CNH, HĐH của nền kinh tế Việt Nam, xin nhấn mạnh bốn yếu tố: Xu hướng tự do hóa (di chuyển các nguồn lực); Tính mở (tính không bị giới hạn) của quá trình phát triển; Tính kết nối mạng của các quá trình kinh tế trên phạm vi toàn cầu; Vai trò nổi lên của các tập đoàn xuyên quốc gia..."/>CNH, HĐH của nền kinh tế Việt Nam, xin nhấn mạnh bốn yếu tố: Xu hướng tự do hóa (di chuyển các nguồn lực); Tính mở (tính không bị giới hạn) của quá trình phát triển; Tính kết nối mạng của các quá trình kinh tế trên phạm vi toàn cầu; Vai trò nổi lên của các tập đoàn xuyên quốc gia..."/>

4 yếu tố tác động đến mô hình CNH, HĐH của nước ta trong giai đoạn mới

08:12 CH @ Thứ Bảy - 14 Tháng Bảy, 2007

oVới tư cách là môi trường, điều kiện và không gian của quá trình phát triển kinh tế quốc gia, thế giới (nền kinh tế) toàn cầu hóa cung cấp các cơ sở để xác định và thực thi mô hình tăng trưởng và phát triển mới. Trong số này, gắn với quá trình CNH, HĐH của nền kinh tế Việt Nam, xin nhấn mạnh bốn yếu tố: Xu hướng tự do hóa (di chuyển các nguồn lực); Tính mở (tính không bị giới hạn) của quá trình phát triển; Tính kết nối mạng của các quá trình kinh tế trên phạm vi toàn cầu; Vai trò nổi lên của các tập đoàn xuyên quốc gia.

Xin nêu một số hàm ý trực tiếp nhất đến mô hình CNH, HĐH từ các yếu tố trên.

Xu hướng tự do hóa đồng nghĩa với việc các rào cản việc di chuyển các nguồn lực trên thế giới bị hạ thấp (tiến tới “không”). Các nguồn vốn tài chính, công nghệ, thiết bị, nhân lực (bao gồm nhân lực trí tuệ) có thể tự do di chuyển trên toàn cầu để đến chỗ nào mà chúng có điều kiện phát huy tác dụng cao nhất và sinh lợi nhiều nhất. Khi đó, hệ quả đối với một nước đi sau sẽ là “không sợ thiếu vốn, không sợ thiếu công nghệ, không sợ thiếu người tài, chỉ sợ thiếu chính sách đúng để thu hút các nguồn lực sẵn có trên toàn thế giới”.

Chỉ xin đề cập riêng đến dòng vốn đang tự do lưu chuyển trên phạm vi toàn cầu làm ví dụ minh họa cho xu hướng tổng thể này. Hiện nay, hàng ngày có hàng ngàn tỷ USD di chuyển trên các kênh vốn quốc tế. Khối lượng lớn và tốc độ lưu chuyển vốn nhanh là kết quả trực tiếp của quá trình tự do hóa việc di chuyển các nguồn vốn. Đối với nền kinh tế Việt Nam đi sau, nhìn chung là nghèo và thiếu vốn, nhất là vốn để tiến hành CNH nhanh theo hướng hiện đại, việc tiếp cận đến nguồn vốn quốc tế là yếu tố cơ bản, quyết định để tăng trưởng nhanh, chuyển dịch cơ cấu mạnh và tiến kịp thế giới. Nhưng muốn hút được dòng vốn đó thì điều kiện tiên quyết là phải tự do hóa các kênh lưu thông vốn vào Việt Nam. Nguyên lý phải là như vậy. Nhưng tự do các kênh lưu thông vốn lại chứa đựng những rủi ro khó lường, nhất là khi hệ thống tài chính - ngân hàng của nước ta chưa phát triển, chưa tạo lập được một cơ cấu vững chắc.

Mâu thuẫn này xác định một nhiệm vụ quan trọng bậc nhất của tiến trình cơ cấu lại nền kinh tế, cả trên phương diện ngành lẫn trên phương diện thể chế: phát triển và củng cố hệ thống tài chính - ngân hàng là nhiệm vụ chiến lược ưu tiên hàng đầu trong toàn bộ hệ nhiệm vụ CNH, HĐH của giai đoạn tới (đáng ra nhiệm vụ này phải hoàn thành về cơ bản trước khi Việt Nam gia nhập WTO). Có một cấu trúc tài chính mạnh, nền kinh tế sẽ tự tin hơn khi tiến hành các bước đi quyết định trong tiến trình tự do hóa các dòng đầu tư và tài chính.

Tính mở của hệ thống kinh tế toàn cầu hóa

Hàm ý về không gian vô tận cho sự phát triển. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng đối với bất cứ nền kinh tế thị trường nào, nơi mà quá trình phát triển luôn luôn dựa trên một nguyên lý tiền đề: sự khan hiếm. TrungQuốc đang vận dụng rất thành công lợi thế toàn cầu hóa này khi lựa chọn nguồn cung đầu vào tài nguyên thiên nhiên cho sự phát triển kinh tế của Trung Quốc ở các nước ngoài TrungQuốc (để dành tài nguyên quốc gia thành nguồn dự trữ chiến lược). Trung Quốc đang thành công với chiến lược châu Phi nhằm vượt qua những giới hạn về nguồn cung đầu vào trong nước hoặc do các nguồn cung cấp đầu vào chiến lược trên thế giới đã bị các cường quốc “già” khống chế. Việt Nam không thể không tính đến nguyên lý phát triển này trong giai đoạn tới, khi mà sự khan hiếm đầu vào toàn cầu và xung đột do tranh chấp tài nguyên gia tăng mạnh, còn bản thân nước ta thì không phải là nước giàu có về tài nguyên.

Kết nối mạng của nền kinh tế toàn cầu

Có thể nói đó là sự tận dụng được các lợi thế phát triển do thời đại và loài người đem lại, cách thức duy nhất là phải gia nhập mạng, kết nối với các thành tố mạng toàn cầu để làm thông suốt các đường dẫn các nguồn lực về nước mình, “nội địa hóa” chúng để thúc đẩy công cuộc phát triển nền kinh tế quốc gia. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để gia nhập được vào mạng lưới kinh tế toàn cầu. Tham gia thật sự vào mạng lưới kinh tế toàn cầu đương nhiên không phải là một quá trình tự động, tự do vô điều kiện. Để nhập mạng (một cách hiệu quả), có hai điều kiện tiên quyết. Đó là:

- Có hệ thống thể chế tương thích với các luật lệ và quy định quốc tế;

- Tạo lập được một cơ cấu kinh tế (ngành) đáp ứng được yêu cầu “làm ra cái thế giới cần, với mức chi phí và chất lượng mà thế giới chấp nhận”. Xéttheo hai điều kiện tiên quyết nói trên, để hội nhập quốc tế thật sự, để có thể huy động tối đa nguồn lực quốc tế và các cơ hội phát triển mà quá trình toàn cầu hóa tạo ra, Việt Nam còn nhiều việc phải làm.

Trong mấy năm gần đây, quá trình cải cách thể chế được đẩy mạnh, đặc biệt là ở việc tạo lập khung khổ luật pháp. Tuy nhiên, ở góc độ thể chế kinh tế thị trường và nền hành chính nhà nước hiện đại, bước tiến vẫn còn chậm và thiếu đồng bộ. Đây là một điểm yếu sinh tử của quá trình hội nhập. Dường như việc tập trung vào các nỗ lực đầu tư để tăng trưởng nhanh đã phần nào làm lu mờ đi hệ nhiệm vụ quan trọng bậc nhất này của quá trình CNH, HĐH.

Vai trò nổi lên của các Công ty xuyên quốc gia

Không ai có thể phủ nhận tầm quan trọng đặc biệt của lực lượng chủ thể này trong việc thúc đẩy các quá trình kinh tế thế giới, tạo động lực mạnh để kéo các nền kinh tế đi sau nhập vào hệ thống kinh tế thế giới, nhờ đó, các nền kinh tế này có thể tăng tốc phát triển. Vai trò dẫn dắt và tạo động lực thu hút đầu tư của Intel, của Toyota… khi các Công ty này đầu tư vào một nền kinh tế nào đó, dù đó là nền kinh tế còn nhỏ yếu (Honduras ở Trung Mỹ chẳng hạn), giúp các nền kinh tế này nhanh chóng “lột xác” thành hiện đại là điều đã được thực tế kiểm định.

Cho đến nay, một cách thực tiễn, không phải Chính phủ, cũng không phải các Trường Đại học mà là các Công ty xuyên quốc gia đóng vai trò là nguồn cung cấp tri thức và công nghệ quan trọng nhất cho các nền kinh tế. Mọi khoản đầu tư của các Công ty xuyên quốc gia đều gắn với việc chuyển tải tri thức và công nghệ, gắn với trình độ quản lý và tiếp cận thị trường quốc tế cao nhất. Mà đó chính là những thứ mà các nền kinh tế đi sau cần nhất để đạt mục tiêu “tiến kịp thế giới”.
Cần lưu ý rằng cuộc cạnh tranh trên phạm vi toàn cầu giữa các Công ty xuyên quốc gia luôn luôn là động lực mạnh nhất thúc đẩy phát triển và phổ biến rộng rãi các thành tựu công nghệ - kỹ thuật.

Do vậy, đối với nước ta hiện nay, việc ưu tiên thu hút các Công ty xuyên quốc gia đầu tư vào cần phải trở thành một chủ trương chiến lược mang tính khả thi hiện thực cao. Cần phải coi việc thu hút nhiều Công ty xuyên quốc gia là cách thức cơ bản để nhanh chóng nâng cao trình độ công nghệ và sức cạnh tranh quốc gia. Nếu đặt ưu tiên này trong việc mở ra chiến lược biển, một chiến lược mà việc triển khai nó luôn đòi hỏi phải có thực lực tài chính mạnh, trình độ khoa học - công nghệ cao, càng thấy tầm quan trọng nổi bật của lực lượng kinh tế này.

Nhiệm vụ quan trọng bậc nhất của tiến trình cơ cấu lại nền kinh tế, cả trên phương diện ngành lẫn trên phương diện thể chế: phát triển và củng cố hệ thống tài chính - ngân hàng là nhiệm vụ chiến lược ưu tiên hàng đầu trong toàn bộ hệ nhiệm vụ CNH, HĐH của giai đoạn tới.

Nguồn:
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Vai trò và khả năng hợp tác trong đời sống hiện đại

    31/03/2015Nguyễn Trần BạtĐể tồn tại và phát triển, từ bao đời nay, mỗi cá nhân và mỗi cộng đồng dù muốn hay không vẫn không ngừng hợp tác với nhau để chinh phục thiên nhiên hay giải quyết các vấn đề xã hội. Thực tế lịch sử cho thấy có nhiều cộng đồng mặc dù thiếu tài nguyên nhưng vẫn phát triển rất nhanh và ngược lại nhiều cộng đồng sở hữu nguồn tài nguyên phong phú nhưng vẫn rơi vào tình trạng trì trệ, kém phát triển...
  • Một số vấn đề triết lý hiện đại

    28/12/2015Đỗ Kiên CườngVới tư cách là triết học tự nhiên, vật lý có vai trò quan trọng trong bản thể luận và nhận thức luận. Dưới đây là một số nhận thức cá nhân về các vấn đề triết lý, cũng như mối quan hệ giữa vật lý hiện đại cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Dưới đây là một số nhận thức cá nhân về các vấn đề triết lý, cũng như mối quan hệ giữa vật lý hiện đại với các lĩnh vực khoa học khác...
  • Hiện đại hóa xã hội nhìn từ góc độ tính hợp lý

    31/03/2015Nguyễn Kim LaiNiềm tin của con người vào lý tính của mình đã dẫn đến tư tưởng về tiến bộ. Tiến bộ là phát triển, còn phát triển trong lĩnh vực xã hội đối với các xã hội truyền thống là chuyển lên xã hội hiện đại. Do vậy, lý luận hiện đại hóa là lý luận phát triển dành cho các nước kém phát triển. Cũng do vậy, vấn đề hiện đại hóa có liên quan tới vấn đề tính hợp lý mà khoa học là đại diện chủ yếu với tư cách là nội dung và tiền đề của hiện đại hóa.
  • Phát triển các chế định xã hội của quá trình hiện đại hóa ở thành phố Hồ Chí Minh

    06/06/2007Trần Hữu QuangNếu xem xét xã hội như một hệ thống được cấu tạo bởi nhiều định chế xã hội, thì sự phát triển của cả một xã hội không thể không bao hàm sự thay đổi của từng định chế cũng như của mối quan hệ sắp xếp và tương thuộc giữa các định chế ấy. Bài viết này thứ phân tích vai trò của các định chế xã hội (xét như là những thành tố cấu thành hệ thống xã hội) nhằm đi tìm những động thái xã hội trong quá trình phát triển ở SàiGòn - TP. Hồ Chí Minh xưa và nay.
  • Một số khía cạnh về văn hóa và con người trong triết học phương Tây hiện đại

    21/05/2007Nguyễn Tiến DũngConngười được đề cập trong văn hoá phương Tây là conngườihiện đại.Quả thực, thế giới mà chúng ta đang sốngkhông còn là thế giới thuộc nửa đấu thế kỷ nữa. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ, cùng với nhưng biến đổi to lớn đangdiễn ra trong mọilĩnh vực của đời sống xã hội đã tạo nên sự thay đổi khác thường trong đời sống văn hóa.
  • Công nghiệp hóa - hiện đại hóa và vấn đề giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc

    03/05/2007Nguyễn Văn HuyênC.Mác đã từng khẳng định một cách đúng đắn rằng, một xã hội chỉ có thể phát triển cao với một nền đại công nghiệp. Lý tưởng cao đẹp của toàn Đảng, toàn dân, toànquân ta là xây dựng Việt Nam thành một nước xã hội chủ nghĩa giàu mạnh và văn minh. Để thực hiện lý tưởng đó, Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra: từ nay đến năm 2020 chúng ta phải phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp hiện đại.
  • Phê phán tính hiện đại

    13/11/2006Alain Touraine (Huyền Giang dịch)
  • Chủ nghĩa hậu hiện đại và ảnh hưởng ở nước ta

    22/08/2006Đông LaTinh thần hậu hiện đại đã và đang phảng phất đâu đó trong văn chương Việt Nam cũng là lẽ thường tình, nhưng không có tài, không hiểu biết đến nơi đến chốn mà mê muội bắt chước, thì chỉ làm ra được những bản sao tồi mà thôi...
  • Hiện đại hóa và tâm lý xã hội

    07/06/2006Nguyễn KiênXã hội hiện đại không chỉ bắt nguồn từ trạng thái kinh tế mà còn là một trạng thái văn hoá và tâm lý. Do vậy nếu chúng ta không tạo ra được những con người cá nhân ngày càng độc lập và chủ động thì chưa có đủ tiền đề để đi tới xã hội hiện đại...
  • Để hội nhập, phải hiện đại hóa giáo dục

    01/06/2006GS Hoàng Tụy vừa trở về từ Mỹ trong một dự án hợp tác khoa học. Trong bộn bề công việc, ông vẫn dành cả một buổi chiều để cùng PV Đại Đoàn Kết trao đổi về những việc của khoa học và giáo dục...
  • Về vai trò của triết học trong công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa ở nước ta

    05/05/2006PTS. Phạm Văn ĐứcCũng như mọi lí luận, triết học không chỉ làm nhiệm vụ lý giải những vấn đề của thế giới nói chung và của xã hội loài người nói riêng, mà còn trên cơ sở của sự lí giải ấy, nó trở thành cái định hướng đúng đắn cho con người trong hành động...
  • Triết học với sự nghiệp Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

    19/11/2005Bùi Quang MinhĐể góp phần tìm hiểu những vấn đề triết học của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta, đồng thời tham gia vào việc triển khai nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng vào cuộc sống ; chúng tôi xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc cuốn sách...
  • xem toàn bộ