Đâu là thách thức lớn nhất trên đường phát triển?

09:12 CH @ Thứ Năm - 30 Tháng Giêng, 2014
Phải làm gì để đưa đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng và trì trệ kéo dài này, đó là câu hỏi mà nhiều người đặt ra trong những giờ phút suy tư trầm lắng của mùa xuân này.

Sau những năm 1990 Đổi mới đầy hứng khởi, phát huy được tính năng động, sáng tạo của người dân, nước ta hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đất nước thay da đổi thịt. Ngày nay, trong khi không phủ nhận những tiến bộ đã đạt được, song nhìn thẳng vào đời sống kinh tế – xã hội, ai cũng thấy lo âu cho tương lai của đất nước.

Nền kinh tế đang trong giai đoạn tăng trưởng thấp kéo dài nhất tính từ khi bắt đầu Đổi mới trong khi các nước Đông Nam Á đang hồi phục, Lào, Campuchia, Indonesia đều tăng trưởng cao hơn nước ta và cả thế giới đang chuyển biến nhanh chóng. Trong khi đó, công cuộc Đổi mới ở nước ta chậm lại, nhiều bệnh cũ chưa chữa được lại thêm những bệnh tật mới không kém trầm trọng mà nguyên nhân trực tiếp hay sâu xa bắt nguồn từ thể chế.

Nếu như những năm 1990, cải cách thể chế đã có nhiều đột phá quan trọng, giải phóng sức sản xuất, phát huy trí sáng tạo, năng động của người dân như bãi bỏ độc quyền xuất – nhập khẩu, cho phép kinh tế tư nhân xuất – nhập khẩu theo pháp luật, luật Doanh nghiệp năm 1999 thực hiện quyền tự do kinh doanh của công dân, bãi bỏ quyền cấp phép của chủ tịch tỉnh, thành phố, bãi bỏ 286 giấy phép, hội nhập ASEAN, ký hiệp định Thương mại Việt – Mỹ... thì trong giai đoạn hiện nay thể chế đã trở thành nút thắt cổ chai quan trọng nhất phải vượt qua nếu nền kinh tế muốn tiếp tục tiến lên. Không cải cách thể chế, Việt Nam không chỉ bế tắc trong “bẫy thu nhập trung bình” mà còn phải đối mặt với những xung đột xã hội ngày càng tăng.

Thể chế hiện là nguyên nhân trực tiếp hay sâu xa làm tăng chi phí về thời gian và tiền bạc, làm giảm năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và doanh nghiệp, đang tạo ra những đòn bẩy chỉ có lợi cho một số nhóm lợi ích chứ không tạo ra động lực để phát triển khoa học – công nghệ, nâng cao hiệu quả nền kinh tế.

Nền kinh tế đang phải đối mặt với nhiều bệnh nặng: nợ xấu ngân hàng, khủng hoảng bất động sản, doanh nghiệp nhà nước nợ lên đến 1,3 triệu tỉ đồng, nợ công tăng quá nhanh, số rất lớn doanh nghiệp tư nhân phá sản, đóng cửa, số còn lại chỉ kinh doanh cầm chừng hay đình đốn…

Lũ lụt tàn phá miền Trung, gây ra thiệt hại to lớn cho nhân dân không chỉ là thiên tai mà có phần quan trọng là nhân tai: phá rừng, làm thuỷ điện thiếu tính toán đến môi sinh và an toàn của người dân vùng hạ lưu, do các cơ quan nhà nước đã cho phép ồ ạt, không kiểm soát nạn phá rừng, không bảo đảm chức năng điều hoà thuỷ văn, v.v.

Ngày 3.12.2013, tổ chức Minh bạch quốc tế (TI), công bố chỉ số CPI (Cảm nhận tham nhũng), Việt Nam xếp thứ 116/177 nền kinh tế với điểm số không đổi 31/100, xếp thứ bảy trong mười nước ASEAN. Tham nhũng, tiêu cực lớn nhỏ đè nặng lên người dân hàng ngày, từ xin việc làm đến lo cho con đi học, đưa người già đi chữa bệnh… đâu đâu cũng phải có tiền mới được việc. Nói và làm xa cách nhau hơn bao giờ hết. Thay vì đạt được tiến bộ, lãng phí, chia chác ngày càng trầm trọng, làm tăng chi phí mọi công trình nhà nước đầu tư, xây dựng, từ cầu đường đến trường học, bệnh viện, nhà vệ sinh...

Bộ máy hành chính cồng kềnh, 71% chi ngân sách là chi thường xuyên nhằm nuôi một bộ máy hoạt động rất kém hiệu quả, thiếu công khai, thiếu trách nhiệm giải trình.

Việc bổ nhiệm nhân sự hoàn toàn không minh bạch, không có chương trình hành động, không qua sự giám sát, xét duyệt của cơ quan dân cử. Có quá nhiều cán bộ cao cấp kém năng lực, không trả lời được câu hỏi của đại biểu và báo chí, không dám nhận trách nhiệm và không bị xử lý về kém năng lực, gây bức xúc trong dư luận.

Lợi ích nhóm chi phối không ít quyết định và chính sách, cơ chế “xin – cho” lại thịnh hành và thay thế quyền tự do kinh doanh, cạnh tranh theo pháp luật.

Công cuộc Đổi mới đang bị chựng lại ở những mệnh đề xưa cũ không còn sức thuyết phục. Niềm tin của người dân bị giảm sút nghiêm trọng. Ngôi sao Việt Nam một thời toả sáng đang bị lu mờ.

Phải làm gì để đưa đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng và trì trệ kéo dài này? Câu trả lời là cần cải cách thực chất về thể chế. Phải thực hiện công khai minh bạch theo các chuẩn mực quốc tế về chi tiêu ngân sách nhà nước, từ vé máy bay đến bữa chiêu đãi khách nước ngoài. Cần công bố lịch làm việc cho dân biết, giảm tối đa tệ quan chức dự lễ hội, động thổ và khánh thành quá hình thức và tốn kém. Cán bộ bổ nhiệm có thời hạn, có điều kiện và phải qua giám sát, phỏng vấn của các uỷ ban của Quốc hội, HĐND.

Cần luật hoá vai trò giám sát của báo chí, tổ chức quần chúng đối với bộ máy nhà nước, luật hoá quyền tiếp cận thông tin của người dân. Pháp luật phải bảo vệ người tố cáo tham nhũng, tiêu cực, làm cho công chức “không dám tham nhũng, không thể tham nhũng và không cần tham nhũng”. Phải xoá bỏ những “vùng cấm”, đặc quyền đặc lợi, hạn chế sự lộng hành của các nhóm lợi ích bất chính.

Những cải cách đó không có gì mới, nhiều nước đã áp dụng và họ đã xây dựng được những nền kinh tế phồn vinh, xã hội công bằng, thịnh vượng, văn minh.

Đổi mới – đó là mệnh lệnh của cuộc sống, là sự thôi thúc của người dân trong mùa xuân trên đất nước Việt Nam này.
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:
kinh tếchính trịcải cáchViệt Nam

Nội dung liên quan

  • Sớ Táo Quân đầu tiên

    05/02/2019Sớ Táo quân là một thể loại báo chí đặc biệt, chỉ xuất hiện trên báo Xuân của làng báo Việt. Sớ phải viết bằng văn vần, giọng châm biếm, phê phán các vấn đề thời sự. Thể loại này xuất hiện từ khi nào?

  • Cải cách trí tuệ và luân lý

    26/01/2016Phạm QuỳnhTrong một bài viết trước tôi có ám chỉ đến sự cần thiết phải tiến hành một cuộc "cải cách trí tuệ và luân lý" ở xứ này, và tôi đã nói rằng cuộc cải cách đó chủ yếu phải là công việc của giới tinh hoa nước Nam, những người phải có ý thức về chính mình, về bổn phận và trách nhiệm của mình.

  • Cải cách kinh tế với vai trò tiên phong

    14/03/2014Nguyễn Trần BạtBất kỳ chương trình cải cách nào cũng phải bắt đầu từ kinh tế. Khi những nhu cầu vật chất tối thiểu của con người chưa được đảm bảo thì không thể nói đến những lợi ích cao hơn hay đặt ra những vấn đề cao hơn. Hơn nữa, con người bao giờ cũng dễ dàng nhận thức về những lợi ích vật chất cụ thể hơn nhiều so với những lợi ích tinh thần...

  • Phát triển đất nước không thể “ăn xổi...”

    24/01/2014Xuân Trung"Không thể nào tiếp tục phát triển đất nước theo tư duy “phong trào”, "ăn xổi" được...".

  • Tính lạc hậu tương đối của văn hóa và tính tất yếu phải cải cách văn hoá

    11/09/2013Nguyễn Trần BạtVới tư cách là sản phẩm của quá khứ, văn hóa không thể tự mình tạo nên những kinh nghiệm mà con người chưa từng trải qua. Chính điều đó tạo ra tính lạc hậu của văn hóa so với sự phát triển của cuộc sống...

  • Cần phải tiến hành những cuộc cải cách cơ bản

    22/07/2011Nguyễn Trần BạtTrong các phiên họp quốc hội, có thể thấy một hiện tượng là nhiều Bộ trưởng khi trả lời chất vấn dường như đều muốn chuyền trách nhiệm về cho Thủ tướng. Sự lười biếng và né tránh trách nhiệm ấy là một biểu hiện quan trọng của sự tha hoá. Cho nên phải dân chủ hoá. Mà dân chủ nghĩa là gì? Dân chủ không phải là nói chuyện chơi chơi, dân chủ nghĩa là đa nguyên chính trị, và để cầm quyền tiếp tục thì những người cộng sản Việt Nam buộc phải phấn đấu để trở thành những người tiên tiến nhất trong đời sống chính trị. Đấy là lối thoát duy nhất...

  • Tính trễ của cải cách chính trị

    18/08/2010Nguyễn Trần BạtTính trễ của cải cách chính trị là trạng thái không đồng bộ của quá trình cải cách, trong đó hệ thống chính trị có xu hướng bảo lưu các đặc tính đã trở nên lạc hậu trước thực tế đời sống xã hội...

  • Một góc nhìn về cải cách hành chính

    18/01/2009TS. Nguyễn Sĩ DũngNăm 2009 sẽ là một năm khó khăn. Khủng hoảng, suy thoái, thị trường xuất khẩu bị thu hẹp, công ăn việc làm khó khăn... là những chuyện đang chờ chúng ta phía trước. Đây quả thật là những chuyện không hay, nhưng chúng cũng có thể tạo ra áp lực cần thiết để chúng ta tiếp tục đổi mới. Một trong những lĩnh vực cần áp lực này nhất, có lẽ, là lĩnh vực hành chính công...

  • Đổi mới, cải cách và cách mạng

    14/04/2008Nguyễn Trần BạtThời đại trước, phương pháp lãnh đạo bằng cách mạng đã từng đóng một vai trò rất quan trọng, thậm chí một số nước còn tuyệt đối hóa vai trò của nó trong việc thúc đẩy tiến bộ xã hội. Thế giới ngày nay đã có những thay đổi cơ bản và việc lãnh đạo bằng phương pháp cách mạng không còn phù hợp nữa, cần phải phát triển bằng một phương pháp lãnh đạo mới, phương pháp lãnh đạo phi cách mạng...

  • Cải cách: Bản chất và mục tiêu

    14/04/2008Nguyễn Trần BạtTrước hết, phải khẳng định, bản chất của cải cách là chủ động hay cải cách là hoạt động chủ động của con người. Cải cách chính là một chương trình mà con người xây dựng để chủ động tác động lên tiến trình phát triển của cuộc sống. Khi nhu cầu xã hội, nhu cầu của cuộc sống đòi hỏi phải cải cách...

  • Cải cách vì mục tiêu phát triển bền vững

    14/04/2008Nguyễn Trần BạtLý do quan trọng nhất khiến chúng ta phải chấm dứt phương pháp lãnh đạo cách mạng, đó là trái đất không còn đủ nguồn năng lượng sống để lãng phí đến mức tiêu dùng cho những cuộc cách mạng. Những thay đổi trong quan niệm về phát triển ở trên đã chứng minh điều đó. Các nhà nước và các chính phủ, hơn ai hết phải nhận ra tầm quan trọng của hoạt động lãnh đạo để tạo ra sự phát triển bền vững và chân chính...
  • xem toàn bộ

Nội dung khác

Tư liệu mới
© 2003 - 2024 ChúngTa.com
quynhorange.comfirephoenixteam.com