“Lê Vân yêu và sống" là cuốn tự truyện của NSƯT Lê Vân do nữ nhà văn Bùi Mai Hạnh thể hiện, NXBHộiNhà văn ấn hành tháng 10/2006. Vừa xuất hiện, ngay lập tức cuốn sách đã trở thành đề tài "hot" không chỉ trong giới vãn nghệ sĩ mà trong toàn xã hội. Chỉ sau hơn một tháng, cuốn sách đã phát hành và tái bản cả thảy hơn một vạn cuốn, đó là chưa kể sách lậu. Không chỉ có vậy, cuốn sách cũng đã thu hút báo giới vào cuộc đăng tải rất nhiều ý kiến khen, chê và xem ra chưa có hồi kết.
Chỉ là một cuốn tự truyện của một nghệ sĩ không còn trẻ, vậy điều gì đã tạo nên hiện tượng trên. Qua các ý kiến độc giả mà báo chí đăng tải có thể thấy "Lê Vân yêu và sống" gây "sốt" và "sốc”, bởi trong cuốn tự truyện này Lê Vân đã đề cập đến hai vấn đề rất tế nhị, chưa thuận tai nếu không muốn nói là kiêng kỳ đối với tâm lý và đạo lý người Việt. đặc biệt là phụ nữ.
Trước hết, LêVân đã công bố tất cả những mối tình khá rắc rối của mình ngay từ mối tình đầu lúc mới qua tuổi trăng tròn thiếu nữ cho đến các mối tình khi mình đã có một, hai đời chồng rồi. Điều lạ là, theoLêVân kể, LêVân...toàn yêu và lấy người đang có vợ con.
Chuyện yêu đương lùm xùm trong giới nghệ sĩ, xưa nay người đời xì xào là chuyện quá bình thường nhiều khi không oan. Song, dù sao cũng chỉ là tiếng đồn. Nhưng giờ đây, lời đồn đoán không chỉ còn là lời đồn đoán, mà có nguy cơ trở thành một lời kết, rằng... giới nghệ sĩ nó vậy. Người dễ tính thì cho rằng cái "sốt” Lê Vân vậy, thông cảm đi. Song, nhiều người thì không cho thế. Bởi trong những cuộc tình này LêVân rất tỉnh táo, biết rất rõ người mà mình yêu đều là trai đã có vợ con, đang có một tổ ấm. Ấy vậy mà LêVân không cự tuyệt, trái lại, vẫn lao vào lao vào một cách say đắm, đau khổ và cuối cùng là chiến thắng - thành vợ chồng. Trong cuộc sống không thiếu người rơi vào hoàn cảnh như LêVân, và người ta có thể thông cảm, nếu như đó là một lần "bị tiếng sét ái tình”, hớp hồn, làm lú lẫn, song người ta biết dừng lại và lần sau... bố bảo, em xin chừa. Nhưng ở đây LêVân không chỉ một lần, với một người và, cũng không chịu đừng lại lúc cần dừng, không rút kinh nghiệm để lần sau không thế nữa. "Đi nôm" làLêVân - kẻ chuyên đi cướp chồng người khác. Một NSƯT mà thế a? Không chỉ những người phụ nữ đã bị Lê Vân “cướp chồng" (và, ai đám chắc là sẽ không còn người phụ nữ nào thoát khỏi là nạn nhân của Lê Vân, bởi cô hãy còn trẻ, đẹp, và căn bản là đã dày dạn kinh nghiệm tình trường kiểu này?) mà có lẽ tất cả phụ nữ đều lênán hành động này. Vậy mà, LêVân nói: "Đây là điều tôi phải nói ra".
Thứ hai, trong tự truyện, một mảng vấn đề được Lê Vân đề cập đến, đó là đem chuyện riêng tư không mấy hay ho (gia đình nào chẳng có lúc "cơm không lành, canh chẳng ngọt", "bát đĩa còn có lúc xô, huống hồ vợ chồng") của gia đình, đặc biệt là cha mình - NSND Trần Tiến phơi trên giấy trắng mực đen. Về chuyện này, không chỉ nữ diễn viên điện ảnh ThanhTú mà hầu như ai cũng không đồng tình. Bởi, LêVân đã không biết đến một câu tục ngữ của người Việt ta là: "Con không chê cha mẹ khó, chó không chê chủ nghèo". Như vậy là về luân thường đạo lý, LêVân đã không biết ơn công sinh thành, công truyền "gen" nghệ thuật của cha mẹ để báo hiếu. NgườiViệt ta lại khuyên rằng "chuyện trong nhà (nên) đóng cửa bảo nhau “rằng” tốt đẹp phô ra, xấu xa đậy lại". LêVân đã không làm (hay cố tình không làm) như vậy, đem phô bày để bàn dân thiên hạ biết về một gia đình... có vấn đề về một người cha - NSND... có vấn đề. Chuyện này, không cần nói thì ai cũng hiểu, LêVân đã làm cho cha mình, những người ruột thịt và nhiều người khác sống không thanh thản. "Tôi đau quá…”, một sự phản bội và mất dạy như thế làm sao tôi không "sốc" cho được!" - cuối đời rồi, NSND Trần Tiến phải thốt lên như vậy ông đau không phải vì chuyện mình bị phơi ra, thần tượng NSND bị vấy đen mà...đau vì con - đứa con gái mà "cả đời ông chưa bao giờ mắng một câu quá lắm thì ông cũng chỉ lấy mấy cọng rơm dọa chứ chưa bao giờ đánh mắng”. ChuyệnLêVân nói về cha này làm người ta liên tưởng đến chuyện con đấu tố cha trong cải cách ruộng đất xưa. Trên cái lý lẽ của người Việt thì gia đình kiểu này gọi là gia đình vô phúc rồi. NSND Trần Tiến không đau sao được! Đau lắm, nhưng cũng như mọi người làm cha, làm mẹ trên trái đất này, với tấm lòng bao dung lớn lao, ông nhận tất cả lỗi về mình. "con dại, cái mang” và không muốn nói đi nói lại về những điều con gái đã nói không cho mình. Đối lập lại thái độ ấy, LêVân lại cho rằng “đây là điều tôi phải nói ra".
Khép lại cuốn sách "LêVân yêu và sống" này, đọng lại trong lòng người đọc một phát hiện mới, đồng thời là một nỗi đau lớn. Xưa nay, Lê Vân nổi tiếng, được biết đến bới, Lê Vân là một trong ba người con gái tài sắc (Vân, Khanh, Vy) của cặp vợ chồng nghệ sĩ tài sắc, nổi tiếng là NSND Trần Tiến và Lê Mai, bởi Lê Vân là một nghệ sĩ múa, nhưng "bước" vào làng điện ảnh với những vai chính khá thành công trong các phim: Chom và Sa, Tự thú trước bình minh, Chị Dậu, Bao giờ cho đến tháng Mười, Đêm hội Long Trì...còn bởi, Lê Vân là một diễn viên xinh đẹp nổi tiếng lấy chồng Tây. Nhưng, từ tháng 10/ 2006, tức là sau khi cuốn tự truyện "Lê Vân yêu và sống" phát hành, người ta lại (mới) biết thêm một LêVân nữa: LêVân - kẻ chuyên đi cướp chồng người khác, LêVân - kẻ phản bội người cha đã hết lòng thương yêu mình. Đúng là LêVân đã “yêu và sống". Nhưng cả tình yêu và lối sống của chị đều khó có thể đồng tình, chấp nhận được.
Chúng ta trách Lê Vân một thì phải trách cái chị nhà văn họ Bùi đã chấp bút - đồng tác giả với Lê Vân kia mười, thậm chí cả trăm lần. Bởi, với tài năng và sự nhay cảm của một nhà văn, đặc biệt là một người đồng giới, nhẽ ra Bùi Mai Hạnh nên khuyên Lê Vân nên dừng lại ở những chuyện cần phải dừng, khuyên không được thì nên từ chối cộng tác. Cuốn sách đã in rồi, chứng tỏ là nữ văn sĩ họ Bùi chẳng những không khuyên bảo, trái lại nữ nhà văn này còn dùng tài năng ngôn ngữ trần trụi của mình để phô bày các tình tiết thêm... trần trụi, khiến người ta phải rùng mình, ghê sợ. Không phải ai khác mà chính LêVân và Bùi Mai Hạnh đã dựng nên những "tầng địa ngục", đã đào “nấm huyệt mộ" để chôn một gia đình, một nghệ sĩ danh tiếng mà ta hằng yêu quý. In thành sách... nghĩa là đã lưu danh muôn thuở một "LêVân yêu và sống" đến ghê sợ. Liệu có ác ý gì không, hay là...những người cộng tác với LêVân muốn nổi tiếng, muốn một vụ áp phe sách? Chỉ có hai người đàn bà này mới hiểu và có câu trả lời rõ nhất về đứa con tinh thần của họ: "LêVân yêu và sống”.