinh nhưng khi đối mặt với cuộc chiến, đối diện với “nỗi sợ hãi”, với sự hi sinh vô nghĩa của đồng đội, của những người dân vô tội, sự tàn phá ruộng đồng, làng xóm, những nơi các cuộc chiến xảy ra… khiến ông chợt bừng tỉnh: “mục tiêu chiến tranh đã được tuyên bố thường khác xa với những mục tiêu thực sự của nhà hoạch định chính sách khi họ cố gắng thuyết phục người dân ủng hộ chiến tranh”. Khái niệm “chiến tranh” khi ngồi ở giảng đường đại học mà những người lính được gieo rắc là “một chuỗi lý tưởng” còn bây giờ thì “chiến tranh” là “một thây ma trôi trên sông, một lớp da chết bị bong tróc trong lớp giày của tôi, của những người bạn đã chết, hay là cái chết đang rình rập chúng tôi”. Thời gian cuối tham chiến tại Việt Nam, ông bắt đầu thực hiện chương trình gìn giữ hòa bình của mình, ông cùng một vài người tình nguyện tuần tiễu về y tế: chữa bệnh cho người làng, phát thuốc men, thức ăn mà họ có thêm và trốn tham gia các buổi phục kích. Trở về với gia đình sau thời gian tham chiến, ông đã cố gắng rất nhiều để vượt qua những mặc cảm đó và Merson quyết định quay trở lại để giúp đỡ Việt Nam.

Qua những dòng hồi kí của ông, chúng ta có thể thấy được tâm trạng của những người lính trẻ, những người đến với một miền đất xa lạ, với con người xa lạ, với thứ tiếng xa lạ, họ đến đây với “mong muốn được nhớ đến”: được gia đình nhớ đến, chính phủ nhớ đến và nhân loại nhớ đến họ như nhưng “người anh hùng”. Nhưng khi nhận ra rằng “chiến tranh không giải quyết được những vấn đề khiến chiến tranh xảy ra mà thậm chí còn làm những vấn đề đó ngày càng trầm trọng thêm” những người lính hoảng sợ: “Chúng tôi hầu như không thể tự mình hình dung ra được cái chết của mình. Tuy nhiên, với cái chết luôn vây quanh, làm sao chúng tôi tránh được việc suy nghĩ về nó?” và mỗi người lính đã chọn cho mình một con đường: người chết, người bị thương, người bị điên và những người trở về nước với nỗi ám ảnh về sự chết chóc, tang thương của chiến tranh.

Phần lớn những cuốn hồi kí chiến tranh khác đều tập trung vào tính phiêu lưu của bản thân cuộc chiến đó, còn Những bài học chiến tranh lại coi chiến tranh là một công cụ chính sách và xem xét những cách thức mà chiến tranh làm xói mòn chính những mục đích mà cuộc chiến nhân danh. Cuốn hồi kí viết về cái chết và sự tái sinh, John Merson đã nỗ lực vượt qua những sai lầm trong chiến tranh bằng việc quay trở lại và giúp đỡ xây dựng lại đất nước mà trước đây ông được huấn luyện để tiêu diệt, Merson đã tham gia dự án rà phá bom – RENEW do Quỹ Tưởng niệm Cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam tài trợ. “Những bài học chiến tranh” phản ánh chân thực về trách nhiệm của những người lính cũng như những quyết định sai lầm của các nhà lãnh đạo Hoa Kì trong chiến tranh: “Nếu chúng ta có thể ngăn chặn chiến tranh nổ ra ngay từ khi nó bắt đầu, hoặc tìm cách cho chiến tranh nhanh kết thúc, thì chúng ta có thể cứu được cuộc đời những người lính cũng như của dân thường…”

Lời tác giả:

Cuốn sách này là khởi nguồn từ rất nhiều bài diễn thuyết của tôi. Là một cựu chiến binh trong Chiến tranh Việt Nam, tôi đã nhận được nhiều lời mời tới nói chuyện về chiến tranh sau khi Mỹ tiến hành cuộc chiến tại Afghanistan và Iraq năm 2007. Khán giả muốn nghe về những tác động của chiến tranh đối với người lính và người lính đã vượt qua những trải nghiệm từ chiến tranh như thế nào. Tôi nhận thấy cách truyền tải suy nghĩ hiệu quả nhất của mình là kể những câu chuyện có thể minh họa về tác động của chiến tranh đối với những người lính trong trung đội bộ binh của tôi. Mỗi năm tôi trở lại Việt nam, bắt đầu từ năm 1995, hình ảnh con người và đất nước Việt Nam đã vượt qua những hậu quả của cuộc chiến tranh giành độc lập đầy gian khổ như thế nào đã khiến hiểu biết của tôi về chiến tranh càng trở nên sâu sắc.

Cuốn sách này là cách để tôi gửi lời xin lỗi tới người dân Việt nam vì những lỗi lầm mà tôi gây ra trong chiến tranh. Như bất kỳ lời xin lỗi nào khác, nó phải đi kèm với những hành động cụ thể nhằm giải quyết hậu quả của cuộc chiến và giúp người Việt có được cuộc sống tốt đẹp hơn.

Mục lục:

1. Học cách để trở thành một người lính
2. Chính sách đi ngược với Hậu quả
3. Hỗ trợ quân lính
4. Hãy ôm lấy tôi, hãy cứu tôi
5. Chăm sóc sức khỏe
6. Cái chết và Nhớ mãi
7. Cuộc tàn sát ở Đại Lộc
8. Người hùng
9. Sức nặng của ký ức
10. Người thầy thông thái
11. Pha trộn
12. Một cuộc chiến kéo dài bao lâu?
13. Cuối cùng tôi cũng về nhà
14. Tóm tắt thời gian về cuộc chiến giữa Mỹ và Việt Nam
15. Lịch trình của cá nhân tôi
16. Bản đồ Việt Nam