ChúngTa.com

“Chúng ta cần phải đào tạo nên những công dân trẻ có trách nhiệm, những người có thể bác bỏ những học thuyết và giáo điều, những người có khả năng chiến đấu chống lại sự trì trệ, quan liêu và bảo thủ, những người biết nổi giận khi chứng kiến những điều chướng tai gai mắt đi ngược với đạo đức xã hội”...

Giải thưởng tôi vinh dự được nhận hôm nay quá uy tín so với đóng góp khiêm nhường của tôi cho sự phát triển khoa học cơ bản của đất nước.

Tôi hiểu rằng giải thưởng này thể hiện thiện chí hơn là công nhận những thành quả mà tôi đã không thể đạt được. Đúng hơn đây là sự ghi nhận những nỗ lực thúc đẩy phát triển khoa học và thay đổi cung cách làm việc cần thiết cho phát triển của tôi trong 16 năm qua.

Phát triển văn hóa và giáo dục là điều kiện tiên quyết cho sự tiến bộ của đất nước. Tôi tin tưởng sâu sắc rằng, phát triển văn hoá và giáo dục sẽ kéo theo sự phát triển ở những lĩnh vực khác.

Phan Châu Trinh và những đồng chí của mình trong nhóm Ngũ Long cách đây một thế kỷ đã đấu tranh cho giải phóng văn hóa và giáo dục cho người Việt và coi đó là con đường tốt nhất hướng đến độc lập và tự do. Cho đến hôm nay tinh thần đó vẫn còn nguyên giá trị.

Đại học của chúng ta được mô hình hoá như những đại học ở các nước phát triển cách đây 50 năm. Tuy nhiên, 50 năm đã qua và chúng ta là một đất nước vẫn đang đấu tranh để phát triển sau nhiều thập kỷ chiến tranh và đói kém với những vết thương vẫn chưa lành.

Chúng ta phải xem xét lại cần loại đại học nào để phục vụ tốt nhất cho lợi ích dân tộc. Chúng ta phải chú trọng hơn nữa đến hướng nghiệp. Chúng ta cần phải làm rõ, để phát triển phải cần bao nhiêu công nhân, kỹ thuật viên và kỹ sư; cũng như vậy, phải xác định sự cân bằng tỉ lệ giữa các ngành nghề như thế nào: cần bao nhiêu bác sĩ, bao nhiêu y tá, bao nhiêu kiến ​​trúc sư, bao nhiêu giáo viên và bao nhiêu nông dân.

Ngày nay, rất nhiều sinh viên đại học phải lãng phí 4 đến 5 năm quý giá nhất cuộc đời mình để nghe những bài giảng mà chất lượng của nó cách xa hàng dặm so với những gì mà họ đáng được học. Trong nhiều lớp vật lý hạt nhân, nhiều kiến thức lạc hậu mà tôi đã học cách đây 60 năm khi còn là sinh viên vẫn đang được giảng dạy.

Trong hơn hai mươi năm qua, chúng ta vẫn chưa thể để đào tạo ra được một nhóm các kỹ sư, nhà khoa học những người có thể làm chủ được việc xây dựng, vận hành, khai thác và bảo dưỡng nhà máy điện hạt nhân mà chúng ta sẽ xây dựng trong tương lai.

Ngày nay, chúng ta đang đào tạo quá nhiều sinh viên cho khu vực thứ ba như tiếp thị, ngân hàng, quản lý, những cái tên mỹ miều thường giấu đi sự thật là nguồn cung cấp lao động giá rẻ từ những nước đang phát triển cho toàn cầu hóa dưới hình thức kinh tế thị trường.

Trước khi dạy tiếp thị, chúng ta nên dạy cách tạo ra những sản phẩm có thể cần tiếp thị; trước khi dạy quản lý, chúng ta nên dạy những kỹ năng, mà tương lai sẽ cần phải quản lý. Nếu không chúng ta sẽ chỉ tạo ra các nhà quản lý, những người sẽ không có ai để quản lý ngoài bản thân họ.

Chúng ta đang tiêu tốn nhiều tiền của gửi con em mình đi học ở nước ngoài để kiếm những tấm bằng thạc sĩ hoặc tiến sĩ. Nhưng chúng ta chưa xác định rõ những kỹ năng nào cần phải học hỏi cho đất nước.

Chúng ta chưa nỗ lực đủ mạnh trong việc tận dụng những kiến thức những du học sinh thu nhận được khi trở về nước. Vì vậy, nhiều đầu tư của nhà nước cho công tác đào tạo ngoài nước chỉ đơn giản là bị lãng phí. Tệ hơn nữa, nó tạo điều kiện thuận lợi cho nạn chảy máu chất xám tai hại cho đất nước.

Không có lý do gì để ta tiếp tục lãng phí nhiều tiền của như vậy vào việc gửi người ra nước ngoài và duy trì mức chảy máu chất xám quá cao. Dành số tiền này để hỗ trợ cho những người trong nước với quyết tâm thay đổi sẽ tốt hơn nhiều. Tất nhiên, điều đó hàm ý một sự thay đổi trong cung cách làm việc: chúng ta nên chọn nhân sự một cách nghiêm túc hơn dựa trên cơ sở duy nhất là tài năng để có thể chọn ra được những người có năng lực; chúng ta nên tạo điều kiện, cả về tiền lương và môi trường làm việc, để thu hút họ.

Công bố giải thưởng Vì sự nghiệp Văn hóa - Giáo dục cho GS Pierre Darriulat

Chúng ta phải có một chính sách phát triển dài hạn, được quảng bá rõ ràng, để cho họ cảm thấy những hành động của mình nằm trong đó, tạo cho họ niềm tin vào sự hỗ trợ dài hạn, cho họ cơ sở để tự hào về những thành tựu đạt được, đem lại cho họ cảm giác được phục vụ một đất nước mà đóng góp của họ được ghi nhận.

Thế giới quanh ta đang liên tục thay đổi, ngày nay tốc độ thay đổi nhanh hơn nhiều so với trước đây. Chúng ta cần phải đào tạo nên những công dân trẻ có trách nhiệm, những người nhìn ra thế giới với con mắt mở rộng, những người có chính kiến, có thể thích ứng nhanh với môi trường mới.

Chúng ta cần phải đào tạo nên những công dân trẻ có trách nhiệm, những người có thể bác bỏ những học thuyết và giáo điều, những người có khả năng chiến đấu chống lại sự trì trệ, quan liêu và bảo thủ, những người biết nổi giận khi chứng kiến những điều chướng tai gai mắt đi ngược với đạo đức xã hội.

Chúng ta cần phải đào tạo nên những công dân trẻ có trách nhiệm, những người có thể thay đổi những luật lệ điều hành xã hội khi thế giới quanh ta đòi hỏi, họ phải là những người không chỉ đơn giản áp dụng một cách mù quáng những quy tắc lỗi thời là nguyên nhân của sự xơ cứng và tê liệt của xã hội.

Thay đổi cung cách để tiến bộ đòi hỏi gây dựng lại sự nghiêm ngặt đạo đức, tri thức và sự chuyên nghiệp trong thói quen và công việc. Những giá trị mà chúng ta, những học giả, nhà khoa học, trí thức có trách nhiệm nuôi dưỡng.

Chúng ta cần phải khôi phục lại sự tôn trọng tri thức, liêm chính và vì lợi ích tập thể hơn lợi ích cá nhân. Thất bại trong việc khôi phục những giá trị này đồng nghĩa với việc không thể mở của đất nước để phát triển.

Văn hóa không có nghĩa là bảo thủ, cũng không có nghĩa là loại trừ. Ngược lại, nó có nghĩa là tiến bộ và khoan dung. Sự tôn trọng mà chúng ta mang nợ với tổ tiên, những người đã tạo nên chúng ta hôm nay, tôn trọng với đất nước, với truyền thống không có nghĩa là không tôn trọng những nền văn hóa và sự khác biệt của những người anh em của chúng ta trên thế giới.

Ngược lại, sự khác biệt khiến chúng ta tò mò tìm hiểu về những nền văn hoá đó. Chúng ta nên có tham vọng học hỏi từ những nền văn hóa khác cũng nhiều như cách chúng ta quảng bá văn hoá của mình ra thế giới. Thái độ như vậy về sự tò mò, nghiêm khắc, khoan dung với tầm nhìn dài hạn là những thuộc tính cố hữu, đặc biệt, với văn hóa khoa học mà chúng ta, các nhà khoa học phải có trách nhiệm gì giữ và phổ biến.

Chúng ta phải cảm thấy rằng đấu tranh cho sự phục hồi những giá trị tri thức và đạo đức là góp phần đề cao phẩm giá con người. Chúng ta phải cảm thấy có trách nhiệm trong việc thúc đẩy tạo nên một nền khoa học không biên giới.

Để thành công, chúng ta cần phải tin tưởng vào thế hệ trẻ nhiều hơn nhiều so hiện nay. Chúng ta cần phải dựa vào sự nhiệt tình, năng lượng, tài năng, sự hào phóng, niềm tin của họ vào tương lai mà ở đó họ là những nhân vật chính. Chúng ta cần phải trao cho họ cơ hội để mang lại cho đất nước nguồn không khí trong lành mà chúng ta rất cần để thở sâu hơn.

Chúng ta cần phải trao cho họ cơ hội để thay đổi mọi thứ trở nên thứ tốt đẹp hơn, động viên họ chủ động đóng góp công sức của mình cho sự tiến bộ và phát triển của dân tộc. Tương lai của đất nước nằm trong tay họ, những bàn tay của thế hệ Đổi Mới.

Họ đã không phải chịu đựng những cuộc chiến tranh, đói khổ, những nỗi đau, nỗi buồn, sự áp bức mà cha mẹ và ông bà họ đã phải chịu đựng. Họ được thừa hưởng từ ông bà cha mẹ độc lập và tự do. Mục tiêu của họ không còn là chiến thắng trong những cuộc chiến tranh mà là chiến thắng trong hòa bình.

Sự nghiệp đó cũng cao quý như sự nghiệp mà các bậc cha mẹ và ông bà của họ đã từng chiến đấu. Điều đó vừa cao quý nhưng cũng đồng thời là thử thách.

Chúng ta phải làm hết sức mình để ủng hộ và động viên họ thực hiện nhiệm vụ; trang bị cho họ những công cụ giúp họ vượt qua những khó khăn trở ngại trong tương lai.

Cách tôi nói nghe có vẻ kiêu ngạo. Tôi là ai mà nghĩ rằng mình biết phải làm gì?

Có niềm tin là một chuyện, nhưng đúng hay sai lại là chuyện khác. Lý do duy nhất khiến tôi nói một cách tự do như vậy vì điều đó không phải cho tôi, một người già, mà cho những đồng nghiệp trẻ mà tôi đang tiếp xúc hàng ngày.

Động lực duy nhất của tôi là được chứng kiến đất nước này trao cho họ những cơ hội mà tài năng và sự hào phóng của họ xứng đáng có được. Những gì tôi nói không phải là mới, mà chủ yếu là những nhận thức chung và sự can cảm đối mặt với sự thật.

Trước khi kết thúc, cho phép tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới những người đã làm cho khoảng thời gian 16 năm qua của tôi ở Việt Nam trôi qua một cách hạnh phúc, đó là: vợ tôi, dĩ nhiên, không có bà thì tôi đã không đến Việt Nam; các đồng nghiệp trẻ của tôi, những người đứng đằng sau những nỗ lực của tôi; những người bạn của tôi Việt Phương, Hoàng Tụy, Phạm Duy Hiển, những người tôi chia sẻ niềm tin và là những người tôi hết sức tôn trọng và ngưỡng mộ.

Cuối cùng, cho phép tôi cảm ơn bà Nguyễn Thị Bình, nhà văn Nguyễn Ngọc và giáo sư Chu Hảo, những người đã đặt niềm tin trao cho tôi giải thưởng này, tôi nhắc lại, sự đóng góp khiêm nhường của tôi thật không xứng đáng. Tôi sẽ nỗ lực hết sức để xứng đáng với niềm tin của họ và xứng đáng với những người có uy tín đã từng nhận giải thưởng này.

GS Pierre Darriulat

Theo Người Đô Thị

Giáo sư Pierre Darriulat (sinh năm 1938) là một nhà vật lý hàng đầu quốc tế, viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Pháp từ năm 1986, đoạt giải thưởng André Lagarrigue năm 2008 của viện máy gia tốc tuyến tính Orsay. Từ năm 1998, sau khi nghỉ hưu, giáo sư P. Darriulat đã chuyển hẳn tới Hà Nội sinh sống cùng vợ người Việt.

Tại đây ông đã tự tay mình thành lập phòng thí nghiệm vật lý tia vũ trụ đầu tiên của Việt Nam đặt tại Viện Khoa học và Kỹ thuật Hạt nhân (Nghĩa Đô – Hà Nội), đào tạo các người nghiên cứu trẻ Việt Nam về vật lý tia vũ trụ, và lần đầu tiên đưa vật lý thiên văn hiện đại vào giảng dạy tại Đại học Quốc gia Việt Nam.