Hai hệ thống nhân sinh quan đối lập.
Mọi sự vật đều chứa đựng sự đối lập
* Thống nhất - đối lập để chuyển hóa phát triển
Sự vật vận động theo thống nhất - đối lập
Có sự thống nhất thì mới có tồn tại
Có sự đối lập mới chuyển hóa phát triển
* Trong mỗi con người có thống nhất -đối lập
Mỗi con người có 2 mặt : tốt và xấu
Tốt và xấu vừa tồn tại vừa đấu tranh
Nương dựa tồn tại và đấu tranh phát triển.
* Sự khác nhau, cái nào mạnh, cái nào yếu
Đấu tranh bản thân là chủ quan quyết định
Hoàn cảnh khách quan là hỗ trợ đặc lực
Tốt và xấu luôn đan ken và chuyển hóa
Hai hệ thống nhân sinh quan đối lập
* Hai hạt nhân đối lập nhau trên hai cực
Hai hạt nhân tiêu biểu : cái tốt - cái xấu
Cái tốt là "người" và cái xấu là "ngợm"
"Người" và "ngợm" ở hai cực đối lập nhau.
* Bình diện triết học: Hai hệ thống đối lập
Hệ thống triết học bên "người" là tích cực
Hệ thống triết học bên "ngợm" là tiêu cực
Hai hệ thống vừa tương dựa vừa đấu tranh
* Bình diện đạo đức : Hai hệ thống đối lập
Những đức tính tốt ở hệ thống bên "người"
Những đức tính xấu ở hệ thống bên "ngợm"
Tính tốt và tính xấu khi mạnh khi yếu.
Mối quan hệ giữa hai hệ thống
* Không thể đồng hóa cũng không thể triệt tiêu
Không thể áp đặt động hóa theo chủ quan
Diệt được cái nọ, cái kia cũng không còn
Vấn đề là hướng sự vận động cho đúng
* Trong sự sống cái tốt bao giờ cũng mạnh
Cái tốt là cái "người" và là cái "đẹp"
Khuynh hướng con người luôn nhằm theo cái "đẹp"
Cái đẹp có sức mạnh thiêng liêng phi thường
* Mỗi con người cần hướng theo cái tích cực
Sống làm người phải nghiêm túc, biết tu dưỡng
Phấn đấu theo cái đẹp, hỗ trợ cái đẹp
Có con người đẹp mới có xã hội đẹp
Xem thêm: Vật chất hấp dẫn nên lòng tham ngự trị