ChúngTa.com

Đi cùng với cuộc tấn công của “binh đoàn Ma Trận” bao gồm hai tập phim The Matrix Reloaded, The Matrix Revolutions, trò chơi điện tử Đột Nhập Ma trận, bộ phim hoạt hình Animatrix góp phần khẳng định dấu ấn Ma Trận trong năm 2003.

Animatrix là một loạt 9 bộ phim hoạt hình khác nhau, do hai đạo diễn – kịch bản gia của phim Ma trận, anh em Wachowski, cùng bảy đạo diễn hoạt hình hàng đầu của Mỹ, Nhật và Hàn Quốc viết kịch bản và làm đạo diễn. Mỗi tập phim là một câu chuyện, một phong cách vẽ khác nhau kể về những điều mà bộ ba phim Ma Trận không thể kể hết.

Animatrix là gì? Đó là sự kết hợp giữa Anime và Matrix, tức một loạt hoạt hình nói về Ma trận được vẽ theo phong cách Anime. Mặc dù ra đời trong sự “ăn theo” Ma Trận, nhưng Animatrix vẫn có một đời sống riêng. Xem Animatrix, ngoài sự thích thú về nét vẽ uyển chuyển, ảnh hưởng nhiều từ các bộ anime nổi tiếng như Final fantasy, Cowboy Bebop, Metropolis… thì bạn còn thích thú về ý nghĩa của bộ phim. Xem xong Animatrix, đôi khi bạn sẽ tự đặt câu hỏi với chính bản thân mình: liệu cuộc sống này có thật hay đơn thuần chỉ là một thế giới ảo được lập trình?

Những lý giải cho Ma Trận

Ma Trận ra đời thế nào? Trong tương lai, con người đạt đến đỉnh cao của kỹ thuật công nghệ: họ chế tạo robot phục vụ cho cuộc sống của họ, họ sống trên những tầng cao của thế giới, phía dưới kia chỉ là bọn robot phục dịch. Cho đến một ngày, một con robot mang tên B116ER giết chết chủ nhân của nó để tự vệ và bị đem ra toà xử án. Cả thế giới lên cơn hỗn loạn, giết sạch bọn robot cùng chủng loại B116ER. Nhưng những robot thông minh đã nhanh chóng bỏ trốn, tìm đến một hoang mạc khô cằn để tái dựng một thành phố của robot với những bộ óc thông minh nhân tạo. Chúng không chỉ tạo ra một đế chế mới, thành phố Zero One, mà còn đưa cả người đến Liên Hiệp Quốc làm đại sứ. Loài người phẫn nộ. Một cuộc chiến tàn khốc diễn ra. Robot chiến thắng trước khi nguồn năng lượng của chúng bị cạn kiệt, và những cỗ máy thông minh đã biên chính con ngườii trở thành năng lượng cho chúng. Ma Trận được hình thành…Loài người giờ đây chỉ còn một thành phố cuối cùng còn sót lại: Zion.

Hai tập phim The Second Renaissance (Thời phục hưng thứ hai) nói về sự phát triển khoa học kỹ thuật nhưng lại thiếu đi tính nhân bản. Những hình ảnh gợi nhớ đến những cuộc chiến tranh trong lịch sử loài người đã từng đẩy thế giới đến bờ vực của diệt vong.

Tương tự như thế, tập Matriculatedkhá ấn tượng về cách đặt vấn đề: liệu máy móc có tính người hay không? Một nhóm người “huấn luyện” con robot thích trở thành một “ma trận nhân bản” (human matrix) hơn những “cỗ máy thực tế” (machine reality). Họ đã thành công khi con robot cảm nhận được tình người…

Có không, một thế giới thật bên ngoài chúng ta?

Bạn có thể giật mình tìm thấy chính mình khi xem tập The Kid’s Story, trong đó có một anh chàng mang biệt danh The Kid hàng đêm mơ thấy những giấc mơ rất thật, hơn cả cuộc sống bên ngoài. “Liệu tôi có cô đơn?” – Kid hoang mang hỏi, và anh nhận được hồi âm từ Neo, người đang sống bên ngoài ma trận “Có những sự thật trong cái ảo và có những hoang đường trong chính cái thực. Liệu cậu dám liều bỏ hết mọi thứ để có được câu trả lời?”. Kid cô đơn và hoang mang, cảm giác của một người ngồi trước máy tính kết nối vào Internet hàng đêm để tìm kiếm một cuộc sống khác, thực hơn cuộc sống bên ngoài.

Đó cũng là cảm giác mà Ash, một thám tử, luôn cảm thấy giữa cuộc sống buồn tẻ đô thị. Lần theo dấu một tội phạm tin học mang tên Trinity, Ash bất ngờ đụng độ cô và nhận ra rằng mình đang sống trong một thế giới ảo và Trinity là một trong những thủ lĩnh của những người nổi loạn chống lại cỗ máy Ma Trận. Nhưng đã quá trễ…

Bạn đã bao giờ vô tình thấy những điều kỳ lạ diễn ra trong cuộc sống hàng ngày? Một đám trẻ con trong tập Beyond vô tình nhìn thấy ở một khu nhà bỏ hoang những điều không thể xảy ra: những chiếc bình vỡ tự liền lại, những sợi lông chim hoá bồ câu và bọn chúng có thể nhẹ nhàng bay lơ lửng như ý thích. Một lỗ hổng của Ma Trận. Trước khi bọn trẻ hiểu chuyện gì xảy ra, trước khi chúng kịp bước ra khỏi cơn mơ của mình để thức tỉnh trong thế giới thực bên ngoài, hệ thống bảo trì Ma Trận đã ập đến với lý do khu vực bị phong toả do có khủng bố. Lỗ hổng của Ma Trận được vá. Những đứa trẻ ngơ ngác quay lại khu nhà và vô vọng tìm kiếm điều kỳ diệu…

Sức mạnh ý chí của con người

Trong World Record, người vận động viên trong sự cố gắng nỗ lực của mình để phá kỷ lục thế giới. Trên cả điều đó là sự vượt qua những hoài nghi, sự phân biệt chủng tộc, sự đố kỵ tranh giành ngôi vị, anh đã bứt ra khỏi cái “vỏ bọc ảo” của mình, “thức tỉnh” ngay khi anh dùng hết sức lực để lao đến đích. Cái đích mà người vận động viên chạm tới, không phải là cái mức của kỷ lục thế giới mà vô tình anh đã đạt được ngưỡng của sự “hồi sinh”. Trong một tích tắc ngắn ngủi trong đời mình, anh nhìn thấy được thế giới thực bên ngoài, để rồi sau đó bọn nhân viên Ma Trận tẩy não của anh. Máy móc không thể nào kiềm giữ được ý chí của con người và khát khao chiến thắng của họ.

Cũng chính vì thế, những người trong con tàu Osiris, những người sống trong thế giới thật, quý trọng và sẵn sàng hy sinh cho một thế giới thật. The Final Flight of Osiris (Chuyến bay cuối cùng của Osiris) là tập phim nói về cuộc chiến đấu giữa người và máy móc. Phi hành đoàn Osiris đối mặt với một hiểm nguy: những con nhện máy đang dò ra nơi trú ẩn của Zion, thành phố cuối cùng của loài người. Thadeus, thuyền trưởng, quyết định đưa Jue, người yêu của anh, trở vào Ma Trận để báo tin cho Zion, còn anh cùng phi hành đoàn chiến đấu với bọn nhện máy.

Nhưng vẫn có những người chối từ cuộc sống thực

Chương trình huấn luyện samurai là chương trình giả lập mà Cis yêu thích nhất. Ở đó, nàng gặp được Duo, một người từng uống viên thuốc đỏ để “thức tỉnh” khỏi Ma Trận và thất vọng khi nhìn thấy đống đổ nát của Zion, của thế giới thực bên ngoài. Chàng muốn trở lại Ma Trận và mong mỏi nàng cùng đi với anh. “Thực hay ảo đâu là vấn đề, cái chính là chúng ta sống cuộc sống của mình thế nào”, chàng thuyết phục, nhưng nàng không chấp nhận “Anh đã phản bội chúng tôi. Làm sao có thể quay lại cuộc sống giả lập khi chúng ta đã nhìn thấy sự thật?”, cô gái nói… “Nhưng anh yêu em”, Duo rên lên lần cuối, khi lưỡi kiếm xuyên qua da thịt anh…

Tập Programkhiến chúng ta suy nghĩ bởi những giằng xé nội tâm của từng nhân vật: liệu phải chăng tự do về thể xác là hạnh phúc, phải chăng cái thực là cuộc sống mà chúng ta hằng khát khao?

(Bài viết đã đăng trên báo ĐAKT VN số ra ngày 25/8/2003)