ChúngTa.com

Châm ngôn thứ nhất của luật Tự nhiên là tìm điều tốt và tránh điều xấu. Nó thường được diễn đạt như sau: “Hãy làm điều tốt cho tha nhân, không làm thương tổn ai, trả cho mọi người cái gì thuộc về họ.” Tất nhiên, giờ đây một nguyên tắc tổng quát như thế là vô dụng đối với xã hội có tổ chức trừ phi chúng ta có thể dùng nó để phân biệt những kiểu đúng và sai khác nhau. Đó chính xác là những gì mà luật Nhân tạo, hoặc Hậu thiên, cố gắng làm.

Như vậy luật Tự nhiên chỉ cho chúng ta biết rằng ăn cắp là sai trái bởi vì điều đó gây ra tổn thương, nhưng luật hậu thiên về ăn cắp định nghĩa các loại và mức độ khác nhau về hành vi trộm cắp và các qui định những hình phạt về việc đó.

Những xác định đặc thù như thế có thể khác nhau lúc này lúc khác, chỗ này chỗ khác mà không ảnh hưởng đến những nguyên tắc của luật Tự nhiên. Cả Aquinaslẫn Aristotleđều không nghĩ rằng những qui tắc đặc thù của các luật lệ phải giống nhau ở những thời gian, nơi chốn, và điều kiện khác nhau.

Bạn có thể hỏi làm thế nào nhận biết được luật tự nhiên. Thông qua lý trí và lương tâm con người, các nhà tư tưởng luật tự nhiên giải đáp. Học thuyết Luật-Tự nhiên thường cho rằng con người có bản chất đặc biệt với những nhu cầu tự nhiên nào đó, và sức mạnh lý trí để nhận ra cái gì thực sự tốt cho con người liên quan tới những nhu cầu này.

Các nhà tư tưởng Cơ Đốc giáo, như Aquinas và John Locke, nghĩ rằng luật tự nhiên có nguồn gốc thần thánh. Thượng Đế, khi sáng tạo ra mỗi vật đều ghi khắc vào nó luật về bản chất của nó. Cụm từ nói về “các luật về tự nhiên và về Thượng Đế của tự nhiên” trong Tuyên ngôn Độc lập của chúng ta bắt nguồn từ loại học thuyết Luật- Tự nhiên này. Tuy nhiên, quan điểm thần học đặc thù này không thường được tìm thấy trong các tác giả ủng hộ luật tự nhiên, vì những tác giả này bao gồm các triết gia tiền-Cơ Đốc như Plato, Aristotle,Cicero và các triết gia thế tục hiện đại như Kant và Hegel.

Đã có nhiều phản ứng đối lập lại triết học Luật-Tự nhiên ngay từ buổi đầu. Thật vậy, người ta có thể nói sự đối lập đến trước, vì ý tưởng về sự đúng hay công bằng tự nhiên được khai triển tại Hy Lạp cổ đại để chống lại những quan điểm của Những nhà Ngụy biện(2), “những người qui ước chủ nghĩa”. Những người này cho rằng luật lệ và công bằng chỉ là những qui ước nhân tạo. Không hành vi nào là đúng hoặc sai trừ phi một cộng đồng nào đó, thông qua những luật lệ và tập tục Hậu thiêncủa mình, qui định rằng nó đúng hoặc sai. Vậy thì nó đúng hoặc sai tại một nơi chốn và thời gian đặc thù – chứ không phổ quát. Theo lẽ tự nhiên, lửa bốc cháy ở Hy Lạp giống như nó bốc cháy ở Ba Tư, nhưng luật lệ của Ba Tư và của Hy Lạp, là những vấn đề qui ước, thì không giống nhau. Học thuyết luật “qui ước” hay “hậu thiên” đã có suốt từ thời những nhà Ngụy biện cổ đại đến nhiều giáo sư luật học hiện đại thời chúng ta.

Bạn hỏi luật Tự nhiên có liên quan tới những điều kiện hiện đại không. Câu trả lời của tôi là nếu sự công bằng vẫn còn liên quan, thì luật tự nhiên có liên quan. Thật vậy, sự quan tâm đến luật tự nhiên gia tăng một cách đặc biệt trong phần tư thế kỷ qua(3), với kinh nghiệm của nó về loại luật lệ hậu thiên được các chế độ chuyên chế áp đặt. Lấy cớ gì một công dân Đức đàng hoàng dưới thời Đảng Quốc xã có thể biện minh cho sự đối lập của anh ta trước những luật lệ của xứ sở? Lấy cớ gì những tình cảm riêng tư hay ý kiến cá nhân đơn thuần? Ngay cả sự đối kháng hoàn toàn thầm kín đối với sự ác độc bất công cũng phải bắt rễ vào những căn cứ vững chắc hơn.

Có thể nói gì về sự tranh cãi hội nhập chủng tộc của riêng chúng ta? Về mặt kỹ thuật, đây là câu hỏi thuộc Hiến pháp, nhưng học thuyết luật-Tự nhiên có dính dáng tới. Cụm từ “đời sống, tự do, và quyền sở hữu” trong Tu Chính án 14 phản ánh ảnh hưởng của lý thuyết luật-Tự nhiên. Luật Nhân quyền(4)thừa nhận một học thuyết về các quyền tự nhiên và bất khả chuyển nhượng. Điều mà Tòa Án Tối cao (Mỹ) phải xác địnhmột cách đặc biệt là các quyền tự nhiên được Hiến pháp bảo đảm có bị vi phạm bởi các trường học phân biệt chủng tộc và tôn giáo hay không. Nếu chúng bị vi phạm, thì những người bảo vệ Tòa Án Tối cao có thể tuyên bố rằng các bang ở miềnNam đã làm ra những luật không phải luật, bởi vì chúng không công bằng. “Một luật mà không công bằng là một luật chỉ có trên danh nghĩa,” Augustine nói. Và Aquinas nói thêm:

“Mọi luật lệ của con người không có gì ngoài bản chất của luật vì nó bắt nguồn từ luật của tự nhiên. Nhưng nếu tại một thời điểm nào bất kỳ nó đi trệch khỏi luật của tự nhiên, nó không còn là luật nữa mà chỉ là sự xuyên tạccủa luật”.

(1)Thời Trung Cổ(Middle Age): một thời kỳ trong lịch sử Au châu bắt đầu từ khi Đế quốc La Mã suy tàn ở thế kỷ 5 đến đầu thế kỷ 15 (thời Phục Hưng ở Ý).
(2)Những nhà Ngụy biện(Sophists): gồm những giáo sư thời cổ Hy Lạp, trước và cùng thời với Socrates và Plato, đi khắp nơi trong đế quốc Hy Lạp để giảng dạy những kiến thức phổ thông cũng như kiến thức chuyên môn đủ loại. Họ bị chỉ trích vì lối lý luận ngụy biện (bề ngoài có vẻ đúng nhưng thực chất thì sai).
(3)Tác giả muốn nói 25 năm đầu của thế kỷ 20.
(4)Luật Nhân quyền(Bill of Rights): 10 Tu Chính án đầu tiên đối với Hiến phápMỹ (1791), bảo vệ những quyền cơ bản của dân chúng.