ChúngTa.com

Ông kiểm soát một số thứ mà thế giới PC không thể thiếu. Nếu chúng ta đang bàn đến tính sáng tạo và những ý tưởng, Bill Gate là một người Mỹ tầm thường. ông là lãnh đạo và đồng sáng lập hãng M, ông là người đàn ông giàu nhất thế giới và sự nghiệp của ông thì cho thấy: theo sau thì khôn ngoan hơn là dẫn đầu. Hãy để nhiều người cách tân đi tiên phong và chịu những thất bại nếu bạn hạn chế và theo họ bạn có thể sắp xếp ngay ngắn mọi thứ trong hoà bình và yên lặng.

Gate là Bing Crosby của nền công nghiệp Mỹ, mượn chỗ náy chỗ kia một ít và biến tất cả chúng thành món lợi khổng lồ - nhờ những thành tích rực rỡ trong việc trình bày theo kiểu mới và xoá đi những vô vị theo kiểu Herculean. Công nhận rằng một doanh nhân thành đạt và một người có khả năng phi thường, nhưng Bill Gate trong tưởng tượng của chúng ta là một nhà khoa trương ngớ ngẩn.

Dù vậy, dường như chúng ta có vẻ không công bằng với ông. Một số người Mỹ bây giờ có vẻ bực bội, đố kị và vu khống ông, nhưng rốt cuộc sự nghiệp của ông vẫn được biết đến nhờ biết cách cư xử ngoài xã hội - và ông không tốn nhiều tiền cho việc này. Kỹ thuật làm chúng ta lúng túng; đánh lạc hướng chúng ta. Lĩnh vực mà Gates quan tâm, chúng ta thường suy đoán nhầm.

Một tấm ảnh chụp năm 1968 cho thấy Bill như là một chàng thiếu niên đang mải mê nhìn bạn mình Paul Allen đánh máy vi tính. Allen trở thành người đồng sáng lập ra Microsoft. Chàng trai trẻ Gates với mái tóc gọn gàng và nụ cười tự tin luôn luôn nói: “Hãy ủng hộ tôi”. Ông học ở Harward nhưng đã bỏ học giữa chừng để thành lập hãng Microsoft vào năm 1975.

Sản phẩm đầu tiên của Microsoft là phiên bản của chương trình ngôn ngữ cho Altair 8800, máy tính cá nhân đầu tiên trên thế giới. BASIC, được phát minh bởi Kemeny và Thomas Kurtz vào năm 1964, là ý tưởng của ai đó. Altais cũng như vậy.

Khoảng năm 1980, hãng IBM quyết định xây dựng máy tính cá nhân và cần một hệ điều hành PC (Những chiếc máy vi tính khi xuất xưởng cần có hệ điều hành để có thể hoạt động được. Mammoth đã thuê hàng ngàn nhà viết phần mềm có khả năng nhưng không tin tưởng được bất kỳ ai, IBM đã thuê Microsoft để viết hệ điều hành cho hãng. Microsoft đã mua Q-DOS từ một công ty có tên là Seattle Computer Peoduets và phục chế nó lại thành PC.

PC ra đời vào tháng 8 năm 1981 và được tung ra thị trường từng đợt ồ ạt. DOS của Microsoft là một trong ba hệ điều hành PC chính thức nhưng đã nhanh chóng đánh bại hai hệ điều hành còn lại. DOS nổi đình đám một thời gian cho đến khi máy tính kiểu mới UNIX xuất xứ từ Bell Labs (Hoặc do nó đã quá phổ biến) với sự cải tiến hệ thống cửa sổ –thực đơn- chuột mà Xerox đã mở đường vào những năm 70. Nhưng dù cho (hay có thể cũng vì) sự chậm chạp của nó, DOS đã tự nó thiết lập dạng máy tính trường học. Nó đơn giản, nhưng vì mọi người cần nó một lần nữa, Gates đã thành công trong việc kết hợp ý tưởng của một người biến thành thực tế. DOS thậm chí còn lớn hơn cả Basic. Gates đã làm được việc đó.

Apple đã đưa ra sản phẩm Macintosh vào tháng 1 năm 1984 : 1 chiếc máy tính độc đáo và hoàn hảo giờ đây đã được giới thiệu tới công chúng.Từ nay trở đi DOS không chỉ đơn giản mà còn bị coi là lỗi thời. Nhưng nó tiếp tục hái ra tiền, vì thế mà các nhà phê bình ghét nó? Tháng 5 năm 1990, Microsoft cuối cùng đã hoàn thiện mẫu Apple Windows và gọi nó là Microsoft Windows 3.0 – một bước đột phá khác. Giờ đây Gates thật sự (tôi nghĩ đúng là thật sự) đã làm được việc đó.

Khoảng đầu những năm 90, thư điện tử và Internet phát triển. Các chuyên gia kỹ thuật dự báo Internet – sẽ bao trùm lên thế giới computer. Các chuyên gia phấn khởi với “đường truyền công nghệ cao” .Trang web toàn cầu nảy sinh vào năm 1994, tạo sơ qua về sự cần thiết bên trong, và Netscape được sáng chế ra cùng năm đó. Sun Microsystems đã phát triển Java ,chương trình ngôn ngữ chính của Internet, Gates do dự. Không đợi đến năm 1996, cuối cùng Microsft theo như lời Gates tâm sự , “đã hoàn toàn thâu tóm Internet”.

Tại sao phải dẫn đầu khi bạn có thể theo sau? Sản phẩm đầu tiên của Microsoft Internet Explorer 1.0, được cho phép từ một công ty là Spyglass. Sau này nghĩ lại, bày trên các giá sách như là một phần của CD-ROM giá 45 đô và cái cuối cùng là bạn có thể quen mắt một trong số đó là Explorer. Microsoft ngày nay là một nhà cung cấp trang web mạnh nhất thế giới và Gates đã thực sự làm được việc này. Toà án tối cao Mỹ kết tội Microsoft vì đã đổ chất thải bất hợp pháp, chơi xấu Netscapte. Bản án đang được xem xét. Dù cho ai thắng đi nữa, Gates vẫn sẽ là người đàn ông số 1 trong lĩnh vực công nghiệp phần mềm.

Thế giới ca tụng Gates và phỏng đoán ông phải là một nhà tư duy đại tài trong suốt thế chiến thứ II. Cargo Cults phồn vinh ở New Guinea và Melaneria: với những người chưa bao giờ nhìn thấy một chiếc máy bay của không lực Hoa Kỳ và họ đoán rằng chúng chắc là chúa Trời. Công nghệ thì rắc rối và có những phỏng đoán có lý về những hoàn cảnh khác. Năm 1995 Gates xuất bản cuốn sách (đồng tác giả với Nathan Myhrvold và Peter Rinearson) tên gọi “Con đường phía trước”. Nhìn trước được tương lai, ông nhận ra một công nghệ sẽ làm cả thế giới say mê khi mà bạn có thể xem phim “Cuốn theo chiều gió” bằng cách thay giọng và mặt của bạn cho Vivien Leigh's hay Clark Gable's. Có thể điều này là cách mà những người sắp chết thích làm vì thế mà “Con đường phía trước” trở nên bán rất chạy, mặc dù xem ra có vẻ ngu ngốc như là việc xuống tóc hàng loạt.

Và dù vậy đã dự tính nhìn trước thái độ của Gates. Ông vẫn được đề nghị tham gia vào chương trình kỉ niệm nước Mỹ, Julius Caesar được đề nghị vương miện Emperor bởi những người a dua ầm ĩ. Ông quay lại từ chối. Ông không có thói quen ngồi trên TV để nói chuyện, tâm sự hay chia sẻ cảm xúc. Vợ và các con ông là một ẩn số lớn với công chúng, điều mà ảnh hưởng nhiều tới các quyết định của quý ông và quý bà.

Nếu hậu chiến của nước Mỹ những năm 50, 60 làm khổ giai cấp trung lưu. Gates cũng bắt đầu như vậy. Nhận công việc chính ở Microsoft, chăm chỉ, giàu có, không gì đáng phàn nàn. Gates đến với sự thịnh vượng bằng một con đường hẹp và đường đi thì luôn có giới hạn. Những ý kiến cho rằng một công ty thành công thì cần phải phát triển hơn nữa và các cổ đông lớn cần phải công bằng hơn với những người làm thuê (mặc dù không chỉ có Microsoft) tạo nên một cuộc cách mạng tiềm tàng. Giầu thì tốt, Gates đã tạo ra số phận và sẵn sàng chia sẻ nó.

Ngày nay Gates, đã trở nên rất lớn mạnh và quyền lực, trung tâm của thế giới công nghệ che phủ tất cả. Nhưng tầm ảnh hưởng của Microsoft Windows thì đang hạn chế dần và Microsoft chẳng có gì để thay thế nó cả. Windows là biểu tượng cổ xưa khi thư điện tử chưa xuất hiện, khi Internet và trang web chưa xuất hiện, khi mà phần lớn những người sử dụng vi tính có ít tài liệu để xoay xở. Những thay đổi lớn đã ảnh hưởng tới người sử dụng vi tính và hệ điều hành của họ. Bạn có thể nối để xem TV, sử dụng bất kì chiếc máy vi tính và dữ liệu của chính bạn. Câu hỏi đặt ra lúc này là: tương lai sẽ như thế nào? Việc kiểm soát sẽ diễn ra như thế nào. Thấy họ sẽ làm những việc gì? Và ai sẽ chịu trách nhiệm?

Microsoft? có thể. Nói cách khác, là người khổng lồ và có ảnh hưởng nhất chẳng lẽ không giúp gì nếu bạn đang gặp khó khăn. Một vài người có ý kiến rằng Microsoft sẽ thống trị nền công nghiệp phần mềm mãi mãi. Họ có cùng ý kiến như hãng IBM, một khi khâm phục và coi gần như là Microsoft ngày nay. Họ có ý kiến về sự hồi phục của nền công nghệ Nhật Bản vào những năm 80 và đầu năm 90. Sẽ là không công bằng khi so sánh giữa Microsoft với một đất nước lớn.

Đối với bản thân Gates, ông là biểu tượng cho ngành công nhiệp phần mềm vì đã thực hiện được đúng chỗ đúng lúc với công việc. Bí mật của ông được thể hiện qua bức ảnh cũ với Paul Allen. Ông là người thích máy tính vô cùng không phải là một tri thức, một nhà vật lý hay điện tử, hội họa hay thiên tinh. Ông phát điên vì chúng. Điều này dường như không tưởng, nhưng rốt cuộc, một vài người điên đảo vì Pop-Tarbs. Và Gates sẽ mãi được nhớ tới như Pop-Tarbs như là Vintage American, một biểu tượng về thời gian. Có lẽ còn một chút gì đó vấn vương, không hài lòng, không hợp với ai đó nhưng điều đó không đến nỗi quá tệ.

David Gelernter là một giáo sư môn vi tính tại đại học Yale và tác giả của phần lớn Machine Beauty (Viết riêng cho TIME 100)