ChúngTa.com

Chính hình ảnh Tạ Đình Đề đã trở thành nguyên mẫu để Lưu Quang Vũ sáng tạo nên hình ảnh giám đốc Hoàng Việt trong vở kịch nổi tiếng "Tôi và chúng ta". Nhưng còn một điều ít ai biết là sự ám ảnh về nỗi oan khiên của Tạ Đình Đề còn là động lực để Lưu Quang Vũ viết nên vở "2.000 ngày oan trái" sau này.

Cái tên Tạ Đình Đề từ lâu đã trở nên quen thuộc với gia đình chúng tôi. Bác Vạn Lịch - nguyên Chánh Văn phòng Tổng cục Đường sắt là bạn của cha tôi - nhà viết kịch Lưu Quang Thuận, đã kể cho chúng tôi nghe nhiều chuyện mang màu sắc huyền thoại về nhân vật này. Năm 1970, anh trai tôi là nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ rời quân ngũ. Đó là những năm tháng cực kỳ khó khăn. Đất nước đang có chiến tranh. Anh Vũ cũng gặp nhiều long đong: Gia đình riêng đổ vỡ, con trai còn nhỏ, việc làm lận đận. Được sự giới thiệu của bác Vạn Lịch, anh Vũ làm quen với Tạ Đình Đề và được ông nhận vào làm việc.

Sẵn mối quan tâm như vậy, nên khi nghe tin cuốn sách "Tạ Đình Đề những góc khuất cuộc đời" (ảnh trên) của TS.Dương Thanh Biểu ra mắt,-tôi đã tới tham dự. Du lúc đó chưa được đọc cuốn sách, nhưng tôi biết rằng, nếu như anh Vũ còn sống, chắc chắn anh sẽ có mặt để nói lời tri ân với ông Ta Đình Đề - người không chỉ giúp anh trong lúc thất cơ lơ vận, mà còn là hình mẫu lý tưởng của một con người chân chính luôn đi trước thời đại và đã phải trả giá cho những hành động của mình. Cuốn sách của TS.Dương Thanh Biểu đã một lần nữa làm sống lại huyền thoại của một thời bằng sức mạnh của sự chân thực và cảm hứng nhân văn sâu sắc.

.
Tôi đã từng đọc một sô bài viết về cuộc đời va hoạt động của Tạ Đình Đề dưới nhiều góc độ. Nhưng có lẽ cho đến nay, "Tạ Đình Đề những góc khuất cuộc đời" là cuốn sách có hệ thống nhất về nhân vật này. Có thê coi đây la cuốn tiểu thuyết tư liệu với những chứng cứ xác thực của một nha tư pháp am hiểu nghiệp vu vạ điều quan trọng hơn là có một trái tim nồng nhiệt, luôn đau đáu với nỗi oan trái của sô phận con người.

Tôi đã đọc cuốn sách của tác giả Dương Thanh Biểu với rất nhiều sự đồng cảm. Trước mắt tôi như hiện lên những lời nói, những câu chuyện, những tình cảm của anh Vũ với Tạ Đình Đề. Khi Tạ Đình Đề dính vào vòng tù tội lần thứ nhất, anh Vũ đã không còn làm việc dưới quyền ông nữa. Nhưng suốt mấy ngày tòa xử Tạ Đình Đề, anh đều theo dõi. Hôm tòa tuyên bố Tạ Đình Đề vô tội, anh Vũ cũng có mặt trong dám đông nhân dân chào đón ông với rất nhiều hoa và nước mắt. Nhân dân cũng có cách riêng để bày tỏ tình cảm với công lý và thần tượng của mình!

Cuốn sách để lại một dư vị xót xa. Nỗi oan trái của một con người đã kéo theo sự đau đớn của cả một gia đình, một dòng họ. TS.Dương Thanh Biểu đã không né tránh khi nói đến những nhầm lẫn, thất bại của ngành kiểm sát. Ý thức trách nhiệm của một người lính và nhiệt huyết của một người cầm bút đã tạo nên những trang viết giản dị, nhưng không kém phần sâu sắc và nồng ấm tình người. Với những gì đã có, cuốn sách đã phần nào giúp chúng ta tra món nơ với những người như Ta Đình Đề. Những góc khuất, những khúc quanh trong cuộc đời vinh quang và cay đắng của ông để lại cho người đọc bao suy ngẫm và day dứt.