ChúngTa.com

Bước vào năm học mới 2003 – 2004, trên 100 sinh viên trường ĐH Nông lâm TP.HCM đành phải cuốn gói giã từ trường lớp trước quyết định buộc thôi học từ ban giám hiệu trường. Không chỉ thế, trong năm học 2002 và 2001 trước đó, hàng ngàn sinh viên từ các trường ĐH Văn Lang, ĐH Kinh tế TP. HCM, ĐH dân lập Kỹ thuật công nghệ TP.HCM… cũng rơi vào cảnh ngậm ngùi tương tự. Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến việc sinh viên bị buộc thôi học, thầy Trần Đình Lý (trường ĐH Nông lâm TP.HCM) thẳng thắn nhận xét: “Trở ngại lớn nhất của sinh viên hiện nay là ý thức học tập quá thụ động!”.

Sinh viên chờ thầy… “dọn cơm sẵn”!

Đi làm thêm, dạy kèm kiếm tiền dẫn đến lơ là học tập, hoặc không theo nổi chương trình học ĐH quá nặng… là những lý do khiến sinh viên bị buộc thôi học. Tuy nhiên đó không phải là lý do chính, vì có những sinh viên vừa học vừa làm thêm nhưng kết quả học tập vẫn đạt điểm cao. Theo giảng viên trẻ Trần Thanh Hiệp (Trung tâm Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ y tế TP.HCM), biểu hiện rõ nhất là sinh viên không chịu tìm tòi sách, tài liệu phục vụ cho chuyên môn của mình, mặc dù trong phương pháp giảng ĐH nhiều thầy cô lên lớp chỉ hướng dẫn và đưa ra những tư liệu, đầu sách cần thiết cho sinh viên tìm kiếm tham khảo.

Giảng viên Trần Thanh Hiệp kể rằng, có thời gian anh du học tại Pháp, thấy sinh viên ít khi lên lớp (như quy định buộc sinh viên ta hiện nay phải có mặt tại lớp 80% thời gian học tập), mà chỉ thấy họ hầu hết ngồi ở thư viện, phòng đọc, hoặc tự nghiên cứu bài vở ở nhà. Sau đó, quy định hàng tuần sinh viên chỉ lên lớp báo cáo kết quả tham khảo, nghiên cứu tư liệu cho thầy giáo nghe. Trong khi đó, khi giảng dạy ở Việt Nam, anh thật khổ sở khi phải nhắc đi nhắc lại từng ý trong bài học cho sinh viên vì sợ họ quên; có những sinh viên không chịu đọc khiến anh phải ghi chú và gạch từng ý trong trang giáo trình cho sinh viên; rồi phải “cầm tay chỉ việc” từng thao tác khám cho bệnh nhân… Hầu hết các bạn sinh viên học theo kiểu chờ thầy “dọn cơm sẵn”!

Một giáo sư ở trường ĐH Sư phạm TP.HCM đã hết sức ngạc nhiên khi phát hiện cách học tập thụ động của sinh viên. Để kiểm nghiệm cách học thụ động này đến đâu, vị giáo sư đã làm cuộc điều tra bỏ túi: tuần đầu chỉ đứng giảng trên lớp cho sinh viên (và cả học viên cao học) ghi chép, kết quả chỉ 40% đạt điểm kiểm tra trên trung bình. Tuần hai, giáo sư lên lớp chỉ hướng dẫn đầu sách tham khảo, kết quả trên 60% sinh viên đạt điểm trung bình. Trong hai tuần này, tinh thần học tập của sinh viên không mấy thích thú, thậm chí có người nằm ngủ gật! Nhưng đến tuần thứ 3, vị giáo sư áp dụng phương pháp gợi mở câu hỏi đề tài, thì cả lớp thảo luận, tranh cãi quyết liệt, và kết quả học tập khiến cho vị giáo sư hài lòng: 90% đạt điểm kiểm tra trên trung bình.

Chương trình học nặng nề, thiếu công cụ phục vụ học tập?

Nguyễn Ngọc Thành, sinh viên khoa Công nghệ thông tin cho biết “Với chương trình giảng dạy hiện nay trong lớp nhiều bạn không thể nào theo học nổi. Trường dạy theo tín chỉ, nếu bạn không hoàn thành đúng quy định số tín chỉ trong một kỳ sẽ bị dồn nợ đến học kỳ sau buộc phải đăng ký học trả. Cứ vậy, chỉ một năm học thứ nhất là có bạn không thể kham nổi”. Còn bạn Cẩm Tú (trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn) cho biết, đầu năm thầy cho một loạt gần 20 đầu sách lịch sử, bắt sinh viên đọc, một tuần sau lên lớp thầy kiểm tra, thảo luận. Nhiều bạn đọc được 4 đến 5 cuốn là muốn “đứt hơi”…

Thư viện ĐH thuộc ĐH Quốc gia TP.HCM tại Thủ Đức, tập trung gần 10.000 sinh viên đang học tập tại đây nhưng chỉ lác đác vài bạn đến thư viện. Nhân viên quản lý thư viện cho biết, một ngày bình quân chỉ có khoảng chục em đến đây ngồi học, tìm tòi tư liệu. Có điều một số em đến mượn hai ba cuốn sách rồi vắng mặt luôn hết học kỳ mà vẫn không chịu trả lại. Trong trường hợp như vậy, buộc thư viện phải dùng biện pháp mạnh: báo cáo lên trường ra quyết định không cho thi học phần!

Tiến sĩ Nguyễn Khắc Cảnh - Trưởng ban công tác chính trị sinh viên ĐH Quốc gia TP.HCM: “Hiện chúng ta chủ trương nâng cao chất lượng đào tạo là không chỉ hô hào một cách đơn giản là đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập. Nâng cao chất lượng đào tạo, trước hết cần phải được chú trọng ở những điều kiện đi kèm như công cụ phục vụ học tập (sách, tư liệu, giáo trình, thư viện, trợ giảng…) mà những điều kiện này hiện các trường ĐH trong nước còn quá kém”. Tiến sĩ cũng cho biết, ở các nước tiên tiến, một giáo sư khi giảng dạy trên lớp luôn phải đi kèm từ một đến hai trợ giảng. Những trợ giảng điều phối luôn không khí, nội dung học tập của sinh viên, tổ chức những cemina cho sinh viên bàn thảo đề tài học tập, gợi mở kiến thức. Từ đó, vị trí người học – sinh viên bị lôi cuốn theo chiều hướng chủ động và sáng tạo…