Đáng lo... môi trường xã hội
Đó là sự trăn trở, đau xót, tiếc nuối, phẫn nộ... và đáng lo của nhà xã hội học, PGS.TS Trịnh Hòa Bình (ảnh) trong cuộc trao đổi với Báo Văn Hóa xung quanh vụ án giết nữ sinh đi giao gà ở Điện Biên...
.
“Những kẻ thủ ác đã bị bắt, vụ án dần được đưa ra ánh sáng nhưng tôi vẫn thấy day dứt, trong đầu óc luôn hiển hiện 2 từ “giá như”...”, ông Bình nói. “Giá như hôm đó cháu D đừng đi giao gà, giá như cháu nghi ngờ khi người lạ là nam giới, lại yêu cầu giao hàng vào buổi tối, giá như các cơ quan chức năng “nhanh tay” hơn nữa để tìm ra cháu trước thời điểm những kẻ ác ra tay tàn độc... Thế nhưng những điều “giá như” đó đã không xảy ra và cháu D đã mất mạng một cách tức tưởi. Đành rằng những kẻ thủ ác rồi đây phải đền tội trước pháp luật, nhưng không gì có thể bù đắp được sự mất mát lớn lao này của gia đình cháu, không ai có thể đem cháu lại cuộc sống này...
Trước tiên đây là một vụ án giết người man rợ, có âm mưu, có kế hoạch tỉ mỉ từ trước, kể cả kế hoạch đối phó với cơ quan công an khi vụ việc bị bại lộ, không phải là một vụ việc xảy ra khi đối tượng phạm tội trong trạng thái kích động... Tôi đánh giá theo một hướng khác là có lẽ lúc đầu những đối tượng này có kế hoạch bắt cóc cô bé chỉ để hiếp dâm, nhưng dần tới một giai đoạn mà những kẻ thủ ác buộc phải giết người. Đúng như nhận định của cơ quan chức năng là cô bé bị giết vào ngày mùng 2 Tết. Trong thời gian trước đó, với nhiều kỹ thuật hiện đại về định vị, xác định chủ số điện thoại, với những nguồn tin quý giá từ nhân dân, tôi tin rằng nếu cố gắng thì các cơ quan chức năng còn làm được hơn thế. Giá như trong khoảng thời gian đó, mọi người tìm thấy cô bé thì có thể ngăn chặn được hậu quả khốc liệt như đã từng xảy ra... Và tôi rất tiếc về điều đó.
Tôi không đánh giá về công tác quản lý đối tượng của cơ quan công an, nhưng ít ra khi vụ việc xảy ra, những người có trách nhiệm không mấy khó khăn để khoanh vùng, giới hạn đối tượng và tập trung rà soát những khu vực khả nghi... Cần phải nói thêm rằng, không thể đánh giá nhóm thủ phạm thiếu hiểu biết về pháp luật. Các đối tượng này cư trú trên địa bàn thành phố Điện Biên Phủ, có nhiều cơ hội tiếp xúc với cộng đồng, với các phương tiện thông tin đại chúng nên họ hiểu được mức độ hậu quả của vụ việc. Một số tên từng có tiền án tiền sự và hiểu được được hậu quả của việc vi phạm pháp luật. Đồng thời đây là một nhóm người rất có kinh nghiệm đối phó với cơ quan chức năng, bằng chứng là các đối tượng Hùng và Công chỉ khai nhỏ giọt những gì mà cơ quan công án đã xác định. Sau này khi đồng bọn đã khai hết, bọn chúng mới thay đổi lời khai và tới khi đó mới tạm xác định được kẻ chủ mưu.
Về phía người bị hại, tôi cho rằng cháu D thiếu cảnh giác và thiếu nhạy cảm giới tính khi mang đồ cho một người đàn ông không quen biết vào buổi tối. Cũng có thể cháu chưa được tiếp xúc nhiều với những kiến thức nhận diện nguy cơ gặp phải đối với một người phụ nữ, những kiến thức đối phó với tội phạm... Cần phải nói thêm là lâu nay các vụ trọng án đều dính dáng đến yếu tố tài chính. Ở vụ này, những tên thủ ác đã dụ cô bé mang hơn chục con gà cho chúng. Dưới góc độ của một người bán hàng, một khách hàng mua hơn chục con gà với giá cao trong dịp Tết là khá khó gặp”.
Về tình trạng những năm gần đây có những vụ án mà những kẻ thủ ác mất hết nhân tính, giết người tàn độc, giết nhiều người, giết trẻ em..., tôi cho rằng trong nhiều nguyên nhân có cả nguyên nhân xuống cấp đạo đức xã hội. Nhìn chung, có những lí do để cho hành động tàn bạo xảy ra như áp lực cuộc sống; môi trường giáo dục của người Việt Nam hiện đại hiện nay có thể nói đang có vấn đề, giá trị con người ta tôn thờ đang bị đứt gẫy… Chúng ta đang sống trong thời kỳ chuyển đổi xã hội, đầy rẫy các thách thức. Con người bị dồn nén dưới rất nhiều áp lực. Bên cạnh đó, phải thừa nhận là kiến thức về luật pháp của chúng ta còn thiếu. Quá trình giáo dục luật pháp của chúng ta cũng có vấn đề. Nhiều người thiếu trưởng thành nhưng thậm chí đã phải cầm cân nảy mực. Liên quan đến cả những người có uy tín trong xã hội, có đôi khi họ hành xử không gương mẫu. Gia đình chính là môi trường đầu tiên và nhỏ nhất mà con người tiếp cận. Đương nhiên xã hội như thế nào thì gia đình như thế ấy. Ở đây có vấn đề của xã hội, của gia đình, nhà trường. Và giáo dục từ gia đình, nhà trường, xã hội, ba môi trường giáo dục này có hạn chế. Nhưng nên nhớ nguồn gốc sâu xa vẫn là môi trường xã hội. Một xã hội đang cho thấy xu hướng tôn thờ đồng tiền lên ngôi, kẻ mạnh thì thắng…
Tại cơ quan công an, bước đầu các đối tượng khai nhận vào ngày 1.2 (ngày 27 Tết), Bùi Văn Công đã chủ mưu và bàn bạc với Vương Văn Hùng sẽ cùng nhau đi cướp tài sản và chỉ cướp của chị Cao Mỹ Duyên. Đến ngày 3.2 (29 Tết), Công hẹn Hùng ra chợ Mường Thanh để chỉ mặt chị Duyên cho Hùng biết và bảo Hùng lấy số điện thoại của chị Duyên sau đó hẹn nạn nhân mang gà ra địa điểm đã chọn để thực hiện hành vi cướp tài sản và giết nạn nhân.
Nội dung khác
Tại sao con người cần phải học?
15/09/2016Nguyễn Hữu ĐổngTìm kiếm danh phận
22/07/2011Nguyễn Văn Trọng7 phát hiện bất ngờ sau khi đọc nguyên tác "Hành trình về phương Đông"
03/08/2023Thái Đức PhươngNói với các doanh nhân: "Đỉnh của bạn đâu" để có được...
03/08/2023Nguyễn Tất ThịnhThiên thần” vỗ về những đêm dài thao thức.
03/08/2023Tiểu Mai"Đỉnh Ngu" từ Hiệu ứng Dunning & Kruger
05/06/2022Ngọc HiếuHoài cổ là đi tìm vẻ đẹp trót bỏ quên
08/06/2019Linh HanyiBệnh sùng bái thần tượng và sự rối loạn của giáo dục
05/04/2019Hư học hư làm, hư tài
16/04/2014Tôi sợ nhất là cái "văn hoá" phi văn hoá, phản văn hoá
29/04/2018Phan Thắng (thực hiện)Có khi bi quan khi nhìn vào thực trạng văn hóa
12/04/2016Hồng Thanh Quang (thực hiện)7 nguyên tắc sống bất di bất dịch của Đại bàng
24/12/2015