'Giá dầu phơi bày khuyết tật nền kinh tế'

07:22 CH @ Thứ Hai - 12 Tháng Giêng, 2015

Giá dầu giảm tác động theo cả hai chiều tới toàn thế giới, song Việt Nam chủ yếu chịu ảnh hưởng tiêu cực do cơ cấu kinh tế bất hợp lý, theo chuyên gia Nguyễn Trần Bạt...

- Giá dầu liên tục giảm và xuống dưới mức 50 USD một thùng tác động như thế nào tới kinh tế Việt Nam, thưa ông?

- Việt Nam có khoảng 30-40% ngân sách đóng góp từ dầu khí. Phần ngân sách ấy sẽ chịu ảnh hưởng từ khủng hoảng giá dầu. Đấy là hệ quả trực tiếp.

Còn ảnh hưởng gián tiếp thì có lợi, vì giá dầu giảm khiến chi phí công nghiệp giảm theo. Có điều Việt Nam dùng xăng dầu để đi, để chạy là nhiều chứ ít dùng cho công nghiệp, vốn rất nhỏ bé. Do đó, giá dầu giảm thì thế giới có thể cân bằng lại bằng công nghiệp, chứ Việt Nam thì không. Đó chính là một trong những khuyết tật của nền kinh tế mà khủng hoảng giá dầu có thể phơi bày.

- Tại sao ông lại gọi đó là khuyết tật của nền kinh tế?

- Quan điểm xây dựng kinh tế Việt Nam chịu ảnh hưởng bởi một số quan điểm. Thứ nhất, xem khai thác tài nguyên, buôn bán và xuất khẩu tài nguyên như là một trong các mũi chính của nền kinh tế. Quan điểm này chịu ảnh hưởng bởi Liên Xô, rồi Nga sau này.

Thứ hai là khuynh hướng tài chính hóa nền kinh tế, xâm nhập vào Việt Nam khoảng 10 năm nay. Chúng ta đã bỏ qua một loạt bước trung gian để hợp tác ngay với khu vực hiện đại nhất của nền kinh tế thế giới là Mỹ trong việc tài chính hóa nền kinh tế. Sự hiện đại thái quá, nhanh quá của khu vực này là một trong các nguy cơ cơ bản mà thế giới tạo ra, và nó ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam.

Như vậy, đây là một nền kinh tế tài chính xét theo quan điểm phương Tây và là một nền kinh tế dựa vào tài nguyên xét theo quan điểm Xô Viết trước đây. Tức là Việt Nam học cả Tây lẫn Đông ở những khuyết tật lớn nhất của nó. Tôi thấy Trung Quốc có phần cân bằng hơn trong việc tổ chức ra nền kinh tế. Không phải họ thông minh hơn, nhưng họ buộc phải tìm kiếm công ăn việc làm cho hơn một tỷ dân. Do đó, Trung Quốc vô tình không phạm phải tính cực đoan của hai loại quan điểm nêu trên.

Ông Nguyễn Trần Bạt

- Vậy kinh tế Việt Nam cần làm gì để khắc phục những khuyết tật ấy?

- Phải có một cái sườn tư tưởng kinh tế của người Việt. Người Việt là một dân tộc đông thứ 13 trên thế giới. Đông dân thì vấn đề chính trị cơ bản của các chiến lược kinh tế chính là công ăn việc làm. Địa vị quan trọng của công ăn việc làm tạo ra nền nông nghiệp Việt Nam. Nhưng nếu thay đổi từ cơ cấu nông nghiệp đến công nghiệp thì phải có những loại hình công nghiệp tạo ra công ăn việc làm phù hợp với những người lao động chuyển đổi như vậy.

Việt Nam chưa xây dựng chiến lược công nghiệp mà đã bước ngay vào “tài chính hóa nền kinh tế”, tức là từ thể rắn, không qua thể lỏng mà chuyển thẳng đến thể khí, tức là bong bóng.

Như vậy, Việt Nam buộc phải tái cấu trúc toàn bộ nền kinh tế, chứ không phải chỉ một vài nơi như đang làm ở khu vực Nhà nước. Tất nhiên đó phải là nơi được làm đầu tiên. Nếu không cổ phần hóa, không tư nhân hóa để giảm bớt khu vực Nhà nước thì không có không gian cho các khu vực, thành phần khác. Khu vực vừa và nhỏ và tư nhân sẽ là nơi đảm bảo công ăn việc làm, góp phần ổn định chính trị.

Rõ ràng việc không có một hệ thống tư tưởng kinh tế phù hợp, Việt Nam khó ra khỏi khó khăn. Cần ý thức rõ mình là một nước nông nghiệp, trong giai đoạn quá độ thì phải đưa người lao động từ nông thôn ra thành thị công nghiệp bằng cách nào. Nếu từ chối nó, nhảy cóc để kiếm lời và chứng khoán hóa tất cả các thứ ấy thì nền kinh tế sẽ không thật, không thực chất.

- Ông có nhắc đến mối quan hệ giữa kinh tế Nga và Việt Nam. Vậy khi giá dầu giảm, kinh tế Nga đi xuống, Việt Nam chịu ảnh hưởng như thế nào?

- Tài sản của các tỷ phú Nga, doanh nghiệp Nga mất đi rất nhiều nên năng lực đầu tư vào các dự án cũng giảm đi. Xét về mặt vĩ mô, thế giới mất tiền thì người lao động Việt Nam cũng mất tiền. Cho nên cơ quan quản lý cần nghiên cứu rất kỹ về các cuộc khủng hoảng trên thế giới, nghiên cứu về diễn biến của thị trường lao động Việt Nam, các dự án công nghiệp dưới tác động của thế giới... Đây chính là kinh nghiệm quản lý kinh tế trong thời đại hội nhập.

- Diễn biến giá dầu vẫn chưa có dấu hiệu đảo chiều. Một số dự báo còn nhận định dầu thô có thể về 20 USD một thùng. Ông nghĩ sao về kịch bản này?

- Giá dầu giảm là một quá trình không tự nhiên, hay nói cách khác là đi xuống có định hướng chính trị. Hiện nay giá dầu đã giảm hơn một nửa. Mọi chuyện đều có thể diễn ra. Giới hạn cụ thể thế nào thì chưa thể nói được, nhưng là nhà chuyên môn trong việc nghiên cứu các kết luận có tính chất kinh tế học, tôi nói rằng mọi cái đều có giới hạn.

Giới hạn đó sẽ là giới hạn của chi phí tạo ra một đơn vị sản phẩm. Xuống dưới mức ấy quá xa thì người ta buộc phải giảm sản lượng để nâng giá lên. Để cho giá dầu xuống dưới mức giá xuất xưởng thì chỉ có một yếu tố làm được, đó là chính trị. Vấn đề cần nghiên cứu xem ai là tác giả chính trị của giá dầu dưới 20 USD một thùng và ai là đối tượng phải chịu tai họa ở mức giá đó.


Ông Nguyễn Trần Bạt là chuyên gia kinh tế, luật sư, nhà nghiên cứu chính trị. Ông hiện là Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Tư vấn đầu tư và chuyển giao công nghệ (Investconsult Group) - một trong bốn công ty tư vấn đầu tiên được Chính phủ cấp phép hoạt động tư vấn trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài từ năm 1989.

Nguồn:Vnexpress
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Tản mạn chuyện an sinh và phát triển bền vững Dầu khí - Động đất - Núi lửa

    28/04/2016Hà YênNếu thử đặt câu hỏi, rằng khoảng một trăm năm qua Ngành khai thác dầu khí toàn cầu, sau khi đã khoan hút lấy đi hàng triệu tỷ tấn dầu thô và khí đồng hành, khiến một khối lượng vật chất khổng lồ trong lòng Trái đất biến mất, thì Trái đất sẽ có phản ứng gì để lập lại một thế cân bằng mới về phân bố mật độ Vật chất, so với phân bố đã ổn định trước đó qua hàng tỷ năm tồn tại của mình?
  • Giá dầu và tác động lên Việt Nam trong năm 2015

    01/01/2015Phan Minh NgọcViệc giá dầu thô sụt giảm mạnh trong mấy tháng cuối năm 2014, bắt nguồn từ việc Mỹ đẩy mạnh sản xuất năng lượng và Saudi Arabia hạ mạnh giá dầu thô xuất khẩu của mình vào thời điểm nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ của thế giới đang đi xuống, đã làm dấy lên những quan ngại sâu sắc về triển vọng tăng trưởng kinh tế chủ yếu ở những quốc gia xuất khẩu dầu thô...
  • Tác động địa chính trị của giá dầu giảm

    14/12/2014Martin FeldsteinGiá dầu đã giảm hơn 25% trong năm tháng qua, xuống mức dưới 80 USD một thùng. Nếu giá dầu tiếp tục được giữ ở mức này, nó sẽ có tác động quan trọng — một số tốt, một số xấu — tới nhiều nước trên thế giới. Nếu nó tiếp tục giảm, mà nhiều khả năng sẽ như thế, những hệ quả địa chính trị đối với một số nước sản xuất dầu mỏ có thể sẽ là bi kịch...
  • Vẫn còn nguyên những vấn đề cần tái cấu trúc

    14/10/2014Cẩm Thúy (thực hiện)Tái cấu trúc nền kinh tế đang là vấn đề được dư luận hết sức quan tâm, đặc biệt là sau Diễn đàn Kinh Tế Mùa Thu và một phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây. Trao đổi với ĐĐK, Luật sư Nguyễn Trần Bạt cho rằng, Đề án tái cơ cấu nền kinh tế là rất hay, nhưng khi đi vào thực tế thì chúng ta mới giật mình.
  • Các quốc gia đều tránh va chạm với Trung Quốc

    25/09/2014Nhật Nam (Theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ)Tất cả các quốc gia vừa phải, thậm chí các quốc gia lớn cũng đều tránh va chạm với Trung Quốc. Không phải là người ta sợ Trung Quốc, nhưng người ta tránh va chạm với Trung Quốc để tránh những rắc rối không cần thiết. Việt Nam cũng vậy, những chữ trong tuyên bố của chúng ta cũng rất bình tĩnh...
  • Việt Nam phấn đấu để ... thua Lào?

    23/09/2014Tâm An (thực hiện)Việt Nam chậm phát triển lâu rồi, muốn có sự phát triển thật sự phải đầu tư vào khu vực này nhiều hơn, tức là không thể ở mức trung bình...
  • Chống độc quyền trong nền kinh tế

    16/09/2014Nguyễn Trần BạtVề mặt lý thuyết, hiện tượng độc quyền ở Việt Nam là hiện tượng phức hợp vì nó là một hiện tượng có nguồn gốc chính trị, có dấu hiệu kinh tế và cả dấu hiệu hình sự. Để chống độc quyền ở Việt Nam, Chính phủ phải giải quyết một số bài toán...
  • Kinh tế thị trường định hướng Xã hội Chủ nghĩa

    14/09/2014Từ xưa đến nay giới nghiên cứu của chúng ta cũng như giới báo chí chưa đặt ra vấn đề chủ nghĩa tư bản là gì, chủ nghĩa xã hội là gì. Vì không có một định nghĩa rõ ràng về chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội cho nên chúng ta cũng không biết kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là gì...
  • Ông Nguyễn Trần Bạt trò chuyện với Thomas Friedman

    05/09/2014...Trong tất cả các yếu tố cần phải chăm sóc để phát triển ở Việt Nam thì yếu tố đạo đức vẫn là một yếu tố buộc phải chú ý tới. Chúng ta muốn có một thế giới mà con người vẫn còn tử tế, hay nói cách khác là nó vẫn còn giữ nguyên các tiêu chuẩn cơ bản của con người thì chúng ta buộc phải chăm sóc đạo đức...
  • Dầu mỏ, Tiền bạc và Quyền lực

    03/05/2009Cuốn sách khắc họa toàn cảnh lịch sử ngành công nghiệp dầu mỏ - cuộc giao tranh giành quyền lực và sự giàu có xung quanh vấn đề dầu mỏ. Cuộc chiến này đã làm rung chuyển nền kinh tế toàn cầu, phản ánh hậu quả của các cuộc chiến tranh đồng thời thay đổi vận mệnh nhân loại nói chung và các quốc gia nói riêng. Dầu mỏ, Tiền bạc & Quyền lực là một bức tranh về lịch sử thế kỷ XX, cũng là về ngành công nghiệp dầu mỏ...
  • xem toàn bộ