Giữ lấy đức tin bền vững
Có những tác phẩm sẽ đi qua nhiều thời đại và có thể mãi mãi. Bởi tình yêu, khát vọng và đức tin sẽ cho con người ý nghĩa để sống và để dâng hiến. "Tình ca" của Hoàng Việt đã được đặt trong tình yêu với tự do, hòa bình của cả một dân tộc và của mọi con người. Bởi thế nó trở nên bền vững và kỳ vĩ.
Hình như trong những năm tháng này, tình yêu và sự dâng hiến cho Tổ quốc đã nhiều lúc vơi đi trong lòng chúng ta. Đấy quả thực là một nỗi sợ hãi. Bây giờ, cái tôi ích kỷ và sự dửng dưng cảm xúc đã xuất hiện không ít trong con người người Việt Nam.
Tại sao trong những năm tháng khốc liệt với đói khổ, với cái chết thì tình yêu, sự dâng hiến và đức tin đối với Tổ quốc lại mạnh mẽ đến như thế?
Tôi muốn khởi đầu những bài viết của tôi về Tổ quốc bằng ca khúc Tình cacủa nhạc sỹ Hoàng Việt.
Hình như sẽ có ai đó nghĩ rằng có một điều gì đó không hợp lý? Bởi đây là một bài ca về tình yêu đôi lứa tưởng như chẳng có gì liên quan tới Tổ quốc.
Đúng vậy.
Nhưng tình yêu, có thể chỉ là của hai con người cụ thể và bé nhỏ trên mặt đất này, đã được đặt trong tình yêu tự do, tình yêu hòa bình của cả một dân tộc đang sống trong máu chảy.
Nhạc sỹ Hoàng Việt viết Tình canăm 1957. Đó là năm tôi ra đời. Đó cũng là lúc cả dân tộc Việt Nam lại một lần nữa bước vào cuộc chiến tranh vệ quốc bi tráng. Nhưng mười mấy năm sau tôi mới được nghe bài hát đó. Và khi đã hiểu được những năm tháng chiến tranh tàn khốc thì tôi mới hiểu được sức mạnh và sự kỳ diệu của Tình ca.
Tôi đã nghe và đã hát bài hát ấy trong nhiều thời điểm khác nhau của cuộc đời mình và ở nhiều nơi. Và lần nào cũng vậy, trong tâm trí tôi lại hiện lên một xứ sở đầy bom đạn, đầy chết chóc. Trên xứ sở đó, những người đàn ông đàn bà đã phải để lại những giấc mơ của cá nhân mình để đi vào cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc với một sự hiến dâng lớn lao nhất.
Dù bây giờ, chúng ta có đọc lại hàng ngàn trang sử viết về những năm tháng đó thì chúng ta cũng không thể nào hình dung hết sự tàn khốc của chiến tranh. Nhưng chính trong sự tàn khốc với máu chảy và cái chết, tình yêu và đức tin về con người, về đời sống của những người đàn ông, đàn bà xứ sở đã hiện ra:
Khi cất lên tiếng ca gửi về người yêu quê ta
Ta át tiếng gió mưa thét gào cuộn dâng phong ba
Em hãy ngước mắt lên vui nhìn trời xanh quê ta
Chim dăng dăng bay ngoài nắng xuân đẹp thay
Có gì xúc động và kỳ vĩ hơn hình ảnh này không? Và đây chính là yếu tố làm nên sức mạnh và những giấc mơ chân chính của con người. Tôi đã hát cho những cựu binh Mỹ nghe bài hát này và dịch lời bài hát cho họ nghe.
Cả sau khi chiến tranh kết thúc đã lâu và cả khi những cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam đã hiểu được một phần nào dân tộc Việt Nam thì họ vẫn ngỡ ngàng. Không phải họ ngỡ ngàng về một sáng tác âm nhạc mà họ ngỡ ngàng về con người Việt Nam đặc biệt là trong chiến tranh tàn khốc nhất loài người ở thế kỷ 20.
Năm 1994, tôi đến làm việc với Đại học Massachusetts. Vào thời điểm đó, Nhà xuất bản báo chí Đại học Massachusetts cho ra mắt tập thơ Thơ từ những tài liệu được lưu giữ.
Trong chiến tranh, Quân đội Mỹ đã lưu giữ rất nhiều giấy tờ, tài liệu của những người lính giải phóng. Sau đó những tài liệu này được giải mật và trường Đại học Massachusetts đã mua lại.
Một số giáo sư văn học Mỹ đã đọc và phát hiện ra trong sổ tay, trong nhiều giấy tờ của những người lính giải phóng có chép rất nhiều thơ. Họ đọc và quyết định dịch một số bài thơ từ những tài liệu được lưu giữ đó ra tiếng Việt.
Những người Mỹ quan tâm đến Việt Nam nói chung và cuộc chiến tranh ở Việt Nam nói riêng đã tìm đọc cuốn sách đó. Họ muốn biết những người lính giải phóng Việt Nam đã mang trong tâm hồn mình những gì khi bước đến trước cái chết.
Họ đã không tìm thấy nỗi sợ hãi và tuyệt vọng. Họ chỉ tìm thấy trong những bài thơ của những người lính Việt Nam tình yêu con người, tình yêu quê hương, giấc mơ về hòa bình và sự dâng hiến cho tổ quốc của họ. Và họ đã tìm ra câu trả lời vì sao con người Việt Nam có thể đi qua được đói rét, khổ đau và đi qua được cái chết như vậy.
Cũng ở Mỹ sau năm 1975, một số giáo sư Mỹ vốn là những cựu binh từ chiến tranh Việt Nam đã sáng tạo ra một lớp học đặc biệt để tìm cách lý giải những ẩn số về con người, đất nước Việt Nam cũng như cuộc chiến tranh ở đó. Trong lớp học, hai sinh viên Mỹ sẽ đóng vai hai người lính: lính Mỹ và lính giải phóng Việt Nam. Rồi hai sinh viên đóng vai này sẽ đọc những dòng nhật ký của những người lính của hai phía.
Họ nhận thấy, những dòng nhật ký của các lính Mỹ chứa đầy nỗi giày vò, sợ hãi và cả tuyệt vọng. Còn nhật ký những người lính Việt Nam vẫn chỉ là tình yêu quê hương, lời nguyện thề hiến dâng cho Tổ quốc và niềm tin về một ngày hòa bình cho dân tộc họ. Bằng những cách như vậy, họ đã hiểu ra vì sao dân tộc Việt Nam có thể đi qua được sự tàn khốc tưởng như hủy diệt tất cả của cuộc chiến.
Những bài thơ đó, những dòng nhật ký đó và những khúc ca như Tình cacủa nhạc sỹ Hoàng Việt là sự hiển lộ tình yêu, khát vọng và đức tin của con người Việt Nam.
Giữ lấy đức tin bền vững em ơi
Giữ lấy trái tim đòi sống yêu đời
Làm một bài tình ca của đôi lứa ta dâng cả bao người
Tôi đã nghe bài hát này trong cả những ngày mà cái cá nhân của cuộc đời tôi có lúc suy sụp tưởng khó đứng dậy. Cho đến bây giờ, tôi mang cảm giác bài hát như một bản Thánh ca.
Trong những giai điệu lộng lẫy và rộng lớn, tôi thấy một đôi mắt từ máu chảy, từ đau thương ngước lên. Và tất cả bầu trời phía trên ngập tràn màu thiên thanh vô tận, với mây trắng, với những cánh chim đang bay đã truyền xuống từng ống máu con người khát vọng sống vô bờ.
Chính lúc đó, đức tin của con người về một tương lai tốt đẹp và yên bình mạnh hơn mọi sự đe dọa và tàn phá của tất cả vũ khí. Đức tin ấy đã dẫn đường cho mỗi cá nhân con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam đi qua biết bao bi thương của lịch sử.
Một con người có thể lạc lối một lúc nào đó trong hành trình của cuộc đời mình cũng như một dân tộc có thể lầm lạc một lúc nào đó trong lịch sử của mình, nhưng họ sẽ đi qua những lầm lạc ấy nếu trong máu họ, trong những giấc mơ họ vẫn bền vững và kiêu hãnh một đức tin.
Tình calà bài ca thực sự da diết và ngân vang về tình yêu, khát vọng sống và đức tin vào đời sống thế gian này. Nó không phải bài hát viết cho một người lính trong một khoảnh khắc nào đó của cuộc chiến. Nó viết cho mọi người ở mọi nơi và mọi lúc. Hãy lắng nghe bài ca đó từ nơi sâu thẳm nhất của tâm hồn, chúng ta sẽ thấy một bầu trời, một con đường mở ra rộng lớn trước chúng ta.
Có những tác phẩm sẽ được xếp lại khi thời đại mà tác phẩm đó sinh ra đã đi qua. Nhưng có những tác phẩm sẽ đi qua nhiều thời đại và có thể mãi mãi. Bởi tình yêu, khát vọng và đức tin sẽ cho con người ý nghĩa để sống và để dâng hiến.
Tình yêu và đức tin của một cá nhân có tên gọi là Hoàng Việt đã được đặt trong tình yêu với tự do và với hòa bình của cả một dân tộc và cũng là của mọi con người. Bởi thế nó trở nên bền vững và kỳ vĩ.
Khi nhớ lại những cuốn sách hay của nhân loại mà tôi đã được đọc và những bản nhạc hay của nhân loại mà tôi đã được nghe, tôi đã nhận ra điểm chung nhất của tất cả các tác phẩm đó cho dù ở những thể loại sáng tạo khác nhau đó là: tình yêu, khát vọng và đức tin.
Và cuộc sống trên thế gian này, không còn gì khác ngoài những điều ấy.
Tình Ca
Tình Ca
Nhạc sĩ: Hoàng Việt
Thể hiện: NS Quang Lý
Khi hát lên tiếng ca gởi về người yêu quê ta
Ta át tiếng gió mưa thét gào cuộn dâng phong ba
Em ơi! nghe chăng lời trái tim vọng ra
Rung trong không gian mặt biển sôi ầm vang
Qua núi biếc chập chùng xa xa
Qua bóng mây che mờ quê ta
Tiếng ca đời đời chung thuỷ thiết tha
Em có nghe tiếng ca chứa đựng hận thù sâu xa
Đã biến tình đôi ta thành những ánh sao toả sáng
Vượt băng băng qua đêm tối tìm hương hoa
Bến nước Cửu Long còn đó em ơi!
Bãi lúa nương dâu còn mãi muôn đời
Là còn duyên tình ta thắm trong tiếng ca không thể xoá nhoà.
Khi đã nghe tiếng ca của lòng người yêu phương xa
Em hãy ngước mắt lên vui nhìn trời xanh quê ta
Chim bay giăng giăng ngoài nắng xuân đẹp thay
Tan cơn phong ba lòng đất yên rồi đây
Em hãy nở nụ cười tươi xinh
Như cánh hoa xuân chào riêng anh
Nói nhau nghìn lời qua đôi mắt xanh
Ta hát chung tiếng ca vang dội từ nghìn phương xa
Xua kẻ thù đi mau, dập tắt chiến tranh đẫm máu
Đập tan ngay bao đau khổ và chia ly
Giữ lấy đức tin bền vững em ơi
Giữ lấy trái tim đòi sống yêu đời
Làm một bài tình ca của đôi lứa ta dâng cả bao người.
.
Tình Ca
Nhạc sĩ: Hoàng Việt
Thể hiện: Đông Hùng, Phúc Tiệp
Tình Ca
Nhạc sĩ: Hoàng Việt
Thể hiện: PAK Band - Những bài hát còn xanh Số 20
Nội dung khác
Tại sao con người cần phải học?
15/09/2016Nguyễn Hữu ĐổngTìm kiếm danh phận
22/07/2011Nguyễn Văn Trọng7 phát hiện bất ngờ sau khi đọc nguyên tác "Hành trình về phương Đông"
03/08/2023Thái Đức PhươngThiên thần” vỗ về những đêm dài thao thức.
03/08/2023Tiểu Mai"Đỉnh Ngu" từ Hiệu ứng Dunning & Kruger
05/06/2022Ngọc HiếuHoài cổ là đi tìm vẻ đẹp trót bỏ quên
08/06/2019Linh HanyiBệnh sùng bái thần tượng và sự rối loạn của giáo dục
05/04/2019Hư học hư làm, hư tài
16/04/2014Đừng sống chỉ vì hạnh phúc: Đi tìm lẽ sống của đời mình
13/07/2019Lê Hà dịchBài 2: Làm rõ khái niệm "Con Người" để thấy sai sót căn bản của luận án
07/02/2023GS. Nguyễn Ngọc Lanh ([email protected])Tết tự quán chiếu
04/02/2023Cameron Shingleton. H.MINH (dịch)