ChúngTa.com

Người ta còn một chứng bệnh rất to, là chứng bệnh "không biết thương nòi giống". Người ta mắc lấy chứng bệnh đó, chẳng những trái hẵn tính loài người, mà với các giống vật có một điểm trí khôn cũng còn thua kém nữa.

Kể chứng bệnh ác độc thứ nhất, không gì hơn chứng bệnh này: Kìa con ong vẫn có nọc, mà ong ở chung một ổ không bao giờ cắn nhau; cọp vẫn hay ăn thịt, mà cọp ở chung một xứ không bao giờ ăn nhau. Thường xem bầy kiến, nó vẫn là một loài vật rất nhỏ nhen, mà cũng có một điễm tốt rất lạ: nó ở chung nhau một bộng, có hàng trăm hàng ngàn con, một con đi ra thoạt thấy được mồi ăn, thời tức khắc chạy về tin cho anh em mình cả; tha mồi thời khó nhọc chia với nhau, ăn mồi thời ngon ngọt chung với nhau, không bao giờ được mồi mà ăn riêng cả; lại có khi tránh mưa trốn gió, dắt đoàn kéo lũ đi chung, con nhỏ, con lớn, đoàn trước, đoàn sau, dắt nhau đi không khác gì một đội quân lính; chẳng may giữa đường có con nào bị tử thương thời chúng kiến xúm nhau cõng nó về hang, không bao giờ bỏ bạn chết mà đi cả! Thế mới biết thương nòi giống, dầu loài vật cũng có tấm lòng thành, chung một máu mủ thời họa phúc chia nhau, nghĩa đồng tử; đồng sinh vẫn trước sau một mực.

Vật còn như thế, người có lẽ thua nó hay sao? Quái ngán thay! Lạ lùng thay! Đến người nưóc ta thời khác hẵn! Tục ngữ có câu rằng: "Gà một chuồng bôi mặt đá nhau!" lại có câu: "Kẻ chết đã xanh, người nhăn nanh mà cười!" lại có câu: "Đi ra tưỡng bắt trâu cò, trâu cò không bắt, bắt bò, bò ôi!", mấy câu thí dụ đó, ngẫm nghĩ cho kỹ thiệt là về nết xấu của người nước ta quá đúng rồi đó.
Ôi! Các anh chị em! Máu in nhau giọt đỏ, da in nhau sắc vàng, đầu in nhau tóc đen, mắt in nhau tròng mắt, giống

Tiên Rồng, nòi Hồng Lạc trải qua mấy nghìn năm mới có bây giờ con một họ, cháu một giòng, nếu cứ như lẽ thường chắc máu ai thấm thịt nấy, đánh đá thời đau đến lòng gạch, chết thỏ thời sa nước mắt hồ; vẫn đạo trời có thế mới đương nhiên, mà tính người cũng có thế mới chính đáng. Cớ sao mấy mươi năm gần đây tình hình ở xã hội, cách hành động các anh chị em ta, thương nhau, bênh nhau, chẳng bao lăm người, mà ghét nhau, hại nhau thời không xiết kê?? Rước voi dầy mồ ông vải, cõng rắn về cắn gà nhà, việc đó thiệt bất nhân vô đạo đã quá chừng, mà người mình trở lại nhận làm khôn làm khéo!

Xin ai thử nghĩ, mồ ông vải trúc, mà voi có ơn gì đến mình không? Một mai gió mây biến hóa, dâu bể đổi dời, voi đã tan xương, rắn cũng đứt nọc, các ngài lúc bấy giờ đêm khuya mò bụng hỏi bóng thăm hình, mồ tan hoang vì aỉ Gà nhao nhác vì ai? Mình còn mặt mũi nào thấy ông bà ở dưới đất, trông cô bác ở trên đời? Đau đớn thay! Tội tình thay! Cái chút bệnh không biết thương nòi giống đó, hú ba hồn chín vía các ngài, nên thang thuốc cho mau mới phải! Bây giờ tôi xin làm ơn cho các ngài vị thuốc này: "Giống thân ái" đó, vào trong lòng ngườị Người vì có hột giống ấy mới khai nên hoa, mới kết nên quả, mà nòi giống người mới sinh trưởng vô cùng. Nếu lòng người mà không có hạt giống ấy thời gọi rằng "Lòng chết" .

Ông Lão Tử có câu: "Ai mạc đại ư tâm tử", nghĩa là người ta lòng chết không gì đau đớn hơn; nếu thiệt lòng người thời bao giờ chết đặng! Lòng mà đến chết, vì không hột "giống thân ái" mà thôi.

Đức Gia Tổ có câu: "Ái nhân như kỹ", nghĩa là thương yêu người như thương yêu mình. Đức Phật Tổ có câu: "Nhất thiết từ bi", nghĩa là không kể người không kể ta, nhứt nhứt luật thương yêu cả.

Đạo Nho cũng có hai chữ "Khiêm ái". Nhà triết học Tây cũng chủ trương hai chữ "Bác ái". Xem chừng như những đạo lý các thánh hiền nói đó, thời hể chung một loài người dầu ai cũng nên thân ái, huống gì chung một nòi giống nữa ru! Nòi giống ta, ta thương yêu lấy nhau; có cơm ta no chung, có áo ta ấm chung, có nhà cửa ta ở chung, gặp việc vui ta vui chung, vì hột giống thân ái đó càng ngày càng nẩy nở, hoa tự do nhân đó mà muôn tía ngàn hồng, Nam reo Bắc thổi. Việc đồng tâm của 25 triệu nòi giống ta chắc cũng do ta rày mai mà trông được hẳn! Vậy nên ở trong bài thuốc tự lập lại còn có một vị như sau này: giống "thân ái". Hằng hà sa số hột, hột nào càng chắc càng hay!