ChúngTa.com

Mấy năm trở lại đây, các loại sách "dạy làm quan" được in ra khá nhiều. Tất nhiên chẳng Nxb nào lại dại đặt tên sách "thẳng tưng" như thế này mà thường để nó kín đáo ẩn vào các loại sách học làm người hoặc sách truyền đạt nghệ thuật ứng xử. “Nguồn" của các loại sách này thật đa dạng, có thể do người trong nước tổng hợp, biên soạn mà cũng có thể là sách dịch lại từ các tác phẩm nào đó bên Tây bên Tàu.

Một điều đáng suy nghĩ là: Vì nhiều cuốn sách thuộc dạng này có nội dung đề cập đến diễn biến cuộc đời của những "gian thần" (hoặc các "mưu lược gia” trong các triều đại Trung Hoa cổ, cho nên "bài học làm quan" ở đây không gì hơn ngoài một số mưu mô để triệt hạ nhau, tranh giành quyền lực. Thậm chí, có những cuốn sách, như cuốn "36 mưu kế và xử thế” do một Nxb ở phía Bắc ấn hành còn giới thiệu một loạt mưu kế mà chỉ nghe qua đã thấy... gai người, như các kế "Mượn dao giết người", "Một tên 2 đích". Đặc biệt trong đó, ở kế 23 “Giết gà răn khỉ” các nhà làm sách còn cho biết: "Nước Tề có một bậc hiền nhân tên là CuồngDuệ, sống trong vùng rất được lòng dân. Khương Thái Công biết tên muốn mời ông này ra làm việc, đến thăm nhà 3 lần thì cả 3 lần đều bị đóng cửa không tiếp. Khương Thái Công đột nhiên đem giết CuồngDuệ đi". Và người làm sách bình luận: "Quả nhiên là qua cái giết đó, những người dửng dưng với nhà Chu thôi không còn dám tỏ ra thanh cao mà ở ẩn nữa". Rõ ràng cách nêu sự việc và kết luận như vậy - xét về mặt đạo lý là không thể chấp nhận được.

Ngoài ra còn phải kể tới một số cuốn sách ca tụng sự "mưu lược" của các nhân vật kiểu như Lã Bất Vi hay Hòa Đại Nhân - những cuốn sách đã nêu một cách chi tiết bước đường dẫn tới đài vinh quang của những nhân vật này nhưng lại quên vạch ra cho người đọc thấy được cái chết bi thảm của họ - những kẻ đã dám tham gia vào "trò chơi quyền lực".

"Dạy làm quan" - Điều ấy không phải không cần thiết, nhưng trước nhất hãy dạy con người sống đúng với đạo lý làm người, thẳng thắn, chân thành và biết yêu thương đồng loại. Tôi mừng rằng bên cạnh cái biển sách "dạy khôn", "dạy làm quan" đó, những sách “dạy làm người" như “Thép đã tôi thế đấy”, “Ruồi trâu", "Những tấm lòng cao cả”... vẫn còn được người đời tìm đọc.