Chuyện bây giờ mới kể về bài thơ “Viết ở Lạng Sơn” của Lưu Quang Vũ

10:18 SA @ Thứ Tư - 20 Tháng Hai, 2019

Trở về Hà Nội sau chuyến công tác Lạng Sơn đúng thời điểm diễn ra cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc, Lưu Quang Vũ bị ám ảnh khôn nguôi khung cảnh thị xã nhỏ bé, xinh xắn với con sông Kỳ Cùng thơ mộng nay bị tàn phá tiêu điều, bị băm nát bởi đạn pháo của kẻ thù. Buổi đêm anh chong đèn ngồi làm việc, hàng loạt sáng tác lấy cảm hứng từ cuộc chiến đấu quả cảm của quân dân ta được ra đời và "Viết ở Lạng Sơn" là một trong số đó...

Đúng ngày này tròn 40 năm về trước, ngày 17.2.1979, nhà cầm quyền Bắc Kinh bất ngờ phát động cuộc tấn công xâm lược trên toàn tuyến biên giới phía Bắc Việt Nam với một quy mô lớn chưa từng thấy khi sử dụng tới 60 vạn quân cùng hàng trăm xe tăng và các loại vũ khí hạng nặng với mục tiêu "dạy cho Việt Nam một bài học"...

Quân xâm lược tràn qua các tỉnh biên giới phía Bắc, từ Cao Bằng, Lạng Sơn tới Quảng Ninh... đốt phá nhà cửa, cầu đường, giết hại dân thường vô tội. Tin chiến sự từ các tỉnh biên giới phía Bắc dội về khiến mọi người sôi sục.


Nhà thơ Lưu Quang Vũ trong khung cảnh hoang tàn của Lạng Sơn, tháng 2.1979. (Ảnh tư liệu gia đình)

.

Nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ lúc này đang làm việc tại Tạp chí Sân khấu. Anh đôn đáo, sốt sắng liên hệ với bạn bè đồng nghiệp ở các cơ quan ban ngành và các tờ báo lớn để tìm cách đi đến các tỉnh biên giới đang có chiến sự.

Sau vài ngày không có kết quả, anh rất sốt ruột và nảy ra suy nghĩ đề nghị chính tòa soạn báo tự tổ chức chuyến đi công tác. Rất may là ý tưởng đó được lãnh đạo và các đồng nghiệp nhiệt tình ủng hộ. Sau khi tìm hiểu, bàn bạc, thị xã Lạng Sơn là địa điểm được lựa chọn.

Đoàn công tác rất nhanh chóng được hình thành gồm có: Nhà thơ Lưu Trọng Lư (Tổng Biên tập), nhà viết kịch Xuân Trình (Phó Tổng biên tập), nhà báo Nguyễn Ánh, Lưu Quang Vũ, Nguyễn Thị Minh Thái là những phóng viên, biên tập viên của tòa soạn Tạp chí Sân khấu.

Đặc biệt, trước ngày lên đường, vợ của Lưu Quang Vũ là nhà thơ Xuân Quỳnh được bổ sung vào danh sách đoàn công tác, nhờ sự ủng hộ nhiệt tình của nhà báo Nguyễn Thị Minh Thái.


Quân và dân ta ở các tỉnh biên giới phía Bắc, trong đó có Lạng Sơn, đã anh dũng chiến đấu ngăn chặn bước tiến của quân xâm lược bành trướng Trung Quốc tháng 2.1979. (Ảnh tư liệu)

Vậy là chỉ vài ngày sau khi chiến sự nổ ra, Lưu Quang Vũ cùng đoàn công tác của cơ quan đã có mặt ở thị xã Lạng Sơn. Chuyến đi bằng ô tô khá vất vả, nguy hiểm, dọc đường phải ghé vào nhà dân nấu cơm ăn. Khi đến trạm canh gác ở cửa ngõ thị xã Lạng Sơn, những người có trách nhiệm cho biết tình hình chiến sự vẫn căng thẳng, kẻ thù đã tuyên bố rút quân nhưng không chịu thực hiện, vẫn có tổn thất, hy sinh.

Mặc dù đoàn công tác đã tận mắt chứng kiến nhiều thi thể dân thường cũng như người bị thương được chuyển ra khỏi thị xã, biết được tính chất khốc liệt của cuộc chiến đấu, nhưng trưởng đoàn Xuân Trình và các thành viên đều nhất trí, quyết định xin vào tới tận trung tâm thị xã Lạng Sơn. Không một ai chịu đến đây rồi quay về.

Chuyến đi đó dù không dài nhưng đã để lại một ấn tượng sâu đậm và dữ dội trong Lưu Quang Vũ. Chính vì vậy, khi trở về Hà Nội, anh thường nói đến khung cảnh thị xã nhỏ bé, xinh xắn với con sông Kỳ Cùng thơ mộng nay bị tàn phá tiêu điều, bị băm nát bởi đạn pháo của kẻ thù.

Buổi đêm anh chong đèn ngồi làm việc, hàng loạt sáng tác lấy cảm hứng từ cuộc chiến đấu quả cảm của quân dân ta được ra đời trong thời gian này, trong đó phải kể tới những sáng tác nổi tiếng như bài thơ “Viết ở Lạng Sơn” và truyện ngắn “Trang viết cuối cùng” với nguyên mẫu là nhà báo liệt sĩ Bùi Nguyên Khiết - phóng viên báo Hoàng Liên Sơn đã anh dũng hy sinh đúng vào ngày 17.2.1979. Các sáng tác trên đều đã được công bố kịp thời trên các báo Văn Nghệ, Nhân Dân ngay trong thời điểm đó.

Những câu thơ, những con chữ được chắt chiu từ chính hiện thực cuộc chiến đấu vệ quốc oai hùng của quân dân ta đã được nhà thơ viết ra, càng làm đậm nét thêm trang sử chống ngoại xâm kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam.

...Phẩm giá của Việt Nam bất khuất

Trí tuệ của Việt Nam vằng vặc

Từ trận đầu từ trang đầu đã viết

Chương Bình Ngô Đại Cáo của thời nay.

Sau đây, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu bạn đọc bài thơ "Viết ở Lạng Sơn" nhân kỷ niệm 40 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc anh hùng của quân và dân ta.


Bài thơ "Viết ở Lạng Sơn" của Lưu Quang Vũ đăng trên báo Nhân Dân số ra ngày 5.3.1979. (Nguồn: Thư viện Quốc gia Việt Nam).

.

VIẾT Ở LẠNG SƠN
.

Lòng cả nước lại hướng về biên giới bắc
Những làng xanh núi xanh
Những thị trấn áo chàm
Bập bùng lửa sáng
Đồng bào tản cư rời bản
Dân quân về nhận đạn
Tiếng còi xe, tiếng ngựa, tiếng loa vang
Bộ đội đi trập trùng
Đường Cao – Lạng như ngày đánh Pháp
Chỉ huy sở trên sườn núi dốc
Chính ủy – người lính cũ
Của tiểu đoàn Phủ Thông
Trải bản đồ trên sạp nứa
Điểm tên những trung đoàn
Từng diệt Mỹ ở An Lão, Đèo Nhông
Từng đuổi ngụy ở Sa Huỳnh, Buôn Ma Thuột…

Lần này, giặc đến từ phương bắc
190 năm sau trận Đống Đa, ta lại thấy mày
Lũ Liễu Thăng, Tôn Sĩ Nghị đời nay
Chưa vào đến Chi Lăng, đã bị quằn nanh vuốt!


Tuyến Lạng Sơn quyết liệt
Cây số không tới Tam Lung, Cao Lộc
Đồi cây xanh, đồi Chậu Cảnh, mỏm Thâm Ô…
Giặc phơi thây trên từng thước đất của ta
Lũ kẻ cướp mà đeo sao trên mũ
Lũ xâm lược chặt đầu trẻ nhỏ
Lũ lang sói luôn đổi thay mặt nạ
Ôi Trung Hoa, người hàng xóm của ta
Những làng thôn cùng chung một tiếng gà
Giờ dao chém vào ta từ phía ấy
Vụ phản bội lớn nhất, xấu xa đê tiện nhất thế kỷ này!

.
Mũi Cà Mau lại ngóng hướng Đồng Đăng
Cả nước gửi lòng mình ra mặt trận
Những thung lũng đỉnh đồi nắng gắt
Các chiến sĩ thân yêu
Đang đương đầu với giặc
Trong bụi đất trong khói đạn
Những công dân trẻ măng
Đang xông lên phía trước
Phẩm giá của Việt Nam bất khuất
Trí tuệ của Việt Nam vằng vặc
Từ trận đầu từ trang đầu đã viết
Chương Bình Ngô Đại Cáo của thời nay.

.

(Mặt trận Lạng Sơn 24.2.1979
Lưu Quang Vũ)

Nguồn:Dân Việt
LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Xuân Quỳnh xin đi với Lưu Quang Vũ vào vùng chiến sự biên giới 1979

    20/02/2019PGS.TS. Lưu Khánh ThơChuyến đi công tác Lạng Sơn vào tháng 2 năm 1979 có cả hai vợ chồng Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh. Nhưng không phải ai cũng biết, lúc đầu Lưu Quang Vũ từng bảo vợ ở nhà nên Xuân Quỳnh đã phải đến tận cơ quan của chồng xin đi theo đoàn công tác để thực tế sáng tác...
  • Lưu Quang Vũ – nhà thơ khát khao hòa bình *)

    24/08/2018Giang NamNhà phê bình Phạm Xuân Nguyên vẽ ra một Dáng đứng Lưu Quang Vũ “Người nổi gió. Người đập cửa. Người mở cửa”. Anh là nhà thơ nhân dân, nhà thơ yêu nước – danh hiệu cao quý nhất chỉ dành cho rất ít người...
  • Kịch Lưu Quang Vũ - Những vấn đề của đời sống

    17/04/2018Cao MinhNhà viết kịch đầy tài năng Lưu Quang Vũ (1948 - 1988) ra đi đã tròn 25 năm. Sân khấu Việt Nam cho đến hôm nay vẫn chưa có một tác giả nào có
    thể lấp được khoảng trống Lưu Quang Vũ để lại...
  • Những dòng nhật ký của Lưu Quang Vũ trước lúc nhập ngũ

    17/04/2018Lưu Quang VũLưu Quang Vũ khi đó mới 17 tuổi, đang là học sinh lớp 10H (hệ 10 năm) viết đơn tình nguyện xin nhập ngũ. Lúc đầu anh bị từ chối vì chưa đủ 18 tuổi. Sau thấy anh quyết tâm quá, chú ruột tôi là nhà thơ Lưu Trùng Dương đang công tác tại Tạp chí Văn nghệ Quân đội phải trực tiếp đến nơi tuyển quân xin mãi mới được chấp nhận...
  • Trăm năm nữa chưa có Lưu Quang Vũ thứ hai

    29/08/2019Tống Thu Thảo tổng hợpRất lâu nữa đất nước Việt nam mới có những tác phẩm để đời như của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, nhiều người dân Việt Nam luôn yêu mến và nhớ đến anh vì anh đã mang lại cho nền văn hoá nghệ thuật Việt Nam những bước đột phá mới...
  • Lưu Quang Vũ - Dòng mưa ánh sáng

    18/10/2018Nguyễn Thị Thanh Xuânvăn chương Lưu Quang Vũ như một dòng mưa chảy trên đất nước chúng ta những ngày nắng dữ. Dòng mưa ấy có lúc trầm buồn như tiếng than dài, có lúc ào ạt như thác đổ. Nửa thế kỷ nay, cơn mưa lành Lưu Quang Vũ đã gội rửa không thôi bụi bặm và rác rưởi của cõi đời ô trọc...
  • Lưu Quang Vũ bi hùng kịch và bi hài kịch

    30/07/2018Phạm Vĩnh CưTrong bối cảnh mới, được ấn định bởi nhiều nhân tố nội tại và ngoại lai, thể loại bi kịch sống lại dưới nhiều biến thể đôi khi khó nhận ra. Không đề cập đến vấn đề có hay không tiểu thuyết - bi kịch trong văn xuôi Việt Nam đương đại, bài viết này chỉ tập trung nói về những biến thái của bi kịch trong sáng tác của kịch tác gia tiêu biểu Lưu Quang Vũ...
  • Thi sĩ Lưu Quang Vũ: Những câu thơ tiên tri

    17/04/2018Nguyễn Việt ChiếnLưu Quang Vũ là một tài năng thơ bẩm sinh rất đặc biệt và độc đáo. Những đóng góp của Lưu Quang Vũ cho sự phát triển của thơ hiện đại là khá đa dạng. Nó không chỉ nằm ở bình diện phát hiện các vẻ đẹp của ngôn ngữ thơ mà sự đóng góp ấy còn thể hiện ở việc khắc họa chiều sâu những rung động suy tư của tâm trạng con người trong đời sống hiện đại.
  • Lưu Quang Vũ – Người viết định mệnh cho mình

    29/08/2016Nhạc sĩ Tuấn KhanhNgười nghệ sĩ tài hoa ấy mượn bi kịch để dựng khát vọng cho đời, ấy vậy mà cuộc đời ông lại kết thúc như một bi kịch. Phải chăng, không những viết cho mọi người, mà ông cũng lặng lẽ viết một định mệnh cho chính mình?
  • Lưu Quang Vũ - Những chuyện ít người biết

    07/07/2016Cao MinhTôi may mắn được quen Lưu Quang Vũ ấy là khi làm phóng viên viết về lĩnh vực sân khấu. Trong lần đến Nhà hát Kịch Trung ương, giám đốc nhà hát lúc ấy là NSND Mạnh Linh bảo viết về sân khấu thì nên gặp Lưu Quang Vũ, hiện đang là tác giả tung hoành sân khấu từ Bắc vào Nam...
  • Một bức phù điêu cho Lưu Quang Vũ

    17/04/2016Trần KỳNgười viết những dòng chữ này đã từng được đến xem Nhà hát vũ kịch do Pháp xây dựng ở Pê-trô-grat, ở Sô-phi-a. Hình thức và nội thất của nhà hát đó giống y Nhà hát lớn Hà Nội. Ở trên cao, giữa khung sàn diễn có bức phù điêu của kịch gia Mô-li-e. Nên chăng, các nhà hát của ta cũng có một bức phù điêu như thế cho Lưu Quang Vũ?
  • Đọc lại một bài thơ của Lưu Quang Vũ

    02/05/2015Đỗ Quang NghĩaBài thơ được Vũ viết từ những năm đầu thập kỷ 70, nhưng chỉ sau khi Vũ mất khá lâu, khi trên thế giới này, cuộc đấu tranh ‘ai thắng ai’ chỉ còn có một bên muốn làm chiến sĩ, bài thơ mới được in ra nhờ tấm lòng của những người chí tình với thơ và với Vũ...
  • Ký ức về những lần kiểm duyệt kịch Lưu Quang Vũ

    30/08/2014Hà LinhGiá trị phát hiện và phơi bày thực trạng xã hội trong kịch Lưu Quang Vũ đã khiến các đạo diễn "trầy vi tróc vẩy" với những quy chụp nói xấu chế độ ở cái thời "ai cũng có quyền kiểm duyệt"...
  • xem toàn bộ