ChúngTa.com

Khi chị tôi còn học Y, tôi đã từng được đến Trung tâm Ung bướu, chỗ chị thực tập. Tôi cũng có đến Trung tâm Huyết học; tại đấy, có khá nhiều bệnh nhân ung thư máu được điều trị.

Những người bệnh ung thư, tôi vẫn nhìn người ta thương cảm; vừa thương vừa sợ có ngày cái bệnh ấy vận vào mình, không biết khi ấy mình sẽ đối phó ra sao. Mình có còn làm việc không? Mình có còn đi học thêm không? Hay là mình tự tử?...

Rồi ông tôi mất vì bệnh ung thư. Tôi đã biết không khí của một gia đình có người bệnh nặng là thế nào, dù rằng người bệnh vẫn làm việc cho đến phút chót, cho đến khi ông mất ý thức và sống như một em bé trong nhiều tháng. Tôi nhớ khi đó, thỉnh thoảng có một ma xơ vẫn đến thăm. Cô giúp đỡ gia đình tôi cả về vật chất lẫn tinh thần. Cô tặng ông tôi cuốn sách về Thiền, cô nói với ông tôi những câu chuyện để ông tôi thấy cái chết là nhẹ nhàng.

Làm sao để thấy cái chết là nhẹ nhàng đây ? Tôi cũng có một thời gian đến những lớp học thêm của các xơ. Có một lần, xơ nói, chúng ta là những đứa con xa nhà, đi học nội trú ở trên đời. Khi nào chết là học xong, về với cha mẹ. Nhưng mà, tôi không thích cái thuyết này, vì thấy có những người sống rất dài mà có vẻ chẳng đi học gì cả, còn có những người đang là học trò giỏi mà sao lại phải về nhà sớm?

Lại có người nói, khi mình chết, mình như rơi xuống một cái ống rất to và sâu. Trên đường rơi, cả cuộc đời sẽ hiện lại, những lúc mình đau khổ, những khi mình vui sướng... Rồi rơi phịch xuống một cánh đồng. Ðồng mênh mông đầy hoa và cỏ. Ðồng giống như trong các phim về cõi tiên, nhưng ở đây không thấy tiên, mà đón mình là những người thân đã mất. Nhưng gặp lại người thân đâu có nghĩa là có lại tất cả!

Có lý thuyết nào thực sự làm người ta nguôi được nỗi buồn, khi đến một cái hạn cận kề mà mình đã biết, mọi thứ sẽ mất hết, sẽ tuột khỏi tay mình hết, và cái cuộc đời là duy nhất này, thế là xong, mọi nỗ lực từ trước tới nay chẳng để làm gì nữa. Từ đây cho đến mãi mãi, chẳng bao giờ được quay trở lại, để bước đi trên đường, để vuốt ve một con chó, để ngồi uống cà phê vào những sáng chẳng đi làm...

Chị Phạm Thị Oanh khi ấy đang theo học một lớp Tâm lý. Một ngày kia, chị phát hiện ra mình bị ung thư. Và thế là chị trở thành bệnh nhân của Trung tâm Ung bướu. Ở trong bệnh viện, chị không quên làm công việc an ủi tinh thần cho những người đồng bệnh. Ra viện rồi, chị vẫn quay lại với họ, gặp nhau mỗi tuần. Họ ngồi một vòng với nhau, và nói.

Những người bệnh này, họ nói gì với nhau? Họ nói gì về cái chết? Họ tìm ra cách gì để biến những ngày còn lại trên đời thành những ngày nhẹ nhàng cho cả mình, cho cả người thân? Làm cách nào để chuyện ra đi mãi mãi (dù trước hạn) không có gì phải vật vã?... Ðó là nội dung cuốn sách mà chị viết lại sau đó. cuốn "Người Bệnh Ung Thư Ði Tìm Ý Nghĩa Cuộc Sống" (NXB Trẻ - 1999)

Người bệnh ung thư đi tìm ý nghĩa cuộc sống Tác giả: Phạm Thị Oanh NXB: Trẻ Năm XB: 2005 Hạnh phúc lớn nhất của con người không phải là tiền tài, của cải, mà là tìm được ý nghĩa cuộc sống. Nó không nằm đâu xa mà trong những nhiệm vụ nhỏ nhoi, trong mối quan hệ giữa người với người, đặc biệt trong tình yêu và trách nhiệm đối với người thân. Nhưng trong sự bận rộn của đời thường, nhiều người lại không tìm ra nó, có người còn tuyệt vọng và muốn chấm dứt cuộc đời. Trái lại, khi đau khổ tột cùng, hay gần kề với cái chết thì cuộc sống lại đầy ý nghĩa và quá trình tìm ý nghĩa này chính là động lực chủ yếu của cuộc sống con người. Chị Phạm Thị Oanh, một nữ tu Thiên Chúa giáo thuộc Hội dòng Đaminh Tam Hiệp, đang chuẩn bị tốt nghiệp cử nhân xã hội học (chuyên ngành phụ nữ học, Đại học Mở Bán công) đột nhiên khám phá ra mình bị ung thư. Ta thử tưởng tượng tâm trạng của một phụ nữ mới ngoài 40 tuổi, đang khoẻ mạnh và ôm ấp bao nhiêu ước mơ phục vụ khi ra trường. May thay, chị đang học môn Tâm lý trị liệu với Ts. Tô Thị Ánh và được giới thiệu về nhà tâm lý trị liệu nổi tiếng Viktor Frankl, người đã tìm ra ý nghĩa cuộc sống trong sự tột cùng đau khổ tại nhà tù phát xít. Khi ra tù ông đã trị liệu cho vô số bệnh nhân bằng cách giúp họ tìm ra ý nghĩa của cuộc sống. Trong thời gian điều trị bệnh, chị Phạm Thị Oanh đã lao vào công cuộc tìm hiểu qúa trình tâm lý của bệnh nhân ung thư, và chị đã phát hiện ra chân lý sâu sắc rằng: tình yêu là ý nghĩa cao đẹp nhất giúp người bệnh ung thư có được sự bình an để hoàn thành trách nhiệm làm người. Qua đó chị cũng tìm ra được niềm vui và ý nghĩa cuộc sống của chính bản thân chị. Với sự hướng dẫn của Ts. Tô Thị Ánh và một số giảng viên khác, chị đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp về đề tài này và đạt loại xuất sắc. Cuốn sách này hấp dẫn người đọc từ đầu đến cuối vì nó liên quan mật thiết đến mỗi người chúng ta. Nó cho thấy: điều an ủi to lớn là con người cho dù thuộc tầng lớp nào, có trình độ học vấn cao hay thấp, ở giai đoạn cuối đời cũng sẽ ra đi bình an sau khi đã hoàn tất nhiệm vụ làm người trong tình yêu thương. Nó nhắc nhở người mạnh khoẻ, người còn sống rằng: cuộc sống thực sự đáng yêu nếu ta biết tìm kiếm ý nghĩa của nó, và hạnh phúc, động lực sống nằm ngay trong quá trình tìm tòi này. Đây còn là một tài liệu quý giá về tâm lý bệnh nhân cho nhân viên y tế, tâm lý, xã hội, nhắc cho những nhân viên này và thân nhân người bệnh rằng thái độ ân cần, tình thương của họ vô cùng cần thiết cho hành trình tìm ý nghĩa sống của bệnh nhân. Đây cũng là nguồn an ủi, là sức mạnh tinh thần cho những người đang đau khổ và nhắc các bạn trẻ đang chán sống hãy tìm hiểu ý nghĩa cuộc sống ngay trong đời thường, trong sự đau khổ và nhất là trong tình thương của người xung quanh. Hiện nay với niềm lạc quan yêu người, yêu đời, chị Oanh đang làm công tác tư vấn tâm lý giáo dục và tình yêu hôn nhân gia đình; và chị vẫn thường dành thời gian tới thăm bệnh nhân ung thư ở Trung tâm Ung bướu.

Sách viết rất hay. Vừa tình cảm (bởi vì tác giả - người bệnh rút ruột ra viết), lại thực tế, cũng bởi vì do chính tác giả - người bệnh viết, sau khi đã loay hoay thử mọi phương cách để tự trấn an mình. Nhưng cái hay nhất của sách là không phải chỉ áp dụng nó cho những người mắc bệnh ung thư, mà nó có thể dùng được cho tất cả mọi người, cho mọi hoàn cảnh khó khăn, từ chán đời, thất bại, thất tình... Ðó là thường chúng ta, vào những lúc khó khăn, đau yếu, thì hay xấu tính; và ai ở cạnh ta nhất, quen ta nhất, thì hay bị "ăn đòn" nhất. Cuốn sách này dạy thêm cho những ai đang gặp khó khăn (tinh thần hay thể chất) biết cách biến những lúc khó khăn đó (dù là dịp khó khăn cuối cùng trong đời) thành những dịp để biết thêm cuộc đời, để sửa hết những gì mình làm không đúng trước đó, để trong mắt người thân mình không phải là gánh nặng.

"Trời đất ký thác cho ta hình thể, dùng sinh mệnh làm ta mệt nhọc, dùng già lão khiến ta an dật, dùng cái chết giúp ta nghỉ ngơi." (Trang Tử)

Ðã có nhiều sách dạy cách sinh, cách sống, cách hưởng tuổi già, nhưng chưa có nhiều sách dạy cách chết. Thì đây là một cuốn, mà đọc xong rồi lại thấy yêu cuộc đời này hơn, bởi vì sống hay chết gì cũng thuộc về nó. Vả lại, "Chết là một kinh nghiệm hay, tiếc là có mỗi một lần."

Mà có lẽ, phải biết cách chết sao cho ra chết trước đã, thì họa chăng sống mới ra hồn.

Sống với chết
(Trần Nhuận Minh, Bốn Mùa)

Sống ao ước muốn mong mọi thứ
Chết một đồng một chữ không theo
Thế gian cái sướng, cái nghèo
Cái danh, cái lợi là điều mộng mơ

Sống được những phút giây thoải mái
Kiếp con người được lãi thế thôi
Bao nhiêu những phút vui cười
Ấy là phần thưởng mà trời ban cho

Sống với những buồn lo ngày tháng
Sống nhọc nhằn với sáng hôm mai
Nhịn ăn, nhịn mặc, nhịn chơi
Thật là cuộc sống phí hoài biết bao

Cái chết kia, ai nào đã thoát
Số mệnh, trời định đoạt, ai hay
Được vui, hãy biết hôm nay
Vì đời những cái rủi, may bất thường

Phúc với họa, đôi đường ai biết
Tạo điều vui, tiêu diệt ngàn sầu
Chẳng nên mong quá sang giàu
Tháng ngày mải miết đâm đầu đổ đuôi

Cho mệt xác để rồi cũng chết
Lãi trên đời là biết sống vui
Nghèo mà lòng dạ thảnh thơi
Còn hơn giàu có suốt đời lo toan

Chỉ tại bởi lòng tham ra cả
Thành cuộc đời vất vả quanh năm
Óc đầu suy nghĩ chăm chăm
Đôi tay chỉ muốn quắp năm, vơ mười

Sao không nghĩ kiếp người là mấy
Gương thế gian trông thấy rõ ràng
Sống thời tay trắng không mang được gì
Còn được sống, tiêu đi là lãi
Chết thiệt thòi, vừa dại, vừa ngu
Bản thân chỉ biết có thu
Chi ra lại sợ không bù được ngay

Thành cuộc sống tháng ngày đầy đọa
Miệng có thèm cũng chẳng dám ăn
Lòng còn đo đắn băn khoăn
Những cân nhắc chán lại dằn xuống thôi

Sao chả biết con người là quý
Sống coi tiền như vị thần linh
Để tiền sai khiến được mình
Thật là hèn hạ đáng khinh, đáng cười

Trong vạn vật con người là quý
Của làm ra còn mất như chơi
Chỉ duy có một con người
Tan ra là hết muôn đời còn đâu?