ChúngTa.com

Văn hóa có nội hàm rộng lớn mênh mông - một khái niệm phức hợp, thế nhưng nó được thể hiện hàng ngày, rất gần gũi với mọi người chúng ta như văn hóa dân tộc, văn hoá lễ hội, văn hoá đô thị, văn hóa lối sống,văn hoá giáo dục...đã được mọi người thừa nhận. Thuật ngữ "Văn hoá đọc" là khái niệm mới được dư luận xây dựng lên, chưa có định nghĩa cũng như khái niệm nào nói văn hoá đọc là gì và nó như thế nào? Mặc dù vậy, theo thời gian cũng như sự phát triển của xã hội, thuật ngữ văn hoá đọc ngày càng được nóinhiềuhơn trên các phương tiện thông tin đại chúng và trở thành đề tài khoa học để nghiên cứu.

Trải qua hàng ngàn năm, việc đọc sách đã góp phầnxây dựng con người văn minh, xã hội văn minh,truyền thống của mỗi dân tộc, mỗi quốc gia. Để kỷ niệm về việc này, thế giới đã lấy ngày23/4là ngày thế giớiđọcsách.Thế mới biết trong bộn bề công việc của cuộc sống, người ta vẫn dành cho văn hóa đọc một vị trí xứng đáng cho dù còn khiêm tốn. Ngày nay, văn hoá đọc đang được xã hội tôn vinh.

Tuy nhiên do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, việc đọc sách của xã hội ta hiện nay đang có nhiều biến động.

Lười đọc sách

Tình trạng lười đọc sách ở tất cả các thành phần, lứa tuổi ngày một tăng trong khi xã hội đang rất cần tri thức. Hiện tượng nàyxảy ra đồng nghĩa với việc văn hoá nghe, nhìn đang có ảnh hưởng rất mạnh đến văn hoá đọc và công nghệ "mì ăn liền": đọc nhanh, đọc ngắn, đọc sách mỏng trở thành phổ biến.

Nhiều số cán bộ công chức thích dành thời gian qua mạng tìm kiếm thông tin vừa nóng, đadạng lạicập nhật. Số lượng đọc cũng không đều, có người đọc nhiều, có người đọcít. Theo điều tra xã hội học thì có đến 32,27% công chức chỉ dành có 30 phút một ngày cho việc đọc sách, còn tầng lớp cán bộ lãnh đạo, quản lý chỉ có trên 10% đọc sách 2 giờ một ngày, con số quả là rất ít.

Các đối tượng là sinh viên thì ngại đọc sách dày, sách kinh điển, sách lý luận. Có những cuốn như Tố Tâm, giá2000đồng/cuốn, Lão Tử 6000 đồng/cuốn...những cuốn sách có giátrị được "đại hạ giá" vẫn không được các bạn trẻ ngó ngàng. Cũng theo điều tra xãhội thì có đến 18,18% sinh viên chỉ đọc có 15 phút một ngày, trong khi chỉ có trên 33%là đọc 3 tiếng một ngày. Lý giải điều này, người ta chorằng văn hoá nghe, nhìn đang lấn át khi chỉ cầnnghe đài, xemtivi, nhấp chuột là các bạn có thể có mọi thông tin từ trong nước đến thế giới với muôn hình vạn nẻo những sự kiện, vấn đề đang diễn ra xung quanh.

Đối với các em học sinh, thiếu niênnhi đồngthìpháp luậtviệc đọc là một món ăn tinh thần rất bổ ích, nhất là sách tham khảo nâng cao kiến thức, truyện cổ tích, truyện tranh.... Nhưng giữa rừng sách hiện nay để chọn được cuốn sách hay và lý thú là điều không dễ dàng, thế mớibiết số lượng sách nhiều, đa dạng, đẹp chưahẳn đã hay nếu không bàn về chất lượng, tình trạng này cũng gây ra việclười đọc ở đối tượng này.

Hậu quả của việc lười đọc sách

Như ta đã biết, sách là những tác phẩm cực kỳ quý do trí tuệ cao cả của con người tạo nên được cô đọng, đúc rút qua thời gian và sự pháttriển của nhân loại.Việc lười đọc sách, đọc không đều trong xã hội ta hiện nay để lại 2 điều lớnnhất:

Một là,sự thiếu hụt tri thức đối với tầng lớp sinh viên. Việc dành thời gian quá ít ỏi choviệc đọc đã khiến họ khôngcóchiềusâu tri thức, lười vậnđộng,thiếu tìmtòi, và đây là một nguy cơ xấu đối với sự phát triển của một xã hội.

Hailà,sự lười đọc của một số cán bộ công chức họ đã làm họ hổng nhiều kiến thức. Vớilối “tầmchương trích cú” chỉ đến thư viện hay lùng tìm sách cần thiết khi phải viết một ban báo cáo, một bài phát biểu, làm đề tài… đã khiến họ mất dần sự sáng tạo, không có tinh thần đổi mới, khả năng lý luận kém và không sâu. Một số công trình khoa học nếu làmtheo kiểu đó sẽ thiếu thực tế và không áp dụng được vào thực tiễn, gây tốn kém, lãng phí cho Nhà nước và ngân sách quốc gia.

Đổ lỗi cho văn hoá đọc đang bị văn hoá nghe, nhìn lấn lướt, tôi chorằng không đúng như vậy. Với sự phát triển của thời đại văn minh công nghệ cao, vănliệthoá đọcphảichia sẻ với vănhoánghe nhìn vàvớiIntemet.Xã hội càng phát triển thì nhu cầu của conngười ngày càng phát triển theo. Ngày xưa ông cha ta học hành đều qua sách vờ, thì ngày nạy chúng ta học ở rất nhiều phương tiện. Việc đọc để học muônthuở không bao giờ mất đi, trái lại nó phải là một nhucầu thiết yếucủa mỗi cá nhân con người và toàn xã hội. Không có nhà bác học thiên tài, không có nhà chính trị lỗi lạc nào chỉdựa vào tài năng của mình để thành đạt mà không quaviệc đọc sách.

Giảipháp nào cho vàn hóa đọc

Vậy phải cógiải pháp gì để để văn hoá đọc ngày càng được tônvinh.Đó là một câu hỏi lớn và cần thực hiện ngay đối với người viết sách, đặc biệt là người làm sách và phát hành đề sách hay, bổ ích đến được tay bạn đọc.

Trước hết, cần phải hình thành thói quen đọc sách cho mỗi người, có phương pháp đọc sách và dần hình thành lòng ham mê đọc sách ở mọi tầng lớp nhân dân, điều này tự bản thân mỗi người phải tự rèn luyện.

Thứhai, cần phải nâng cao chất lượng sách, bằng các phương tiện truyền thông, Đảng và Chính phủ nên đầu tư mạnh hơn cho hoạt động thư viện của quốc gia để định hướng cho công chúng đọc sách, phổ biến sách và văn hoá đọc trong nước.

Thứ ba,nâng cao vai trò của ngành xuất bản, đây làyếu tố quan trọng nhất để độc giả tìm lại với văn hoá để đọc, bởi lâu nay, vai trò của ngành xuất bản và phát hành đối với thị trường sách vẫn còn vô cảm khi bị chi phối của nền kinh tế thị trường. Nhiều tác phẩm hay thực sự, có sức cuốn hút' và mang hơi thở thời đại hầu như ít có, ngoại trừ năm vừa qua cỏ một vài cuốn như:Nhật ký Đặng ThùyTrâm, Mãi mãituổi haimươi, phát hành tới mấy trăm nghìn bản sách tạo nên bước đột phá mới trong làng văn học Việt Nam khoảng 10 năm trở lại đây. Một số cuốn khác của làng văn học trẻ cũng tạo nên sự ồn ào trong dư luận song lại lắngxuống vì chưa đạt đến giá trị đích thực và sức cuốn hút đối với độc giả. Điều này xảy ra làm mất cảm hứng và thói quen đọc sách ở mỗi người và bắt buộc họ phải tìmđến những loại hình giải trí khác.

Việc hạ giá thành sản phẩm cũng đòi hỏi ngành xuất bản phải chung tay gánh vác, khi đối tượng mua sách đasốcác bạn trẻ, nhưng giá sáchquá cao làm họ phải đắn đo giữa một bên là sự mưu sinh, và tiền đầu tư cho sách. Gần đây việc quảng bá sách và các buổi tọa đàm tôn vinh văn hoá đọc đã được tổ chức thường xuyên ở các báo, đài, chương trình truyền hình chào buổi sáng củaVTV1 có hẳn một chuyên mục Mỗingàymột cuốn sách,nhằm giới thiệu những cuốn sách hay, có giá trịđến với độc giả. Tháng 01, năm 2006 vừa qua, VụXuất bản, Ban Tư tưởng văn hoá Trung ương tổchứcmột buổi tọa đàm về Văn hoá đọc phục vụ cho đề tài Văn hoá đọc của Ban, đã đón nhận nhiều ý kiến khác nhau về tình hìnhvăn hoá đọc của người Việt Nam hiện nay và các khó khăn của ngành xuất bản khi phái cạnh tranhkhắcliệt với cơ chế thị trường dẫn đến giá sách quá cao so với thu nhập của người dân. Sự quan tâm của Nhà nước đối với hoạt động thư viện cần đẩy mạnh hơn, nhất là ở vùng sâu vùng xa, không có đủ phương tiện cũng như sách để phục vụ bạn đọc, nhằmkhắc phục tình trạng lười đọc hiện nay, đặc biệt là sự thờ ơ, lạnh lùng với văn hoá đọc ờ giới trẻ, đồng thời tìm ra giải pháp để đưa vân hoá đọc lên một tầm cao mới, hình thành một xã hội học tập. Tinchắc rằng, văn hoá đọc sẽ có một tương lai tốt đẹp hơn.