Thuyết âm dương - sự vận dụng trong cuộc sống

08:32 SA @ Thứ Ba - 10 Tháng Mười Một, 2015
Thuyết âm dương là cốt lõi của nền triết học cổ Đông phương. Nó là động lực của mọi hiện tượng, mọi vận động trong vũ trụ. Theo cách nói của triết học Tây phương thì thái cực chính là mâu thuẫn, nó là sự hợp nhất của hai mặt đối lập: dương và âm. Sự đấu tranh của hai mặt dương âm này làm cho vũ trụ phát triển không ngừng.


Hai mặt này không bao giờ tồn tại riêng rẽ: dương mà không có âm thì không còn là dương, âm mà không có dương cũng không còn là âm. Dương phát triển đến cực thịnh thì chuyển thành âm, âm phát triển đến cực thịnh thì chuyển thành dương. Ví dụ, tốt quá hoá xấu, xấu quá cũng chuyển thành tốt. Khi dương thịnh thì âm, mặt đối lập của nó, đóng vai trò một cái phanh kìm hãm không cho dương phát triển quá lố, đến mức cực đoan. Ngược lại cũng vậy, khi âm thịnh thì dương là cái phanh kìm hãm không cho nó phát triển quá mức.Trên thế giới hiện nay, người ta phân biệt các nước tư bản chủ nghĩa với các nước xã hội chủ nghĩa, dựa trên tiêu chí: các nước tư bản chủ nghĩa nhằm thu được lợi nhuận tối đa, còn các nước xã hội chủ nghĩa lại nhằm đạt được hạnh phúc tối đa cho nhân dân. Nhưng trong thực tế, các nước tư bản chủ nghĩa đều có những chính sách đảm bảo phúc lợi cho nhân dân của họ, còn phần lớn các nước xã hội chủ nghĩa đều đã phải đi theo nền kinh tế thị trường. Đó là những trường hợp không cực đoan.Nhưng cũng có những trường hợp cực đoan. Đó là trường hợp nước Đức phát xít, theo đuổi một lý tưởng sai lầm, tàn sát nhân dân thế giới và sau đó đã bị tiêu diệt. Đó là trường hợp âm tính cực đoan.Cũng có trường hợp dương tính cực đoan như Bắc Triều Tiên, hoàn toàn không chấp nhận cơ chế thị trường nên kinh tế đất nước suy sụp, ngoại giao bị cô lập, và khó có thể kéo dài mãi như thế được. Các nước có chế độ không cực đoan,cả âm tính (tư bản chủ nghĩa hiện nay) và dương tính (xã hội chủ nghĩa hiện nay) đều có thể tồn tại lâu dài vì đều không vi phạm qui luật âm dương (không đi đến cực đoan). Trên thực tế, muốn kinh tế phát triển nhịp nhàng thì phải đibằng hai chân: một mặt phải dùng cơ chế thị trường để giàu lên càng nhanh càng tốt, mặt khác phải luôn luôn chú trọng nâng cao phúc lợi của nhân dân. Trong hai mặt này, bất cứ một mặt nào bị lãng quên cũng đều dẫn đến bế tắc, đình trệ. Còn nếu cả hai mặt đều được chú ý đúng mức, thì dù tư bản chủ nghĩa hay xã hội chủ nghĩa cũng đều có thể phát triển được. Bởi vậy, việc phân biệt các nước thành tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa về khía cạnh nào đó chỉ có tính chất chủ quan, bởi lẽ các nước xã hội chủ nghĩa chưa chắc đã có một nền tảng phúc lợi xã hội bằng nhiều nước tư bản chủ nghĩa.

Áp dụng thuyết âm dương vào lĩnh vực các giá trị xã hội, ta hãy xét cặp “liêm khiết - tham nhũng”. Có những người liêm khiết mà không có những người tham nhũng thì những người liêm khiết cũng không được gọi là liêm khiết. Cũng vậy, một xã hội gồm toàn những người tham nhũng, không có ai liêm khiết, thì khái niệm “tham nhũng” cũng không tồn tại. Trong xã hội ta hiện nay, nạn tham nhũng lan tràn từ trên xuống dưới khiến luật pháp …, nhưng khái niệm “tham nhũng” vẫn tồn tại, chứng tỏ vẫn còn có người liêm khiết, dù rất ít. Nạn tham nhũng đã trở thành quốc nạn ở nước ta, khiến chúng ta bức xúc, nhức nhối. Chúng ta đều muốn quét sạch quốc nạn này để xã hội được trong sạch hơn; nhưng bằng cách nào, khi mà xét về phương diện lợi ích, tện nạn này cũng làm lợi cho rất nhiều người. Kẻ có quyền thì giàu lên, người đi xin xỏ thì được việc của mình, chỉ có nhà nước là chịu thiệt hại. Nhưng nhà nước là ai? Ai là người đứng ra thay mặt cho nhà nước chống lại các thiệt hại này? Người có chức năng đại diện cho nhà nước là cá nhân thì cũng có lợi trong chuyện tham nhũng này. Thật là một cái vòng kim cô của Tôn Ngộ Không mà chưa ai tìm ra cách thoát ra được! Thế nhưng thuyết âm dương dạy ta rằng âm cực thì dương sinh, nghĩa là khi nạn tham nhũng đã đến mức đỉnh, thì xã hội sẽ liêm khiết trở lại. Tương lai sẽ trả lời chúng ta. Nếu chúng ta không có đủ dũng khí để đứng lên chống lại nạn tham nhũng thì đành chỉ “ngoạ sơn quan hổ đấu” một cách bàng quan, mong cho bánh xe lịch sử quay qua giai đoạn đen tối này đến thời kỳ sáng sủa hơn!

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Cảm nhận triết lý tục ngữ, ca dao

    10/10/2014Song PhanTheo một lối suy ngẫm nào đó, có thể coi những thể ngữ ca dao đọng lại cho đến bây giờ là kết quả của vô vàn những cuộc tuyển chọn, nên thường là những điều người hôm nay vẫn tâm đắc, gật gù, thấy chúng. nghiệm đúng với mình. Thế là chúng mang tính triết lý. Triết lý chẳng qua là những kinh nghiệm sống, nghiệm đúng nhiều trường hợp. Nghiệm đúng càng nhiều thì triết lý càng nâng cao...
  • Nghiên cứu nho giáo Việt Nam trong bối cảnh khu vực và thời đại

    29/09/2013Phó GS Phan Văn CácNho gia vốn quy giá trị nhân sinh thành giá trị xã hội, cho rằng con người phải có trách nhiệm nhất định đối với gia đình, xã hội, đất nước và cả thế giới: đó là lí tưởng cuộc đời và lẽ sống của mỗi người...
  • Đạo Khổng còn hợp với thời nay không?

    26/11/2005Nguyễn Văn NghệGần đây, trong mối giao lưu và hội nhập ngày càng được đẩy mạnh với các nước trong khu vực, nhiều học giả đã quay trở lại với việc đánh giá vai trò của Nho giáo trong xã hội Việt Nam thời hiện đại. Bài viết sau giúp bạn đọc tổng hợp một số ý kiến của các học giả nước ngoài, và quan diểm của một số nhà nghiên cứu Việt Nam...
  • Về nguồn gốc triết học Việt Nam

    28/10/2005TS. Trần Văn KhánhMặc dù một số tài liệu cả trong nước và ở nước ngoài đã nói về triết học Việt Nam(1), song một câu hỏi mà cho đến nay vẫn chưa có sự trả lời thống nhất trong giới lý luận - đó là: Việt Nam có triết học không? Nếu có thì đó là triết học gì? Nguồn gốc ra đời, sự tồn tại và phát triển cũng như vai trò của nó đối với hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn của dân tộc ta như thế nào?
  • Triết học và cuộc sống

    07/09/2005Lê ThiTrước đây, C.Mác đã nói: "Vũ khí vật chất của triết học là giai cấp vô sản cũng giống như vũ khí tinh thần của giai cấp vô sản là triết học" (1). Vấn đề đặt ra cho chúng ta ngày nay là làm sao cho triết học Mác - Lênin thật sự trở thành vũ khí tinh thần của nhân dân...