ChúngTa.com

Tiễn sĩ tâm lý học Đinh Phương Duy, phó chủ tịch thường trực Hội khoa học tâm lý giáo dục TP. HCM người từng tiếp cận đời sống và “đóng gió” Hiphop từ thời gian còn học tập và nghiên cứu tại Mỹ, có cái nhìn khá mở…

- Từ “Hip hop” gợi lên trong ông điều gì?

Xét về mặt tâm lý, Hiphop làm cho tôi hình dung đến vẻ sắc nhọn, sự đột phá, năng động và nổi loạn. Vời một người lớn tuổi bình thường ở thế hệ chúng tôi thì Hiphop gợi lên một hình ảnh của sự mạnh mẽ táo bạo và…tấn công!

- Khi thấy những hiện tượng trong đời sống: Một người trên bộ dạng vừa đi vừa nhún nhảy nghênh nganh trong mớ quần áo lụng thụng tóc nhuộm lởm chởm, mặt mũi vênh váo và có thể…chổng ngược chân lên trời xoay tít bất cứ ở khoảng trống nào…Không ít người đã cho đó là… “bọn quậy lóc chóc”?

Tôi nghĩ, có nhiều khía cạnh. Về mặt tâm lý, trước hết, Hiphop là một sự giải tỏa căng thẳng. Khi người ta đang bơi lặn với một cuộc sống quá dữ dội, ào ạt và quên mất bản thân thì Hiphop đánh trúng sự năng động và hướng ngoại của thanh niên. Sau đó, nó trở thành trào lưu, một loại mốt để thanh niên khẳng định tính trẻ trung, tự do và hiện đại của mình.

- Ý ông nói, so với đua xe, thuốc lắc và những sự nổi loạn khác thì Hiphop vẫn… tích cực hơn, có phải không?

Đôi khi thanh niên mình muốn bộc lộ cảm xúc nhưng không biết cách nào để bộc lộ. có một bộ phận người trẻ vẫn tiếp tục bế tắc trong cách thế chọn lựa một không gian giải bày cảm xúc, giải phóng năng lượng. Hiphop là một cách thế để người trẻ giải tỏa áp lực tâm lý của người trẻ lâu nay bị gò bó…Có thể nói rằng, trong xã hội nếu có điều gì làm cho cuộc sống đa dạng thoải mái thì đó là một sự tích cực.

- Giả sử, con ông đang là tín đồ của Hiphop, ông sẽ ứng xử thế nào với chúng?

Sự sinh động, tính cá nhân trong Hiphop làm cho người trẻ có thể vượt qua cái ngưỡng bình thường chấp nhận được; họ tự đề cao mình quá lố, chỉ biết mình mà quên mất môi trường xung quanh. Biểu hiện ấy cũng thể hiện cách sống nhợt nhạt tình cảm. Điều đó làm cho các bậc cha mẹ, người lớn tuổi thấy đáng lo…Vấn đề là người trẻ có nhận chân những giá trị mà nó mang lại hay không.

Nếu tôi có con là tín đồ của Hiphop, có thể sẽ không khuyến khích và cũng chẳng ngăn cản. Tôi chỉ nhắc nhở để cháu ý thức rằng, hãy cứ chơi thỏa thích nhưng đừng làm phương hại đến người khác hay làm mất đi cốt cách của mình!

- Từ câu chuyện Hiphop, thử mở rộng thêm. Nếu người trẻ làm gì cũng đúng thì anh ta thật đáng buốn tẻ. Liệu sự cân nhắc làm vừa lóng người khác hay sống cho những chuẩn mực đã cũ có tạo áp lực cho sự xây dựng những giá trị mới mang tính thế hệ hay không?

Tôi hiểu ý anh muốn nói là cứ để cho những hiện tượng tự nhiên phát triển theo cách của nó. Nhưng tôi cũng muốn trao đổi lại là, dù quy luật tự nhiên nào cũng được điều tiết bới môi trường đang sống vây quanh nó. Thực ra, Hiphop sẽ giúp bạn trẻ tự giải toả, vui thú, tự do hơn trong đời sống xã hội đương đại. Nhưng sẽ hay hơn nếu tác động xã hội tạo điều kiện nhát triển bình thường. Không nên quá dị ứng với Hiphop. Người trẻ có một tâm lý thế này: càng cấm, càng nhào vô; càng ngăn cản thì càng khám phá. Họ muốn chứng minh rằng, họ có giá trị của mình, họ không hoàn toàn sai. Họ sẵn sàng làm những điều người lớn lấy làm khó chịu. Cần thông cảm. Nhưng cũng bình tĩnh nhìn nhận rằng: Hiphop chỉ trở thành hình thức người ta có thể chấp nhận và sống chung được với nó khi mà nó không mang những nguy cơ và sự đe doạ phá vở quan hệ có tính chất truyền thống
của Việt Nam giữa giới trẻ và người lớn; khi Hip hop không làm bạn ích kỷ và bất cần đạo đức hay vô lễ, lạnh nhạt với xã hội quanh mình!

- Câu hỏi cuối có thể gọi tên Hiphop là gì : văn hoá trào lưu lối sống hay một loại mốt chóng qua?

Tôi chưa nghĩ nó là văn hoá. ở Việt Nam, nó đang là một trào lưu mang tính lôi cuốn, thử nghiệm trong thanh niên. Chỉ nên coi đó là những nhịp điệu, một bộ môn thể thao hiện đại mà thôi. Nếu như thành một hình thức lôi cuốn thanh niên thì nó trở thành nét văn hoá mới được hình thành. Văn hoá mới bao giờ cũng trải qua một quá trình, một độ lùi thời gian thể nghiệm để xác định giá trị. Cần phải xem xét thanh niên Việt Nam có gắn bó lâu đài với Hiphop hay không? Xã hội có thu nhận được giá tri của nó hay không?