Những người đàn ông các anh có bao nhiêu điều to lớn Vượt qua ô cửa cỏn con, văn phòng hẹp hàng ngày Các anh nghĩ ra tàu ngầm, tên lửa, máy bay Tới thăm dò những hành tinh mới lạ Tài sản của các anh là những tinh cầu, là vũ trụ
Các anh biết mỏ dầu, mỏ bạc ở nơi đâu Chính phục đại dương bằng các con tàu Đi tới tương lai trên con đường ngắn nhất Mỗi các anh là một nhà chính khách Các anh quan tâm đến chuyện mất còn của các quốc gia. Biết bao điều quan trọng được đề ra Những hiệp ước xoay vần thế giới
. Chúng tôi chỉ là những người đàn bà bình thường không tên tuổi Quen việc nhỏ nhoi bếp núc hàng ngày Cuộc sống ngặt nghèo phải tính sao đây Gạo, bánh, củi dầu chia thế nào cho đủ Đầu óc linh tinh toàn nghĩ về chợ búa Những quả cà, mớ tép, rau dưa Đối với Nít và Kăng, những siêu nhân nay và xưa Xin thú thực: chúng tôi thờ ơ hạng nhất
Chúng tôi còn phải xếp hàng mua thịt Sắm cho con đôi dép tới trường Chúng tôi quan tâm đến xà phòng, đến thuốc đánh răng Lo đan áo cho chồng con khỏi rét...
Chúng tôi là những người đàn bà bình thường trên trái đất. Quen với việc nhỏ nhoi bếp núc hàng ngày Chúng tôi chẳng có tàu ngầm, tên lửa, máy bay Càng không có hạt nhân nguyên tử Chúng tôi chỉ có chậu có nồi có lửa Có tình yêu và có lời ru Những con cò con vạc từ xưa Vẫn lặn lội bờ sông bắt tép Cuộc sống vẫn ngàn đời nối tiếp Như trăng lên, như hoa nở mỗi ngày...
Nếu không có ví dụ chúng tôi đây Liệu cuộc sống có còn là cuộc sống Ai sẽ mang lại cho các anh vui buồn hạnh phúc Mở lòng đón các anh sau thất bại nhọc nhằn Thử nghĩ xem thế giới chỉ đàn ông Các anh sẽ không còn biết yêu biết ghét Các anh không đánh nhau nhưng cũng chẳng làm nên gì hết Thế giới sẽ già nua và sẽ lụi tàn Ai sẽ là người sinh ra những đứa con Để tiếp tục giống nòi và dạy chúng biết yêu, biết hát.
Buổi sớm mai ướm bước chân mình lên vết chân trên cát Bà mẹ đã cho ra đời những Phù Đổng Thiên Vương Dẫu là nguyên thủ quốc gia hay là những anh hùng Là bác học... hay là ai đi nữa Vẫn là con của một người phụ nữ Một người đàn bà bình thường, không ai biết tuổi tên
Anh thân yêu, người vĩ đại của em Anh là mặt trời, em chỉ là hạt muối Một chút mặn giữa đại dương vời vợi, Lời rong rêu chưa ai biết bao giờ Em chỉ là ngọn cỏ dưới chân qua Là hạt bụi vô tình trên áo Nhưng nếu sáng nay em chẳng đong được gạo Chắc chắn buổi chiều anh không có cơm ăn.
Vài đoạn thơ vui nhân dịp ngày xuân Đùa một chút xin các anh đừng giận Thú thực là chúng tôi cũng không sống được Nếu không có các anh, thế giới chỉ đàn bà.
(Xuân Quỳnh, 1986)
Thơ viết cho mình và những người con gái khác
I Các cô gái cùng thời với tôi Tôi giống các cô và lại khác các cô Trán tôi dô ra bướng bỉnh hơn, bàn tay thô lại còn vụng nữa. Vụng đến nỗi không chỉ mó tới đâu là đổ vỡ. Mà khi nói chuyện với ai, tôi thấy tay thừa không biết dấu vào đâu.
Như các cô tôi có một tình yêu rất sâu Rất dữ dội nhưng không bao giờ yêu được hết Ở các cô, các cô âm thầm chịu đựng Cho đến ngày tình yêu ấy tắt đi. Còn ở tôi, tôi mang nó nặng nề Muốn nguôi quên, nó lại ngày càng lớn Luôn xao động, tôi không sao ngủ được. Không làm sao có thể ngồi nguyên Tôi sợ màu trời sau khung cửa bình yên Con đường vắng, người đi và rừng cây lặng gió.
Tôi yêu những dòng sông mùa nước lũ Sau phá phách ngàn đời vẫn là lượng phù sa Cơn mưa rào, yêu biết mấy cơn mưa Qua sấm sét, cỏ cây từng trải Tôi không thích nhìn ngôi nhà lộng lẫy, Bằng những công trình còn sắt thép ngổn ngang Những công trình giống như tuổi thanh niên Chưa hoàn chỉnh nhưng đó là hi vọng.
Nếu được đổi nghề tôi sẽ xin đi xây dựng Không phải ở trong nhà rộng mát này đâu Với nghề kia tôi luôn được bắt đầu Mùi vôi vữa bao giờ cũng mới...
Những cái chính chúng ta ta thường chả nói Mà bọn con gái mình hay nói xấu lẫn nhau Bọn con trai nghe lỏm đôi câu: "Cô này lác, cô kia thì cằm lẹm..." Họ khinh chúng ta và lời cửa miệng: "Chuyện đàn bà". Họ có biết đâu Biết bao điều mãi tận thẳm sâu Ta chịu đựng hy sinh vì họ.
II Dẫu sao con trai cũng là đáng quí Mỗi người sinh ra đã hướng sẵn một chân trời Việc hôm nay họ không để ngày mai Họ lượng sức, lượng đường "đi phải đến". Đầu óc họ đã quen tính toán. Mỗi khoản trong đời đều xếp thành ngăn:
Ngăn làm thơ, ngăn đánh giặc, gia đình Tình yêu nữa cũng trong ngăn của họ Ôi con trai thật kì lạ Tôi yêu tất cả mọi người mà chẳng yêu được riêng ai Không sĩ diện đâu, nếu tôi yêu được một người Tôi sẽ yêu anh ta hơn anh ta yêu tôi nhiều lắm Tôi yêu anh dẫu ngàn lần cay đắng...
Con gái chúng mình mang tiếng nhỏ nhen chật hẹp, Nhưng hơn bọn con trai cái đức biết hi sinh Ta yêu người con trai không phải vì mình Mà họ yêu ta vì họ yêu chính họ Được yêu hai lần, họ cao lên một bậc Ta không được yêu cảm thấy thấp dần đi Vì chính ta cũng chẳng yêu ta.
Chúng ta cam lòng với việc tần tảo nuôi con việc đồng ruộng hậu phương là việc phụ. Con trai cho rằng ra mặt trận, làm thơ... là việc chính của đời kia. Nhưng họ đâu biết rằng nếu không có chúng ta thì họ cũng chẳng đánh giặc làm thơ. Không có chúng ta, chỉ họ sống với nhau thôi họ sẽ trở thành ngu ngốc.
III Và cả anh, anh yêu của riêng em Khi anh nói yêu em, trái tim em đập chừng mạnh quá. Mạnh đến nỗi em tưởng là nghe rõ Tiếng tim anh đang đập vì em Em yêu anh, yêu anh như điên Em viết những bài thơ tình yêu tưởng anh là ý tứ Trán em bớt dô ra, bàn tay không vụng nữa Tay này đây, em may áo cho anh Bàn sẽ cắm hoa, tường sẽ treo tranh Em sẽ làm theo những điều anh mơ ước Và khi nào anh buồn, em sẽ hát Bài hát tình yêu ca ngợi con trai Khi chỉ anh nghe, hát cho cả mọi người Để họ biết thế nào là hạnh phúc Em yêu sự thông minh hóm hỉnh Đến thói thường hay cáu gắt của anh Nếu đời anh đã xếp thành ngăn Em sẽ đảo tung lề thói cũ.
Điều đơn giản anh hiểu ra tất cả Rằng tình yêu không thể tách rời Khi ấy em là cơ thể anh rồi Nếu cắt đi anh sẽ ngàn lần đau đớn
Nhưng mà anh thì vẫn là anh Anh không vượt qua bọn con trai ấy nữa Anh tính nỗi đau, niềm vui bằng tháng, bằng tuần lễ Nhưng với em, em hiến cả cuộc đời Anh tiếc thời gian chúng ta đã qua rồi Em, em biết không gì mất được Bài thơ nói về trái tim anh lại viết bằng bộ óc.
Đọc bài thơ yêu em thấy sự chia xa Và bỗng nhiên em lại bơ vơ Tay vẫn vụng, trán dô ra như trước Biết bao giờ em trở nên tốt được Vì khi già tay còn vụng về hơn! (Xuân Quỳnh, 21-10-1970)
