Nhà giáo Phạm Toàn: Cải cách phải giản dị!

03:02 CH @ Thứ Năm - 25 Tháng Năm, 2017

Cải cách phải giản dị, nếu đi vào được cốt lõi: nhóm Cánh Buồm chúng tôi thấy chân dung người học bậc phổ thông muôn đời muôn kiếp chỉ là "con người biết học"...

Lời mở

Kể từ ngày Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố “Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể” mới [1], tôi chưa lên tiếng mặc dù nhiều bạn thúc giục tôi phát biểu.

Nhiều người đều biết những việc đã làm của nhóm biên soạn sách giáo khoa Cánh Buồm – chúng tôi thực sự là một đối trọng của Chương trình tổng thể.

Thật vậy, ngay từ cuối năm 2011, tại hai cuộc Hội thảo cùng mang tên "Tự học – Tự giáo dục", một cuộc cho chuyên gia và một cuộc cho đông đảo công chúng, nhóm Cánh Buồm đã kết thúc báo cáo của mình bằng những dòng này:

Cánh Buồm không tuyên bố những cuốn sách giáo khoa mang tính gợi ý này lànhững cuốn sách tốt nhất đưa con em nước ta vào con đường hưởng thụ một nền Giáo dục Hiện đại.

“Nhưng Cánh Buồm được quyền tuyên bố như sau: đây là bộ sách cho những người biết đón nhận một đột phá đã được chuẩn bị từ nhiều thập kỷ bởi hệ thống Công nghệ Giáo dục và bởi những con người tiêu biểu của hệ thống giáo dục hiện đại đó. Bộ sách đã được soạn rakhẩn trương chậm rãitrong 40 năm và 24 tháng".

“Nhận lấy nó mà dùng!”

“Nhận lấy nó rồi sửa sang đi mà dùng!”

“Hay khước từ nó hoàn toàn và làm ra những bộ sách khác vượt được những sản phẩm này của Cánh Buồm!”

“Cánh Buồm cũng chỉ mong mỏi có được một trong ba phương án đó mà thôi[2].

Theo dõi diễn biến việc công bố Chương trình tổng thể, tôi quyết định phải lên tiếng.

1.Phương pháp tổng thể cho một chương trình tổng thể

Cải cách Giáo dục theo một phương án “tổng thể” không thể đem “phổ biến” cho toàn dân trong một cuộc họp báo.

Phương án mới đó cần xây dựng theo một cách tiến hành hiểu như là một phương pháp tổng thểvới lập luận và bước đi khả dĩ thuyết phục được xã hội.

Ít nhất, phương pháp tổng thểđó phải cho thấy nó ra đời từ những tổng kết nào, kể cả tổng kết từ triết lý giáo dục đến những cách làm cụ thể trong quá khứ.

Nhà giáo Phạm Toàn. (Ảnh do tác giả cung cấp)

.

1.a.Về Triết lý Giáo dục

Toàn xã hội đều kêu ca rằng nền Giáo dục Việt Nam phát triển mà không có một triết lý cho nó.

Cần phân biệt ở đây giữa cái nền triết họcmang tính thời đại chi phối một nền giáo dục (thí dụ cái nền triết học đã dẫn tới đòi hỏi tách Nhà trường khỏi Nhà thờở châu Âu) và cái triết lýđủ sức lý giải (kể cả dùng nó mà “cãi lý” nữa!) hướng đi và cách làm đang triển diễncủa một giai đoạn dài hoặc ngắn của một nền Giáo dục.

Giáo sư Hồ Ngọc Đại phát biểu về triết lý Giáo dục của mình: Đi học là hạnh phúc.

Nhóm Cánh Buồm phát biểu về triết lý Giáo dục của mình: Đi học là tham gia tổ chức sự trưởng thành của mình.

Tổng chủ biên Chương trình tổng thể phát biểu về triết lý Giáo dục như sau: Thực học, thực nghiệp, và có tinh thần dân chủ.

Quả thực là khó hiểu vì sao nghe hô to một cái khẩu hiệu vừa rồi, đầu Ngô mình Sở đến thế, mà Ủy ban Giáo dục Quốc gia vẫn để lọt tai!

Người có đầu óc còn mỉm cười hình dung cái triết lý giáo dụcđã được ông Tổng chủ biên reo to hệt như ông Archimedes nhảy ra khỏi bồn tắm, Eureka! Sau mười năm ta đã có triết lý giáo dục[2].

Giả sử như được chấp nhận là đúng, thì triết lý Giáo dục của Hồ Ngọc Đại và của nhóm Cánh Buồm sẽ do chính nhà sư phạm thực hiện và chịu trách nhiệm.

Giả sử triết lý giáo dục của ông Tổng chủ biên được chấp nhận là đúng, chắc chắn việc thực hiện Thực học, thực nghiệp, và có tinh thần dân chủ, sẽ chỉ có thể do “toàn xã hội, toàn Đảng, toàn dân” cùng thực hiện.

Một triết lý giáo dục là cần thiết, và nó cần phải sâu sắc mà giản dị. Triết lý đó phải được đẻ ra từ cuộc sống thực thì nó mới có thể đạt tới trình độ đòi hỏi cao như vậy.

Triết lý đó phải được chính những nhà cải cách thực hiện một cách khiêm tốn trong nhiều năm, có khi cả đời người chưa rút ra nổi. Triết lý đó không thể ra đời bằng cách bóp trán tìm chữ trong căn phòng chạy máy lạnh.

Với nhóm Cánh Buồm, trải qua nhiều chục năm nghĩ và làm, nghiên cứu và thực nghiệm cùng Giáo sư Hồ Ngọc Đại, chúng tôi mới cảm nhận được triết lý giáo dục của đời mình.

Giản dị thế này thôi: Giáo dục có nhiệm vụ tổ chức sự trưởng thành của thanh thiếu niên cả dân tộc.

Nhiệm vụ đó phải do chính ngành Giáo dục thực hiện, chứ không ỷ lại vào “toàn xã hội, toàn Đảng, toàn dân” để cuối cùng chẳng ai chịu trách nhiệm cả.

Để thực hiện nhiệm vụ đó, giải pháp trong tay nhà giáo dục tuy khó đấy nhưng lại giản dị thế này thôi: tổ chức sự trưởng thành của thanh thiếu niên cả dân tộc bằng cách tổ chức sự tự họccho con em.

(Nhóm Cánh Buồm năm 2011 đã mở cuộc hội thảo mang tên "Tự học – Tự giáo dục").

Sự Tự học bắt buộc như một phương pháp bắt đầu từ tiết học đầu tiên của lớp 1 để con em nhờ biết cách tự họcmà có thói quen và sự thích thú để biết cách sống tự lập.

Tự học – Tự lập – Tự nên người, triết lý giáo dục của nhóm Cánh Buồm chỉ giản dị như vậy thôi.

Và tư tưởng đó đòi hỏi bản thân ngành Giáo dục phải chịu trách nhiệm thực hiện theo phương thức nhà trườngchứ không theo “phương thức” khác đòi hỏi “toàn xã hội, toàn Đảng, toàn dân” cùng chịu trách nhiệm!

Nhóm Cánh Buồm trong Tờ trình tổng quát trước Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh niên Thiếu niên Nhi đồng Quốc Hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ngày 16 tháng 7 năm 2014 đã viết rõ:

Hiện đại hóa (Giáo dục) phải bắt đầu với trẻ em lớp Một và bắt đầu với việc tổ chức cho các em biết TỰ HỌC – năng lực tự học như một món quà duy nhất nhà giáo dục hai tay dâng tặng trẻ em để các em mang hành trang đó đi suốt cuộc đời.”

1.b.Định tính và định lượng trong hoạch định kế hoạch tổng thể

Ông Tổng chủ biên đã có nhiều cơ hội công bố và sau đó còn giải thích thêm cách làm chương trình tổng thể.

Trong một bài báo, ông giải thích Ba điểm mới …[6] như sau:

"Thứ nhất là về phương pháp xây dựng chương trình, chúng tôi áp dụng các phương pháp “Sơ đồ ngược (Back-Mapping) và Đánh giá tác động của chính sách (Regulatory Impact Assessment, viết tắt là RIA)”.[6]

Hãy nói về điểm mới thứ nhất đã, xin có lời khuyên ông Tổng chủ biên hãy nói tiếng Việt với nhau đi. Nói tiếng Tây lại còn viết tắt nữa làm gì!

Xã hội cần thấy một trình độ tư duy chứ không cần biết đó là cách làm việc học được từ đâu.

Nhưng tại sao lại cần đến chữ Tây ở đây?

Tại vì, cơ sở lập luận của Tổng chủ biên bao giờ cũng là những Nghị quyết của các cấp lãnh đạo và chỉ đạo – lập luận theo cách đó bảo đảm “an toàn” cho người làm kế hoạch tổng thể.

Việc thêm thắt tiếng Tây chỉ nhằm trang điểm cho bản kế hoạch tổng thể – ai rỗi hơi mà đi kiểm tra các nguồn tiếng Tây xem chúng hay ho hoặc đúng đắn hoặc chí ít là láu cá tới đâu.

Mà tại sao lại không tin vào nghị quyết, khi vẫn còn cứ phải dùng Tây dùng Tàu dùng Singapore dùng Nhật dùng đến cả Colombia nữa … để thuyết phục mọi người?

Với toàn xã hội, không gì giá trị bằng cuộc sống thực, kể cả khi cuộc sống thực không chứa những gì đẹp đẽ như ta mong ước.

Cuộc sống thực nằm trong miếng ăn và hơi thở con người, chỉ bằng định tính không cần định lượng ai ai cũng thấy cái gì đúng cái gì sai vì chẳng ai không đang tự mình nếm trải cái đúng cái sai của cuộc sống thực.

Như một bà mẹ không học và tốt nghiệp trường Y khoa nhưng biết con mình khi nào khỏe, khi nào “ươn”.

Chỉ trong cuộc sống thực, những nhà tranh đấu có trách nhiệm đều khởi sự và hấp dẫn quần chúng qua một cảm nhận định tính.Cụ Hoàng Hoa Thám khởi nghĩa ở Yên Thế đâu có bắt đầu từ thống kê xuôi hoặc thống kê ngược!

Chẳng cần thống kê cũng biết là học sinh phổ thông hiện nay không thích học, không biết cách học, và học xong không biết làm gì.

Chỉ bằng định tính cũng thấy tình trạng đó là do giáo viên không thích dạy, không biết cách dạy, và hoang mang không biết chắc liệu học trò của mình có “nên người” hay không.

Ông Tổng chủ biên vốn dĩ cũng là người chủ biên nhiều bộ sách trong Chương trình thay sách hoặc cải cách có mã số CT-2000.

Chỉ cần chính ông suy nghĩ về việc làm của chính mình thì cũng đã đủ “số liệu” định tính cho một cuộc sửa sai.

Có điều lạ lùng là, cái chương trình năm 2000 được đem dùng từ năm 2004, đến năm 2009 đã rục rịch bàn việc làm lại, nhờ đó mà có cái nhà trường mới viết tắt (lại viết tắt!) là VNEN…

Tình trạng đó có lẽ không chỉ có nguyên nhân là sai sót về phương pháp làm việctheo “sơ đồ xuôi” hoặc “sơ đồ ngược” “viết tắt là RIA”.

Xã hội chưa cần thống kê cũng cảm nhận định tính được tình trạng làm lấy đượccủa ông Tổng chủ biên.

Những người Việt Nam lương thiện đương thời đều tự hỏi, liệu có thể lý giải bằng một tỷ lệ dù rất nhỏ trong đống đô la Hoa Kỳ đi vay để soạn thảo chỉ một chương trình tổng thể?

Vì thế, xã hội hoàn toàn có quyền nghi ngờ từ cách lập luận đến những những chi tiết của chương trình tổng thể.

1.c.Phương thức nhà trường

Chúng ta xem xét nốt hai điểm “mới” nữa đã được chương trình tổng thể vẽ ra.

“Thứ hai, chương trình đã xác định 6 phẩm chất chủ yếu và 10 năng lực cốt lõi cần hình thành, phát triển cho học sinh.

Đó là mục tiêu cụ thể của chương trình, đồng thời cũng là “chân dung” người học sinh mới.[6]

“Thứ ba, chương trình được xây dựng lần này có sự phân biệt rõ giữa giai đoạn giáo dục cơ bản và giáo dục định hướng nghề nghiệp.

Theo quy định từ Nghị quyết của Quốc hội, chương trình mới chủ trương thực hiện giáo dục toàn diện, tích hợp ở các cấp tiểu học và trung học cơ sở, thực hiện giáo dục phân hóa và tự chọn ở cấp trung học phổ thông.[6].

Cái hình ảnh người học với 6 phẩm chất chủ yếu và 10 năng lực cốt lõiđược Tổng chủ biên vẽ ra thành sơ đồ cho thấy ông chưa phân biệt được điều cốt lõi củaGiáo dục phổ thôngvới tư cách là nền giáo dục chung nhất, tràn lan khắp đất nước, đi vào từng con người của từng gia đình, sẽ phải tiến hành bằng phương thức nhà trường[5].

Giáo dục phổ thông và phương thức nhà trường tạo ra con người với bao nhiêu giá trị và bao nhiêu phẩm chất?

Sáu phẩm chấtà? Sao không là bẩy? Hoặc sao không là MỘT? Mười năng lựcà? Sao không là mười lăm? Hoặc sao không là MỘT?

Giả sử trong mấy cái “tình yêu” trong chân dung người học năm 2018 có ai đề nghị thêm, thí dụ yêu môi trường, liệu có nên thêm cho “phong phú” hơn không?

Theo phương thức nhà trường, dĩ bất biến ứng vạn biến, chỉ cần tạo ra cho từng học sinh và nhà sư phạm cũng chỉ đủ năng lực tạo ra một năng lực chứa sẵn trong đó một giá trị.

Cách làm mang phương thức nhà trường đó được phát biểu như sau: phương thức nhà trường dùng môn học, bài học, tiết họcđể giúp học sinh biết cách họcnhờ cách học đó mỗi học sinh có được một nhận thức và một tư duy.

Một nhận thức và một tư duy như là kết quả của từng môn học đặc thù đó, từng bài học riêng biệt đó, và từng tiết học thú vị nào đó.

Lấy một thí dụ nhỏ: học chơi thể thao ở nhà trường phổ thông. Nhờ biết cách học nên em học sinh dù nhỏ tuổi đến đâu cũng biết cách nhảy cao vượt một vật cản thấp lè tè so với một đại lực sĩ.

Thế nhưng, bên cạnh viết biết cáchnhảy cao đó, em bé sẽ có tư duy lành mạnh do môn học đó mang lại: lòng tự tin, sự yêu đời, sự vươn lên thành tích cao hơn nhưng lành mạnh, … lớn lên không cá độ, không đá bóng lại xoạc chân làm vỡ xương bạn mình.

Còn nhà quản lý giáo dục thì bớt đi công sức mở Hội khỏe Phù Đổng với những kiểu chơi xấu học lỏm qua TiVi từ những đàn anh xấu.

Với các môn học khác cũng vậy thôi.

Học Toán để có năng lực sống với những mối quan hệ bằng số đồng thời có một tư duy logic, một cách nhìn vấn đề để tự mình đề ra cách tự mình giải quyết vấn đề.

Học tiếng mẹ đẻ là để có tư duy ngôn ngữ học từ đó mà không viết sai chính tả.

Vì sao viết chiết câytriết học, vì sao viết sản xuấtnăng suất, vì sao viết trí tuệchí hướng …đâu có là kết quả của “luyện tập thường xuyên” – đó là kết quả của phương thức nhà trường!

Học Văn là để thấu cảm tình người và biết biểu đạt tình riêng của mình với tình người bao la – bắt đầu từ cái xã hội nhỏ nhấtlà quan hệ với mẹ mình và xa nhất là mối quan hệ với lòng mìnhnhư bài học của chàng Tiến sĩ Faust của đại văn hào Goethe trong mệnh đề “con người tiến lên qua lầm lạc”.

Cải cách phải giản dị, nếu đi vào được cốt lõi: nhóm Cánh Buồm chúng tôi thấy chân dung người học bậc phổ thông muôn đời muôn kiếp chỉ là con người biết học, đơn giản vậy thôi.

Nhưng muốn có con người biết học, và học theo phương thức nhà trường, thì phải có những tay nghề sư phạm biết cách tổ chức cách học cho các em nhỏ!

Có tay nghề và bền bỉ nghiên cứu cách làm ngày càng đúng theo phương thức nhà trườngsẽ thể hiện ra ở một chương trình tổng thể kiểu khác.

Một phương thức nhà trường trước hết phải xác định chương trình học như một lý tưởng đào tạotổng quát và bất biến: đào tạo những thanh thiếu niên biết tự học, biết tự giáo dục, biết tự lập khi bước vào đời sống xã hội.

Phương thức nhà trường đó phải xác định nhiệm vụ các bậc học, mà theo cách hiểu và cách làm của nhóm Cánh Buồm chỉ giản dị như sau thôi:

- Bậc Tiểu học là bậc học cách họcđể sẵn sàng cả về tư duy và về trí tuệ cho bậc Trung học cơ sở.

- Bậc Trung học cơ sở là bậc biết dùng phương pháp để tự mình tìm kiến thức đủ để vào đời.

- Bậc Trung học phổ thông (theo tên gọi hiện nay) nên giao cho các trường Đại học tổ chức để tạo nguồn trực tiếp cho ngành nghề của mình phụ trách.

Hướng nghiệp chỉ giản đơn là giao việc cho trường đại học như vậy thôi, chẳng cần cầu kỳ vẽ ra những “dự hướng” rồi chính hướng…

Cũng vẫn trong phương thức nhà trường, hãy tổ chức lại cách học sâu và đúng hướng vào từng đối tượng chiếm lĩnh như Giáo sư Hồ Ngọc Đại từng nhiều lần chỉ ra.

Nên nhớ: chương trình năm 2000 bị chê quá tải không phải vì nó cho học sinh học cao, thậm chí “hàn lâm”.

Cần thẳng thắn nhận ra chỗ yếu kém nhất (“tử huyệt”) của CT-2000 là nó quá thấp, quá lộn xộn, đến độ trường sư phạm không biết đường nào mà đào tạo giáo viên, còn giáo viên thì không biết đường nào mà nhồi được vào đầu học trò những điều “hàn lâm” hão huyền.

Xin được nói thêm một lần để không cần quay lại nữa về môn học “sáng tạo” như được đề ra trong Chương trình tổng thể mới.

Về nguyên tắc, nhà trường phổ thông không có sứ mệnh đào tạo thiên tài, nhân tài hoặc những con người sáng tạo.

Việc dạy Văn ở trường phổ thông cũng không có sứ mệnh đào tạo nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ.

Việc dạy Toán ở trường phổ thông cũng không có sứ mệnh đào tạo mỗi năm vài chục nghìn Ngô Bảo Châu.

Việc dạy Sinh vật học ở trường phổ thông cũng không có sứ mệnh đào tạo mỗi năm vài chục nghìn cụ Lương Định Của.

Sáng tạo, con người sáng tạo, trí tuệ sáng tạo đòi hỏi một nguyên lý lao động nhà trường cho,ngoài ra còn là Giời cho, Đời cho, Người cho…nữa.

Nhà tâm lý học Mỹ hiện đại Howard Gardner có cuốn sách Trí khôn sáng tạo(nhóm Cánh Buồm sẽ xuất bản cuối năm 2017).

Trong sách này, H. Gardner nghiên cứu những trường hợp sáng tạo khác nhau, bắt đầu từ tư duy chữa bệnh của bác sĩ tâm thần Sigmund Freud, sang tư duy hội họa của họa sĩ trừu tượng và lập thể Pablo Picasso, sang cách nhảy rực lửa của Martha Graham,… sang cả cách tư duy đấu tranh bất bạo động cực kỳ sáng tạo của Mahatma Gandhi…

Một lớp học của nhóm Cánh Buồm bao giờ cũng được chia ra làm ba “thứ hạng” học sinh để giáo viên chăm sóc trong từng tiết học.

Trước hết có học sinh giỏi, được giáo viên “khen thưởng” bằng cách giao việc làm nhiều hơn các bạn.

Ngay từ lớp 1, khi viết chính tả từng tiếng, những bạn này được giáo viên khen thưởng … “em giỏi lắm, em viết thêm ba tiếng nữa đi…”

Với học sinh trung bình làm thành số đông, giáo viên cho các em làm việc theo tốc độ khẩn trương vừa phải, cốt các em hoàn thành nhiệm vụ.

Còn lại là học sinh chậm chạp, giáo viên đến với từng em, giúp các em đuổi kịp tốc độ nhận thức chung.

Đến thế đã là gần quá sức với giáo viên rồi. Đưa ra yêu cầu học sáng tạo ở một lớp học phổ thông là liều lĩnh, chí ít cũng là coi thường khái niệm sáng tạo, cao nhất có thể là lòe bịp.

2. Cảm hứng trước khi kết luận

Ngày 14 tháng 5 năm 2017, tôi đã được sống một ngày chủ nhật đầy khoái cảm.

Khoái cảm bắt nguồn từ hai sự việc mới xảy ra mà tôi vừa là tác nhân vừa là chứng nhân.

Sáng thứ bảy, tại một trường Quốc tế ở Hà Nội, các giáo viên dạy biểu diễn trước phụ huynh của 15 em đến trường để “học thử” cách học Văn, Toán và Tiếng Anh.

Cô giáo Đinh Phương Thảo, có địa chỉ rõ ràng cả trên “Phây” lẫn điện thoại và nhà trọ cùng nhiệm sở, đã dùng 30 phút để biểu diễn việc tổ chức cho 15 học sinh 11-12 tuổi cảm nhận một bài thơ tiếng Anh và sau đó tự mình dịch sang tiếng Việt mang về tặng ông bà và cha mẹ.

Xin nói rõ: đây không phải là bài học thơ tiếng Anh. Khi cùng soạn bài với cô giáo Thảo, hai chúng tôi đã xác định rõ như vậy.

Bài thơ tiếng Anh chỉ là một vật liệugợi cho học sinh học cách cảm nhận bài thơ trữ tình bằng cách tưởng tượng tâm trạng nhà thơ, sau đó bản dịch chỉ là mộtphép thửnăng lực cảm nhận một bài thơ mang tính chất học trò.


“Không! Không!”, những học trò mới gặp lần đầu đáp lại cô Đinh Phương Thảo khi cô hỏi “có thích học Văn không” … nhưng sau một tiết được học cách cảm nhận thơ những học trò mới sắp vào lớp 6 đã hào hứng nhận dịch bài thơ haiku tiếng Anh. (Ảnh do tác giả cung cấp)

.

Sự việc thứ hai: nhà thơ Dương Tường sắp in một bản thảo quan trọng của đời mình.

Trong bản thảo đó có bài thơ “Chiều buông đầy những thở dài” viết bằng tiếng Pháp (sắp công bố toàn tập) đã được đem dạy cho một lứa học sinh ở trường Quốc tế Pháp ở Hà Nội Alexandre Yersin.

Trong lứa học sinh này có nhiều học trò tôi đã dạy Văn và Tiếng Việt từ cuối những năm 1990.

Em Lucien một lần đội “thúng bánh mì”, rao bằng tiếng Việt lơ lớ nhưng bắt chước rất khéo, bánh mì đê…ê…ê…, đã củng cố cho tôi niềm tin cho học sinh học Văn-Nghệ thuật bắt đầu bằng học lòng đồng cảm qua trò chơi đóng vai.

Tôi đã dạy các em thao tác tưởng tượng qua các truyện Sự tích trầu causự tích ông đầu rau …Việc này cũng củng cố niềm tin cho tôi về cách tổ chức tiếp việc học Văn-Nghệ thuật.

Tôi đã dịch gần chục bài các em “cộng hưởng” với những “tiếng thở dài” của nhà thơ Dương Tường. Tất cả sẽ được công bố vào dịp sinh nhật lần thứ sắp chín mươi vào đầu tháng 8 sắp tới.

Sự thích thú với những điều mình đã bắt tay làm đã buộc tôi ngồi viết một bài báo nhỏ này.

Và bây giờ cho tôi nói vài điều cuối cùng.

Kết luận: Một lời tới Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ

Trên Facebook của Tiến sĩ Mạc Văn Trang, theo yêu cầu của người bạn làm báoDân trí, đã có mấy lời khuyên với Bộ trưởng Giáo dục Phùng Xuân Nhạ, mà theo ý riêng, tôi nghĩ rằng đó là những lời khuyên rất khó thực hiện.

Tôi không có nhiều điều để nói với Bộ trưởng. Nhưng tôi có một điều quan trọng để nói, và thực ra đã in trong bài đăng trên trang Giáo dục Việt Nam, “Tìm đầu mối để tháo gỡ cuộn chỉ rối.

Kính mong Bộ trưởng bớt chút thì giờ đọc bài báo này. Vì trong bài báo này, tôi phân tích vì sao các nhiệm kỳ Bộ trưởng trước đều chưa làm được việc nghiên cứu kỹ và tổ chức tốt việc học của học sinh.

Đề nghị nhiệm kỳ này của Bộ trưởng sẽ ra tay làm công việc đó. Cách làm không quá phức tạp.

Bên cạnh bộ máy biên soạn Bộ đã có, xin hãy cho các nhóm (thậm chí cá nhân) biên soạn và dùng thử sản phẩm thể hiện được việc tổ chức cách học của học sinh.

Việc thực hiện sẽ tiến hành thí điểm với sự đồng thuận của tác giả, nhà trường và phụ huynh học sinh.

Chắc chắn, trong nhiệm kỳ của Bộ trưởng, sẽ tìm được những “nhà thầu” xứng đáng!


Ghi chú và Tài liệu tham khảo:

[1] Hôm nay công bố Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể,Báo Vietnamnet ngày 12 tháng 4 năm 2017. http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/nguoi-thay/hom-nay-cong-bo-du-thao-chuong-trinh-giao-duc-pho-thong-tong-the-366218.html

[2] Nhiều tác giả, Một nền giáo dục Việt Nam hiện đại – Kỷ yếu hội thảo Tự học – Tự giáo dục, Tri thức xuất bản, 2011, trang 123. Ấn phẩm này cùng nhiều sách Cánh Buồm khác đều được cung cấp miễn phí trên trang http://Canhbuom.edu.vn, mục Sách mở.

[3] Tờ trình tổng quát của nhóm Cánh Buồm trước Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh niên Thiếu niên Nhi đồng Quốc Hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ngày 16 tháng 7 năm 2014http://www.canhbuom.edu.vn/index.php/growers/488-canhbuom-bao-cao-quoc-hoi

[4] Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết: đã xác định được triết lý Giáo dục phổ thông;http://giaoduc.net.vn/Giao-duc-24h/Giao-su-Nguyen-Minh-Thuyet-Da-xac-dinh-duoc-triet-ly-giao-duc-pho-thong-post173926.gd

[5] Tác giả xin hẹn có một bài khác nói riêng chủ đề này: Phương thức nhà trường là gì?

[6] Tổng Chủ biên Nguyễn Minh Thuyết nêu 3 điểm mới trong dự thảo chương trình 2017, Báo Giaoduc.net.vn ngày 15-4-2017,

[7] Tìm đầu mối để tháo gỡ cuộn chỉ rốihttp://giaoduc.net.vn/Giáo-dục-24h/Tìm-đầu-mối-để-tháo-gỡ-cuộn-chỉ-rồi-post175508.gd

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Nhà giáo Phạm Toàn: Sống là tư duy độc lập

    26/06/2019Kim AnhNhà giáo Phạm Toàn không chấp nhận một lối giáo dục mà trẻ em đến trường chỉ để tiếp thu kiến thức một cách thụ động. Không tiếp thu hết ở trên lớp học chính khóa thì phải đến lớp học thêm để tiếp thu. Cách làm giáo dục như thế, ông bảo, "sẽ đào tạo ra hàng loạt công dân không có tư duy độc lập, và không có tư duy độc lập sẽ rất dễ trở thành nô lệ"...
  • Cánh Buồm của ông Toàn

    14/01/2017Hạnh ĐỗTừ lúc mới xuất hiện, bộ sách Cánh Buồm do nhà giáo Phạm Toàn chủ biên đã gây ra không ít tranh cãi trong giới làm sách. Gần 10 năm nay, ông Toàn vừa là người sáng lập, vận động bạn bè soạn sách không công, vừa đích thân đi “truyền bá” Cánh Buồm cho học sinh...
  • Cải cách giáo dục là thay đổi nền tảng tư tưởng GD

    22/09/2015Linh Thủy (tổng hợp)Muốn làm cải cách, thì phải xác lập lại nền tảng tư tưởng giáo dục.
  • Tinh thần biển tung bay trên những cánh buồm

    14/08/2015Đỗ Thái BìnhNăm tháng trôi qua ,những cánh buồm đã rút vào hậu trường sau khí đã hoàn thành những công việc trọng đại .Chính bằng những cánh buồm no gió đã đẩy con người tới những miến đất lạ,thực hiện các cuộc khai phá trong giai đoạn toàn cầu hóa lần thứ nhất .Chính vẻ đẹp của buổm là nỗi ám ảnh của các nhà văn hóa như Joseph Conrad , một nhà văn vĩ địa của biển cả có lần bình luận rằng .Trên thế gian này có nhiều dạng chuyển động đẹp như nữ vũ công đang múa ,những chiến mã đang tung bờm phia nước kiệu ,nhưng đẹp nhất có lẽ là những chiếc clipper tung hết các cánh buồm sải cánh trên đại dương...
  • Bóng đá và cải cách giáo dục

    26/11/2014Phan Quốc Việt“Say và sốt với U19 Việt nam” với bóng đá bao nhiêu thì lo âu sầu não với giáo dục Việt nam bấy nhiêu. Trùng lặp về thời gian, đối ngịch về tâm trạng, một bên là ma lực, một bên là cực hình!
  • Cuộc cải cách giáo dục phải xuất phát từ cái đầu của nhà giáo dục

    27/10/2014Trước kia việc gì cũng “từ trên dội xuống”. Từ nay việc gì cũng phải “từ dưới nhoi lên” (XYZ, Sửa đổi lề lối làm việc)
  • Tài liệu quý về cải cách giáo dục

    31/08/2014Nhà giáo ưu tú Vũ Thế Khôi, trưởng nam của GS Vũ Đình Hòe (Bộ trưởng Giáo dục đầu tiên của Việt Nam Dân chủ cộng hòa) lần đầu tiên giới thiệu một tài liệu quý liên quan tới cải cách giáo dục thời kỳ nước nhà mới giành độc lập...
  • Cải cách giáo dục - Điểm hội tụ của tất cả các cuộc cải cách

    21/05/2014Nguyễn Trần BạtCuộc sống nối tiếp nhau bằng các thế hệ và thế hệ đi trước chuẩn bị cho thế hệ sau bằng con đường giáo dục. Hay nói cách khác, sứ mệnh quan trọng của giáo dục là chuẩn bị lực lượng cho tương lai. Đó có thể là việc chuẩn bị cho sự xuất hiện của lực lượng kinh tế mới, lực lượng chính trị mới hay con người mới nói chung...
  • Cải cách giáo dục vì một nền giáo dục hiện đại

    07/11/2013Nguyễn Trần BạtMôi trường giáo dục tốt phải là vườn ươm các nguyên chính trị và các nguyên nhận thức, nói cách khác, nó phải là vườn ươm các module phát triển của toàn xã hội và là kho chứa tính phong phú của nhận thức xã hội...
  • Thêm một số suy nghĩ về cải cách giáo dục

    18/09/2013Nguyễn Trần BạtCải cách giáo dục hướng đến sự phát triển con người, chính vì thế những người đi dạy, đi hướng dẫn con người cho tương lai phải có nhận thức, phải có những nguyên lý mang chất lượng dự báo và định hướng. Phải khẳng định, người đi dạy quan trọng nhất là nhà nước...
  • Cải cách giáo dục nhìn ra thế giới

    07/09/2013Xã hội thay đổi, mục tiêu của giáo dục cũng phải thay đổi theo. Xây dựng chương trình cải cách giáo dục riêng nhằm đáp ứng các nhu cầu trong nước, nhưng tất cả các quốc gia trên thế giới đều hướng tới mục đích: Dạy - học như thế nào để có hiệu quả nhất. Xin giới thiệu cách dạy học ở một số quốc gia để các bạn có thể so sánh với nội dung cải cách giáo dục ở nước ta...
  • Cải cách giáo dục bắt đầu từ dạy làm người

    30/03/2009"Phải làm triệt để. Tất cả các em đến tuổi phải học hết tiểu học, học đàng hoàng, và phải dạy đạo đức sao cho khi các em tốt nghiệp tiểu học phải xứng đáng là những thiếu niên ham học hỏi, hiền ngoan, có thái độ và hành động đúng mực ở nơi công cộng và đối với các quan hệ xã hội". - GS Trần Văn Thọ
  • Cải cách giáo dục Việt Nam

    27/12/2008Nguyễn Trần BạtCó thể nói, câu chuyện tưởng như không bao giờ hết tính thời sự và luôn được bàn nhiều trong xã hội Việt Nam vẫn là cải cách giáo dục. Đấy là một dấu hiệu tốt cho thấy sự quan tâm của toàn xã hội đối với sự nghiệp giáo dục nước nhà. Nhưng nhìn ở góc độ khác...
  • Cải cách giáo dục

    13/04/2008Nguyễn Trần BạtAi cũng biết phát triển con người phải thông qua giáo dục, từ ngàn năm trước người ta cũng đã biết như vậy nhưng vấn đề là giáo dục như thế nào? Nếu một nền giáo dục không vì con người mà vì những lợi ích chính trị nhất thời, thiển cận và vụ lợi thì còn tệ hại hơn, nó sẽ làm chậm sự phát triển...
  • Trung thực: nền móng của cải cách giáo dục Việt Nam

    30/12/2005Phạm Xuân Anh"Trung thực nền giáo dục" chính là nền móng của CCGD nước ta hiện nay. Theo quan điểm chủ quan của tôi thì CCGD mà chúng ta đang tiến hành tựa như “xây nhà từ nóc” vậy. Chính vì vậy, những giải pháp chấn hưng giáo dục đều thất bại hoặc không mấy thành công. Tôi có cảm giác rằng nhiều ý kiến, biện pháp CCGD của nhiều tập thể, cá nhân đưa ra vừa qua khi họ đang ở trên… mây để quan sát nền giáo dục nước nhà vậy...
  • Cải cách giáo dục

    09/09/2005Nguyễn Trần Bạt, Chủ tịch - Tổng giám đốc, InvestConsult GroupPhát triển con người là vấn đề trọng tâm của mỗi quốc gia. Hầu hết các nước trên thế giới đều giương cao khẩu hiệu "Giáo dục là quốc sách hàng đầu và dành nhiều tâm sức đề xây dựng và thực hiện các chương trình cải cách giáo dục. Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan, các chương trình cải cách giáo dục đó, tuỳ theo mức độ, đều có những hạn chế và sai lầm nhất định.
  • Dịch thuật và vấn đề cải cách giáo dục

    23/08/2005Ngô Tự LậpMột trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn dến tình trạng lạc hậu của nền giáo dục nước ta, đặc biệt là giáo dục ĐH, theo tôi, là tình trạng kém cỏi của công việc dịch thuật. Tình trạng này nói chung có thể quy về ba chữ: thiếu, yếu, và lệch lạc. Về chuyện thiếu, nhiều người và bản thân tôi đã từng nói: hầu hết các tác phẩm quan trọng trên thế giới chưa hề được dịch ra tiếng Việt.
  • Chân dung những nhà cải cách giáo dục tiêu biểu trên thế giới

    22/07/2005Cuốn sách được biên dịch là tài liệu tham khảo có giá trị nhằm phục vụ các nhà hoạch định chính sách giáo dục, các nhà nghiên cứu cũng như các bậc phụ huynh muốn tìm hiểu thêm nguồn gốc những phương pháp và chính sách giáo dục đã được áp dụng trên thế giới. Trong quá trình gian nan để tìm ra các giải pháp giáo dục hiệu quả và phù hợp nhất với điều kiện phát triển của Việt Nam hiện nay, việc tham khảo các quá trình cải cách giáo dục, nhất là những mô hình cải cách đã thành công và thất bại...
  • Cải cách giáo dục: Phá không phải là…Xây

    09/07/2005Nguyễn Minh Danh... Từ những ý kiến mang tính xây dựng theo kiểu mong muồn phá bỏ ngay những cái đang tồn tại trong bộ máy giáo dục nước nhà không hẳn khi nào cũng có thể mang tới những kết quả cần thiết. Giáo dục là một công việc tinh tế, đòi hỏi một thái độ ứng xử cẩn trọng và thực tế hơn là những khẩu hiệu dân tuý mang tính phủ nhận hiện trạng một cách đầy quyết liệt....
  • Cải cách giáo dục: Trước thách thức của thế kỷ XXI

    19/04/2005Phạm Khiêm Ích(Edgar Morin) Nhà trường phải giúp cho sinh viên thấm nhuần “một thứ văn hoá về tính phức hợp” (culture de la complexité), tức là nền văn hoá của thế giới ngày mai...
  • Cần đẩy mạnh cải cách giáo dục đại học

    23/07/2003Trong cải cách giáo dục (CCGD), có lẽ do quan niệm phải cải cách tuần tự từ lớp 1 trở đi đến lớp 12 nên trong những năm qua ta đã chú trọng quá nhiều đến bậc PT, còn việc CCGD đại học (ĐH) cho đến hiện nay vẫn chưa được chú trọng ngang bằng...
  • Chương trình cải cách giáo dục cần những cuộc thi?

    11/02/2003Việt Nam đang ở trong thời kỳ đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục. Đây là nhiệm vụ đòi hỏi rất nhiều tri thức và trí tuệ, để làm tốt việc này thực là khó khăn.
  • Vai trò của học sinh, sinh viên trong cải cách giáo dục

    11/02/2003Có thể thấy rất rõ điều vô lý là trong khi chúng ta mong muốn đưa người học về vị trí trung tâm trong giáo dục, ý kiến người học sẽ định hướng cho cách học của chính mình và cho cả sự phát triển của nền giáo dục thì chúng ta lại không quan tâm tới ý kiến, suy nghĩ của học sinh, sinh viên. Điều này cũng có thể hiểu như việc chúng ta muốn học sinh, sinh viên của chúng ta chủ động trong học tập, nghiên cứu và là trung tâm của giáo dục nhưng chúng ta lại cải cách theo phương thức gò bó, ép buộc, áp đặt mà không xem xét công việc đó có phù hợp với ý kiến của họ không.
  • xem toàn bộ