Tính trung thực của người nghiên cứu

07:43 SA @ Thứ Hai - 07 Tháng Năm, 2018

Những ví dụ nêu ra trong bài viết này chúng tôi cố ý chọn những sự kiện xuất hiện đã rất xa trong quá khứ, hầu như chỉ liên hệ với những người đã từ nhiệm, để tránh những điều tế nhị liên quan đến những người đang có địa vị đương thời. (Nói là những sự kiện đã xảy ra rất xa trong quá khứ, nhưng không phải không còn tồn tại trên đất nước ta). Dù vậy, chúng tôi vẫn gửi lời xin lỗi các bạn có liên quan đến các sự kiện được nêu.

Những ví dụ nêu ra trong bài viết này chúng tôi cố ý chọn những sự kiện xuất hiện đã rất xa trong quá khứ, hầu như chỉ liên hệ với những người đã từ nhiệm, để tránh những điều tế nhị liên quan đến những người đang có địa vị đương thời. (Nói là những sự kiện đã xảy ra rất xa trong quá khứ, nhưng không phải không còn tồn tại trên đất nước ta). Dù vậy, chúng tôi vẫn gửi lời xin lỗi các bạn có liên quan đến các sự kiện được nêu.
Chúng tôi không có ý thức chỉ trích cá nhân, mà chỉ mong sao cộng đồng nghiên cứu, và nhất là các cơ quan hoạch định chính sách khoa học, rút ra được bài học từ những sự kiện này, để nền khoa học của chúng ta đi vào quỹ đạo lành mạnh của khoa học.

Những biểu hiện thiếu trung thực trong khoa học ở nước ta có ở hầu hết mọi lĩnh vực và khá đa dạng, thậm chí đa dạng hơn những gì chúng ta có thể đọc được về sự vi phạm các chuẩn mực đạo đức khoa học trên thế giới.

Chị cho tôi xem cái đèn

Câu chuyện cách đây đã vài ba chục năm. Ông A và ông B là hai chuyên gia về một lĩnh vực kỹ thuật có quan hệ rất gần gũi, vừa là đồng nghiệp, vừa là bạn bè, cùng quan tâm nghiên cứu một loại đèn. Ông A nghiên cứu thành công, ông B loay hoay chưa biết xử lý thế nào. Rồi đến những ngày chuẩn bị triển lãm các thành tích sáng tạo kỹ thuật trong toàn quốc, ông A đi công tác nước ngoài, không có điều kiện chuẩn bị cho triển lãm. Ông B, với tình thân giữa hai gia đình, đến thăm gia đình ông A, đương nhiên, ông được bà vợ ông A đón tiếp rất cởi mở. Bỗng dưng ông B nói theo kiểu như “sực nhớ” ra điều gì đó rất ngẫu nhiên: “À chị này, hình như Anh A đã làm thành công cái đèn phải không?” Với tính tình chân thật rất phụ nữ, bà A khoe đủ chuyện, nào là ông lọ mọ không ăn không ngủ đến chuyện dũa-khoan-cắt-gọt suốt ngày… Ông B lại có một đề nghị … cũng rất đột xuất: “Hay nhỉ! Chị có thể cho tôi chiêm ngưỡng công trình của anh không?”. Bà A được dịp: “Gớm, mọi thứ đang còn để ngổn ngang trong cái phòng thí nghiệm của ông ấy đây này”. Thế là bà đưa ông bạn vào … khảo sát toàn bộ cái góc thí nghiệm của ông A. Ông B đã xem xét rất kỹ, từ các thiết bị, dụng cụ mà ông A sử dụng, cho đến những bán thành phẩm và phế phẩm mà ông chưa kịp thu dọn. Với con mắt của nhà chuyên môn, ông đã khám phá toàn bộ bí mật của ông A. Kết quả, ông B đã kịp mang giới thiệu toàn bộ công trình “của mình” tại triển lãm sáng tạo toàn quốc, và đương nhiên, được lĩnh một giải thưởng nào đó, trong khi ông A còn chu du ở nước ngoài.

Bạt ngàn cây ấy

Cũng khoảng gần ba mươi năm trước đây, sau khi bảo vệ thành công luận án ở nước ngoài, Tiến sỹ P. có sáng kiến phát triển tại quê hương mình một giống cây do ông lai tạo dựa trên một nguyên lý khoa học mới.

Ông đã được các nhà lãnh đạo địa phương giúp đỡ, và đặc biệt là được cấp kinh phí để phát triển giống cây quý này cho quê nhà. Sau mấy tháng thì trên những triền đồi quê hương của ông đã bạt ngàn loại cây ấy. Ông tuyên truyền khắp nơi về “thành tựu” của ông. Ông cũng “lọt” được vào “mắt xanh” của các nhà lãnh đạo, và các nhà lãnh đạo này cũng đã tạo nhiều điều kiện ưu đãi cho ông lập một viện nghiên cứu và ông được cử làm viện trưởng. Nhưng rồi, … cái cây mọc bạt ngàn trên đồi, với chi phí hàng nhiều chục tỷ đồng quy đổi theo thời giá hiện nay, đã không tạo ra bất cứ thứ hạt nào như trong thuyết minh của ông với các nhà lãnh đạo ở địa phương. Một số người nói ông chưa có kinh nghiệm chỉ đạo thực tiễn; số người khác nói ông chỉ mới thành công trong labô, chưa đủ điều kiện triển khai đại trà trên một vùng đất rộng lớn; số khác thì nói ông lừa đảo… Mỗi người đều cố đưa ra những bằng chứng để bảo vệ ý kiến của mình.

Đề nghị tiến sỹ làm thêm thí nghiệm

Cũng khoảng trên 20 năm trước đây, tôi được tham gia như một người trong cuộc liên quan một sự kiện rất đáng ghi nhận.

Có lần, một vị tiến sỹ trình với Thủ tướng đề án xin cấp vốn đầu tư xây dựng một xí nghiệp chế biến bột sắn với mục đích là nâng cao hàm lượng đạm trong bột sắn, một số anh em gọi nôm na cho dễ hiểu (cũng có chút châm biếm) … là biến sắn thành đậu nành.

Đề án xin được cấp ba trăm triệu, có lẽ tương đương khoảng tiền tỷ hiện nay. Đó thực sự là một đề án không nhỏ. Thủ tướng hẹn ngày để vị tiến sỹ đến gặp ở Văn phòng Chính phủ. Đúng hẹn, vị tiến sỹ đến, thì … giật thót người, là không chỉ có Thủ tướng, mà còn có cả các nhà nghiên cứu thuộc cùng lĩnh vực này, mà lại … “ngang phân” với tác giả, đã ngồi sẵn ở đó (Thì ra Thủ tướng sử dụng phương pháp Peer Review!). Ngoài ra còn có cả đại diện của Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước (Thủ tướng lại sử dụng cả bộ máy quản lý!).

Sau phần tuyên bố lý do và giới thiệu đại biểu, tác giả được trình bày đề án, rồi đến phần hỏi và trả lời. Phần này rất dài và có nhiều ý kiến phong phú được nêu ra. Xin được tóm tắt vài ý kiến quan trọng như sau:

Hỏi: Yêu cầu mô tả quy trình.

Xác nhận sau thảo luận: Quy trình hoàn toàn phù hợp với yêu cầu về khoa học.

Hỏi: Hàm lượng đạm của bột sắn sau chế biến?

Xác nhận: Hoàn toàn đạt yêu cầu như dự kiến, tương đương đậu nành.

Hỏi: Giá thành?

Đáp: 120 Đồng/kg

Hỏi: Giá đậu nành ở chợ?

Đáp: 12 Đồng/kg

Hỏi: Ai ăn được thứ bột sắn chế biến này?

Đáp: Nuôi heo.

Thủ tướng đưa ý kiến nhận xét hơi có chút hóm hỉnh về hiệu quả: Đậu nành thật giá … có 12 Đồng, mà mua về cho người ăn; Còn đậu nành “dổm” giá… những 120 Đồng, mà lại mua về cho heo ăn… Heo xài sang gấp … mười lần người (!)

Thủ tướng kết luận: “Như thế chưa thể đầu tư sản xuất. Chính phủ đề nghị Ủy ban KH&KT Nhà nước (nay là Bộ KH&CN) xem xét cấp kinh phí (có lẽ nên khoảng 50 triệu) để tác giả tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện công trình này”.

Từ đấy đến nay đã trên hai mươi năm. Vậy mà chưa nghe ở đâu kết quả nghiên cứu này được áp dụng để phát triển thành một xí nghiệp chế biến sắn thành một thứ bột có hàm lượng đạm ngang với đậu nành.

Viện được sử dụng mật phí1

Nhận dạng chân dung xã hội của những đạo văn trong khoa học, chúng ta có thể thấy đủ mặt các ngành khoa học, có cả giáo sư, viện sỹ, tiến sỹ, nghiên cứu viên cao cấp, nghiên cứu viên “chân đất”, có cả một số vị lãnh đạo bộ, lãnh đạo các cục, vụ, viện, lãnh đạo các trường đại học và các chuyên viên “chân đất”. Đây có lẽ là điều rất đáng buồn về mặt đạo đức trong nền khoa học nước nhà

Đây là câu chuyện ở giữa thủ đô Hà Nội. Một vài nhà khoa học lân la đến được mấy vị lãnh đạo rất cao trong Đảng và trong Chính phủ, thuyết phục thế nào đó, lập được một viện trực thuộc Chính phủ. Viện có công an đứng gác và được sử dụng mật phí và được cung cấp ngoại tệ (một chế độ đặc đãi chưa có tiền lệ ở đâu) để nghiên cứu những vấn đề trọng đại của quốc gia. Sau một vài năm, chúng tôi hỏi nhau về những thành tựu mà Viện đã cống hiến cho quốc gia, thì được một vị vụ trưởng ở Ủy ban KH&KT Nhà nước cho biết: “Đơn vị nghiên cứu vật lý màng mỏng của Viện này đã sản xuất được … bộ thiết bị làm bánh đa nem; Đơn vị về điện tử gì đó thì có thêm chức năng buôn xe máy… second hand từ nước ngoài, chất đầy một nhà kho cũng được công an canh gác cẩn mật; Một đơn vị gì đó nữa thì mở cơ sở sản xuất nước tương… xì dầu… Còn những khoản ngoại tệ được giao sử dụng thì không quyết toán được; Một kho máy tính mua bằng ngoại tệ mạnh thì bỗng nhiên bốc cháy”. Sau ít năm sau, Thủ tướng quyết định nhập viện này vào một bộ, không được “trực thuộc Chính phủ” nữa.

Cho đến ngày nay đã trên hai mươi năm, không ai nghe nói Viện đã có thành tựu nào đóng góp cho quốc gia, cũng không thấy có bài báo nào công bố gây tiếng vang quốc tế. Còn các nhân vật chủ chốt – tác giả của sự phù phép đó – thì được đưa lên những chức vụ rất cao và ngồi đó bàn thảo chính sách khoa học và phán xét lập trường, tư tưởng, đạo đức của những người làm khoa học chân chính.

Đạo văn và bao che đạo văn

Vài ba chục năm trước đây. Chủ nhiệm Ủy ban KH&KT của một tỉnh (nay gọi là Sở Khoa học và Công nghệ) được mời đến làm việc với Bí thư Tỉnh ủy. Bí thư tỏ thái độ rất quan tâm đến khoa học của tỉnh nhà. Bí thư nói: “Này tôi nghe nói khoa học mới phát minh ra … rễ đậu nành tốt lắm. Nó có tác dụng cải tạo đất, hơn cả phân hóa học. Tôi dự định đề nghị Ủy ban Nhân dân Tỉnh cấp cho các cậu vài chục tấn đậu nành và dăm chục hecta đất để gieo đậu nành. Khi cây đậu nành lớn chừng ngần này (ông vừa nói vừa lấy bàn tay lia lia ngang để giữ một khoảng cách với mặt đất) thì … dập cây đậu nành xuống ruộng để cải tạo đất”. Tuy Bí thư nói kiểu gia đình như thế, nhưng là lệnh không ai dám cãi dù biết rằng làm như vậy là “vứt tiền qua cửa sổ”. Chủ nhiệm Ủy ban KH&KT nghĩ xót tiền dân, tự thấy không nỡ làm cái việc hại dân đó. Nghĩ mãi, cuối cùng, ông quyết định lấy hai dải đất cách hai mép quốc lộ dăm bảy mét và trồng đậu nành trên đó, chờ khi đậu nành lớn lút tầm nhìn của người ngồi trong xe Volga[2]thì đưa Bí thư đi xem. Chúng tôi hỏi tại sao lại trồng trên hai dải đất rộng dăm bảy mét từ hai mép quốc lộ, thì ông giải thích, … sau này mời Bí thư phóng vèo xe Volga để thị sát thôi. Khi ấy ông sẽ thấy xanh rờn cây đậu nành trải dài kín hai bên đường là hài lòng và khen rồi!

Nhiều người đã viết bài lên án nạn đạo văn trong khoa học ở nước ta. Tôi đã thử làm tổng kết. Thì ra có rất nhiều kiểu đạo văn, từ trắng trợn thô thiển đến tinh vi … “tế nhị”

- Có vị dịch sách, nhưng đã ghi tên mình là tác giả; Cùng loại này, có vị viết sách, ghi tên mình là tác giả, nhưng thực ra là dịch cóp nhặt từ vài ba nguồn tài liệu.

- Có vị lấy toàn bộ một chương sách của đồng nghiệp để viết báo và ký tên mình là tác giả

- Có vị “cắt tỉa” sách của đồng nghiệp để “viết” thành sách của mình

- Có vị cóp toàn bộ một cuốn sách, chỉ thay các đề mục. Ví dụ, tên của mục là “Khái niệm về luật dân sự”, thì sửa lại là “Luật dân sự là gì?”

- Có vị, chức tước cao thấp khác nhau, đã tập hợp nhân viên viết sách để ký tên mình là tác giả, còn các tác giả đích thực thì được nhận mấy lời “Cảm ơn” đã cộng tác (!)

- Có vị cóp sách của đồng nghiệp rồi ghi mấy lời cảm ơn trong “Lời nói đầu”, còn bên trong thì không có bất cứ một trích dẫn xuất xứ nào.

Nhận dạng chân dung xã hội của những đạo văn trong khoa học, chúng ta có thể thấy đủ mặt các ngành khoa học, có cả giáo sư, viện sỹ, tiến sỹ, nghiên cứu viên cao cấp, nghiên cứu viên “chân đất”, có cả một số vị lãnh đạo bộ, lãnh đạo các cục, vụ, viện, lãnh đạo các trường đại học và các chuyên viên “chân đất”. Đây có lẽ là điều rất đáng buồn về mặt đạo đức trong nền khoa học nước nhà.

Rồi đương nhiên, đến lượt chính các vị này lại bao che những kẻ đạo văn. Họ hợp thành những liên minh ma quái để kìm hãm những người tử tế. Trong cộng đồng khoa học Việt Nam, điều đáng buồn hơn, chính những người tố giác đạo văn lại bị khinh rẻ và lên án. Còn những kẻ đạo văn và bao che đạo văn lại luồn lọt lên những chức vụ rất cao, để ngồi đó phán xét đạo đức khoa học của người khác. Trách gì nền khoa học nước ta suy kém!

Ngụy tạo dữ liệu

Báo chí ở nước ta có dạo bàn luận sôi nổi về sự kiện ngụy tạo dữ liệu để dựng chuyện về thành công nghiên cứu tế bào gốc của Giáo sư Hwang Woo Suk (Hàn Quốc), rồi giáo sư Eric Poehlman, (Đại học Vermont, Mỹ), tiến sỹ Jon Sudbo (Đại học Oslo, Na Uy), v.v… Nhưng các báo chí cũng quên rằng, Việt Nam chúng ta đâu có ngoại lệ, mà chẳng thấy ai lên án?

Khai báo thành công trong việc nghiên cứu nâng cao hàm lượng đạm trong bột sắn để xin hàng trăm triệu đầu tư xây dựng một xí nghiệp sản xuất có thể xem là một ví dụ; Khai báo thành công trong việc tạo một giống cây rồi xin đầu tư gieo trồng trên những vùng đồi rộng lớn là một ví dụ. Rất nhiều những ví dụ tương tự, có vụ còn “tày đình” hơn nhiều, nhưng không thấy được nêu tên tuổi trên báo chí. Hỏi ra thì được biết, nêu những sự kiện đó lên thì lại đụng chạm đến ông X, bà Y, … “xấu chàng hổ ai”.

Đôi điều ghi nhận

Tất cả các sự kiện được trình bầy trong bài báo này có thể quy về hai tội trong khoa học:gian lận và ăn cắp.

Đã đến lúc Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi) phải chú ý đầy đủ hơn đến các chế tài để duy trì chuẩn mực đạo đức khoa học. Chế tài này không chỉ đặt trên trách nhiệm của nhà nghiên cứu, mà quan trọng hơn, là những kẻ bao che những vi phạm đạo đức trong khoa học./.
Gian lận liên quan đến thái độ trung thực của nhà khoa học. Nó liên quan đến việc ngụy tạo số liệu, bóp méo dữ kiện, không nghiêm túc trong phương pháp nghiên cứu và công bố kết quả nghiên cứu; còn ăn cắp liên quan đến thái độ trung thực trong quyền sở hữu trí tuệ. Gian lận thì không ăn cắp của ai, nhưng làm biến dạng thực thể tri thức khoa học; Còn ăn cắp thì không làm biến dạng thực thể tri thức khoa học, mà chỉ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Cả hai hiện tượng này đều luôn là chủ đề được cộng đồng nghiên cứu quan tâm.

Trên quan điểm của xã hội học khoa học, Zuckerman cho rằng, "gian lận và ăn cắp đã hủy hoại niềm tin vào cộng đồng khoa học. Đó là niềm tin vốn rất chính đáng rằng, những gì mà các nhà khoa học nói, là chân lý tin cậy nhất". Zuckerman cũng cho rằng, cả hai tội này đều "cần phải trừng phạt nghiêm khắc đến mức dẫn đến phá hoại toàn bộ sự nghiệp của đương sự".

***

Gần đây tôi được đọc một số bài trên báo chí và trên mạng phê phán nhà văn Vương Trí Nhàn về tội … ông đã dám nêu những … thói hư tật xấu của người Việt… thậm chí có bài còn hỏi Vương Trí Nhàn, đại loại là ông có xấu như thế không. Nhà văn đã bẽn lẽn trả lời… Tôi đâu có là ngoại lệ! Liệu đến một ngày nào đó, có người sẽ học tập Vương Trí Nhàn viết về thói hư tật xấu trong cộng đồng khoa học Việt Nam?

Còn tôi, trong bài viết này, như các bạn đồng nghiệp thấy đấy, tôi cũng không tiện gọi sự vật bằng tên thật của nó. Có lẽ vì không muốn bị mang tiếng là bôi nhọ ông A, bà B,… những ông bà đang ngồi ở những vị trí cao trong cộng đồng khoa học… Như tôi đã ghi nhận ở trên: Ở nước ta, phanh phui những tật xấu thì bị lên án hơn chính những tên tội đồ.

Đã đến lúc Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi) phải chú ý đầy đủ hơn đến các chế tài để duy trì chuẩn mực đạo đức khoa học. Chế tài này không chỉ đặt trên trách nhiệm của nhà nghiên cứu, mà quan trọng hơn, là những kẻ bao che những vi phạm đạo đức trong khoa học./.

Ý kiến của bạn?


[1]Mật phí là cách gọi một loại ngân khoản dùng riêng trong quốc phòng và an ninh, không chịu bất kỳ sự giám sát nào của hệ thống tài chính nhà nước.

[2] Volga là loại xe do Liên Xô sản xuất, dành cho các vị lãnh đạo cấp bộ trưởng trở lên.

FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Làm khoa học

    27/08/2017Hồ Ngọc ĐạiKhi đã có hàng chục tiến sĩ, hàng nghìn phó tiến sĩ, hàng chục vạn người có trình độ Đại học, thì đất nước đã có cái lót ở dưới cùng nền văn minh, làm móng vững chắc cho ngôi nhà khoa học được xây dựng trên nền tảng ấy. Chúng ta đã qua thời kỳ đổ móng ồ ạt và bây giờ đã đến lúc xây dựng có lớp lang, nghĩa là phải có cách tổ chức thích hợp. Trong bài này, tôi chỉ bàn tới cách tổ chức thích hợp với những người làm khoa học.
  • Vài ngộ nhận về khoa học thường gặp

    02/07/2016Nguyễn Văn TrọngỞ nước ta hầu như mọi người chỉ thấy giá trị của khoa học ở những ứng dụng công nghệ thiết thực cho đời sống vật chất, cho nên người ta chỉ quan tâm đến tác dụng kinh tế của khoa học. Sự thực lịch sử cho thấy khoa học xuất hiện trước tiên ở phương Tây như một loại hình hoạt động văn hóa nhằm thỏa mãn nhu cầu hiểu biết của con người...
  • Hãy đưa khoa học vào đời sống của bạn

    06/09/2014Nguyễn Xuân XanhLời khuyên của giáo sư Brian Greene, Đại học Columbia (Mỹ). Theo giáo sư Biran Greene, "cuộc sống không có khoa học là bị tước mất đi một cái gì có thể mang lại cho trải nghiệm"...
  • Bốn lời khuyên cho các nhà khoa học trẻ

    03/01/2014Nếu đã đọc 'Ba phút đầu tiên - Một cách nhìn hiện đại về nguồn gốc vũ trụ', bạn sẽ nhớ ngay ra ông: Steven Weinberg, nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng người Mỹ, tác giả cuốn sách được yêu thích này. Dưới đây là bài nói chuyện của ông trong một buổi phát bằng tại ĐH McGill, Montreal, Canada, đúc rút kinh nghiệm làm khoa học cả đời mình.
  • Khoa học "rởm" và căn bệnh hiếu danh

    17/03/2008Trần Ngọc TrungChức danh giáo sư là một danh hiệu cao quý, do nhà nước phong tặng, thể hiện sự ghi nhận những thành quả và cống hiến to lớn đối với nhà khoa học nào đó trên từng lĩnh vực cụ thể. Người được phong chức danh giáo sư cũng thường được xã hội đề cao, coi trọng. Trong các hội thảo, trên giảng đường..., sự xuất hiện của một giáo sư luôn được đón nhận với niềm hứng khởi và lòng kính trọng...
  • Niềm tin và xây dựng niềm tin khoa học

    14/09/2006TS. Trịnh Đình BảyVấn đề niềm tin từ lâu trở thành đối tượng nghiên cứu của lịch sử triết học bởi vai trò định hướng hết sức quan trọng của nó đối với con người. Không có niềm tin, đặc biệt là niềm tin khoa học, con người sẽ sống và hoạt động không có định hướng, luôn bi quan, dao động và không phát huy được khả năng chủ động sáng tạo của mình…
  • Phép phản biện trong khoa học

    07/09/2006Nguyễn Văn TuấnPhép biện chứng là phương cách tiến hành những thực nghiệm không phải để xác minh mà để phê phán các lý thuyết khoa học và có thể coi đây như là một nền tảng cho khoa học thực thụ. Nó đánh đổ những cách hiểu cố hữu đương thời cho rằng khoa học chỉ dựa trên phép quy nạp hợp lý và xác minh bằng thực nghiệm...
  • Khoa học theo “mốt”

    10/02/2006Nguyễn HoàMốt nào rồi cũng qua đi, mãi mãi còn lại là con người với khát vọng làm đẹp mình, làm đẹp xã hội. Tuy nhiên, khi khoa học chạy đua theo mốt thì chuyện không hoàn toàn như vậy. Phải chăng đây là một trong những nguyên nhân đẩy tới nghịch lý: đất nước nhiều giáo sư tiến sĩ song vẫn thiếu các nhà khoa học đích thực, thiếu các chuyên gia đầu ngành?
  • Tiểu luận, nghiên cứu khoa học... bi hài ký

    11/01/2006Đoàn Tất ThảoTiểu luận, nghiên cứu khoa học là những “phạm trù” gắn chặt với sinh viên. Không thể phủ nhận nhiều trường, giảng viên và sinh viên coi đây là một công việc nghiêm túc, nhưng vẫn có những nơi, những người coi đây là một trò vui không hơn...
  • Tử vi: Khoa học hay mê tín

    11/11/2005Hoàng Tùng (Tổng hợp từ các báo Trung Quốc)Tử vi là một dạng thức khoa học hay chỉ là một hình thức bói toán mang yếu tố mê tín và lừa đảo? Câu trả lời đó còn đang gây tranh cãi. Tuy nhiên, có thể nói, với tính chất khoa học thần bí của mình, Tử vi là một đối tượng nghiên cứu khá thú vị...
  • Thời gian không chết, chỉ có khoa học dễ bị "bức tử" mà thôi!

    30/09/2005Nguyễn HòaSau mấy tháng “dạo qua” một số tòa soạn, cuối cùng tiểu luận Thơ hay là cái chết của thời gian của Ngô Tự Lập đã được đăng tải vừa qua. Theo Lời Tòa soạn của Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam thì: “trở lại định nghĩa thơ ở đầu thế kỷ này không phải là không thú vị… Vấn đề không phải là ở chỗ ai đúng, ai sai. Vấn đề là cùng bình tĩnh bàn bạc và hướng tới sự phát triển”. Nhưng theo tôi, đúng - sai lại là một tiêu chí hết sức quan trọng trong khoa học; và người ta chỉ có thể “bình tĩnh bàn bạc và hướng tới sự phát triển” một khi nắm bắt được mục đích, góc độ, phương pháp, cách thức nghiên cứu, cách thức đưa ra kết luận…
  • Khoa học hoá cách suy nghĩ, làm việc, học tập

    13/07/2005Tác giả Đào Văn TiếnCuốn sách do nhà xuất bản Thanh Niên xuất bản năm 1982 với lời tựa của tác giả: "Tặng các bạn thanh niên, niềm hy vọng của đất nước". Mở đầu là lời nói của Vladimia Cuocganop: ".... Nếu thanh niên không quan tâm tới khoa học, xã hội sẽ nhanh chóng suy thoái về văn hóa và vật chất..."
  • Chưa có văn hoá khoa học

    17/06/2005Bùi Mộng HùngTây cũng như Đông, đều tìm hiểu thiên nhiên, tìm hiểu con người. Ngày nay tinh thần khoa học rất nghiêm ngặt trong tiêu chuẩn của cái biết. Thâm tâm một số “tri thức” và “học giả” Việt Nam trong cũng như ngoài nước, không khỏi cho rằng ta, Đông phương đã biết cả rồi...
  • “Bê tráp theo thầy” và làm khoa học “dỏm”!

    11/11/2003Xưa nay, chuyện học trò tự hào vì được theo học thầy giỏi, thầy tự hào vì đào tạo được học trò tài cao cũng là chuyện thường tình. Nhưng dẫu sao thì không phải học trò yêu nào cũng được thầy trao cho “ấn tín” để có thể nối nghiệp.
  • Lòng ganh tị của các nhà khoa học

    11/11/2003Cao Xuân HạoLòng ganh tị của một nhà khoa học Đức đối với một bạn đồng nghiệp được thể hiện bằng cách bỏ ra 5 năm học hết lý thuyết của người ấy và bỏ thêm 5 năm nữa để nâng lên thành một lý thuyết cao hơn. Lòng ganh tị của một nhà khoa học Việt Nam đối với bạn đồng nghiệp được thể hiện bằng việc tìm cách chuyển sang ngạch hành chính tổ chức để ngăn chặn việc công bố và ứng dụng lý thuyết của hắn ta.
  • Nghiên cứu khoa học bị 'bỏ quên' trong các trường đại học

    06/09/2003Đại học là một trong những nơi tập trung nhiều chất xám nhất, song việc đầu tư cho khoa học ở đây đang bị xem nhẹ. Kinh phí cho nghiên cứu ở các trường chỉ bằng 1/3 so với các viện, thiết bị lạc hậu Còn giảng viên thì ngày càng “chán” đề tài, dẫn đến kiến thức chai cứng, không được cập nhật...
  • Bàn về thông tin khoa học

    29/06/2003Giáo sư Phan Văn DuyệtChúng ta đang sống trong thời đại bùng nổ thông tin khoa học. Thế nhưng vẫn còn những điều đáng bàn về thông tin khoa học đại chúng ở nước ta...
  • Làm gì để có một thế hệ khoa học trẻ năng động, sáng tạo?

    08/02/2003Mai Lan* Đại học phải kết hợp giảng dạy với nghiên cứu khoa học * Từ bỏ lối dạy và học từ chương khoa cử * Tiếp tục mở rộng cửa ĐH * Nâng cao chất lượng ĐH trọng điểm * Xem xét lại việc đào tạo và sử dụng nhân tài * Cải tổ lại công tác tổ chức và quản lý ĐH.
  • xem toàn bộ