Thế nào là một nước?

Tự Lực Văn Đoàn
09:37 CH @ Thứ Sáu - 11 Tháng Mười Hai, 2015

Đã là một công dân, một phần tử có trách nhiệm trong xã hội, điều cần hơn hết là phải hiểu rõ thế nào là một nước...

Nói đến tiếng ‘’nước’’, nhiều người có cái cảm tưởng là không cần phải nghị luận xa xôi, cứ nghe thấy là đủ thấu triệt ý nghĩa rồi. Tuy nhiên tiếng ‘’nước’’ cũng như nhiều tiếng khác quá quen tai, thoạt nghe có vẻ giản dị lắm, mà kỳ thực hàm rất nhiều ý phức tạp.

Vậy thế nào là một nước? Đặc điểm của nước là những gì?

Muốn biết rõ, ta cần phải lấy thực tế làm nền tảng. Ta hãy nhìn, xét những nước hiện sống, nước mạnh cũng như nước yếu, và tìm những tính cách chung của những nước ấy.

Lấy sự quan sát ấy làm căn cứ, thì trước hết, trong mỗi nước có một số người sống chung với nhau.

Có nhiều người bảo số người ấy phải cùng một giống. Nhưng ta có du lịch khắp cả hoàn cầu, ta cũng không thấy một nước nào chỉ có một giống người thôi. Nước Pháp chẳng hạn, do bao nhiêu giống người khác họp nên; giống Galois, giống Romains, giống Germains… và nhiều giống khác nữa: tuy vậy, có ai bảo Pháp không phải là một nước. Nước Ý, nước Anh, cả nước Đức cũng vậy, nhiều giống người chộn lẫn mới lập thành rồi đến nước Nam ta nữa. Dân Annam không phải là một giống nguyên chất: nào người Giao chỉ, người Tầu, người Mường, người Hời … sống chung đụng với nhau đã nhiều thế kỷ rồi mới thành nước Nam. Xem như vậy thì giống người không có ảnh hưởng gì đến nghĩa chữ ‘’nước’’ cả.

Những người cùng nước không cần phải cùng chung một giống đã đành, nhưng có cần sống chung trên cùng một khoảng đất không? Ta thấy đó là lẽ cố nhiên. Người giống Do Thái, một dân tộc rất mạnh, sống rải rác khắp hoàn cầu, nơi nào cũng chiếm địa vị cao quý, và hay giữ gìn tục lệ cổ của họ, vẫn không hợp thành một nước. Chỉ vì họ không sống chung đã nhiều đời trên một khoảng đất nhất định. Gần đây, có một số người Do-Thái trở về quê hương cũ, xứ Judée, để lập một nước mới, nhưng việc chưa thành và đã gây ra những cuộc náo động vừa rồi ở Palestine. Một thí dụ nữa: người Anh ở Anh-cát-lợi và Bắc-Mỹ-châu, là người cùng giống lại làm sao chia ra làm hai nước khác nhau? Là vì họ không sống cạnh nhau. Một nước thành lập là kết quả cuộc sống chung của số một người kế tiếp đời nọ sang đời kia. Cuộc sống chung lâu dài như thế không có được nếu không có một khoảng đất chung. Ngày trước, người Anh và người Mỹ sống ở một nơi và là người cùng một nước. Nhưng đến 1 lúc, một số trong đám người ấy di cư sang Mỹ, sống trên 1 khoảng đất cách biệt, theo hoàn cảnh đào tạo thành một tính cách riêng và họp thành một nước mới, Hoa-kỳ. Vậy ảnh hưởng của đất đai trong sự lập quốc rất quan trọng. Và vì thế, người ta hiểu rõ nghĩa câu của Renan ‘’một nước là kết quả của sự hôn phối một đám người, người với một mảnh đất’’.

Nhưng nhiều người sống chung trên một khoảng đất chưa có thể đủ thành một nước. Muốn thế họ còn phải cùng dùng một thứ tiếng nói. Dùng tiếng một nước khác, người ta có thể mất quốc tính của mình. Thí dụ như người Wisigothe hay Romains trở thành người Pháp. Hay như người Tàu sang bên ta làm ăn, nói tiếng Nam: mấy đời sau con cháu họ đã hóa thành người Annam.

Hơn nữa, một nước bị diệt lúc phục hung thường bắt đầu bằng tiếng nói. Nước Norvège rồi nước Suede thành độc lập, trước hết mưu phục hung tiếng nói cũ của mình. Nước Hy-lạp cũng vậy, theo tiếng Hy-lạp cổ điển đời xưa, tạo ra một thứ tiếng nói riêng, hiện đã dùng trong các nhà trường, trong nghị viện và trong báo chí.

Ảnh hưởng của tiếng nói mạnh đến nỗi người ta đã có thể bảo tiếng nói là linh hồn của một nước. Tiếng nói người Anh mạnh mẽ cứng cỏi, tiếng Pháp minh bạch khúc triết, tiếng Ả-rập văn hoa, tiếng Ý mềm mại, tiếng Tầu nặng nề và tiếng Annam nhẹ nhàng. Và tiếng nói còn lại chiếc thuyền chở văn chương, tính tình và tư tưởng của một nước.

Những tính tình, tư tưởng ấy, luyện dần thành một tính chất riêng, tính chất riêng của một nước, không lẫn với nước khác, ta có thể gọi là quốc tính. Quốc tính rất khó phân tách, nhưng cũng rất rõ rệt; nó là kết quả của nền văn hóa riêng của nước.

Nói tóm lại, ta có thể bảo rằng, một nước là một số đông người sống chung đã lâu đời trên một khoảng đất, cùng nhau nói một thứ tiếng và cùng chung một văn hóa.

Có người cho rằng kể như vậy chưa đủ, và họ muốn kể thêm một ít đặc điểm nữa: thí dụ như dân một nước phải ở dưới quyền một chính phủ đã lâu năm, phải có tục lệ, hay một tôn giáo chung. Nhưng thật ra, đó có phải là đặc điểm một nước không? Nước Irlande với Anh sống chung ở dưới một chính phủ mãi mà vẫn là hai nước khác nhau. Còn tôn giáo có khi tới hai hay ba trong một nước cũng không quan hệ gì. Và tục lệ, thì tưởng là đặc điểm của các giai cấp hơn là đặc điểm chung của một nước.

Dẫu sao, có hai điều ta nên để ý: một là một nước cũng như một người, sinh ra, lớn lên rồi mất; hai là những đặc điểm kể trên, lấy một ra thì không sao đủ thành một nước được. Tất cả những đặc điểm ấy, thiếu một cũng không được, mới đủ giải nghĩa tiếng ‘’nước’’.

Tuy nhiên, không phải ai ai cũng rõ nghĩa chữ ‘’nước’’ một cách hoàn toàn như vậy. Đối với nhiều người, chỉ là một tính tình mờ ảo, thiển cận, vì nó lẫn với lòng yêu quê hương, yêu bụi tre làng hay yêu họ hàng xóm mạc. Với những tiếng khác, nghĩa tiếng ‘’nước’’ đã rộng hơn lên, bao quát cả một xứ, cả một chế độ. Rồi còn nhiều người nữa, hiểu biết hơn, coi ‘’nước’’ như một người, có thể yêu hay ghét, có thể biết rõ tính tình, tư tưởng.

Nguồn:
LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Bài “Chi bằng học“ – tư tưởng chủ đạo của Phan Châu Trinh trong sự nghiệp Duy Tân đất nước

    03/09/2015GS. Vũ Ngọc KhánhĐi sâu vào tư tưởng và học thuật, ông còn được đánh giá, được phát hiện ở nhiều lĩnh vực. Sau khi ông mất, hàng năm trên tờ Tiếng Dân, Huỳnh Thúc Kháng đã đều đặn làm lễ tưởng niệm ngày 24-3, đăng ảnh ông rất trang trọng, gọi đó là kỷ niệm ngày mất cụ Tây Hồ. Số báo nào, ông Huỳnh cũng trích một câu nói của Phan Châu Trinh - Tri Bằng Học - xem như một lời danh ngôn...
  • Làm gì khi đất nước còn nghèo?

    18/05/2016Nguyễn HòaĐất nước còn nghèo, vậy mà đáng lẽ phải đồng tâm, hiệp lực giúp cho đất nước giàu mạnh, thì nhiều người trong chúng ta lại thực hành những lựa chọn văn hóa không tương ứng với điều kiện kinh tế của đất nước mình. Nhậu nhẹt đang trở thành một thứ quốc nạn mà nếu thừa nhận, nhiều nhà chức trách cũng phải bóp mồm, bóp miệng...
  • Cùng xây dựng một Đất nước tươi đẹp

    06/11/2015Nguyễn Tất ThịnhChúng ta mong muốn xây dựng một Xã hội :
    - Cho mỗi người dân có Cơ hội được thể hiện bản thân và tiếp cận đến các điều kiện bình đẳng
    - Trong đó mỗi người thực có Quyền Con người và Quyền Công dân
    - Con người đi đến trưởng thành với khát vọng cống hiến và chia sẻ
    - Ai ai cũng có chí khí phấn đấu và vượt khó với tinh thần lạc quan...
  • "Tư duy định hình đất nước hiên ngang hay khom lưng"

    28/09/2015TS. Giáp Văn DươngTrong lịch sử, tư duy "quyết chiến" để bảo vệ tổ quốc đã giúp Việt Nam không phải khom lưng quỳ gối trước kẻ thù thì ngày nay, chỉ có tư duy "quyết phát triển": phát triển để ổn định, phát triển để sánh vai các cường quốc năm châu mới có thể đưa Việt Nam thoát khỏi nghèo nàn, tụt hậu và "bẫy thu nhập trung bình".
  • Đất nước muốn phát triển, con người phải được tự do

    31/08/2015Bùi Tiến ĐạtĐể đất nước phát triển, con người cần không gian tự do sáng tạo. Do đó, trong một xã hội dân chủ, về nguyên tắc không gian tự do cần tương đối rộng và ngược lại những hạn chế quyền tự do phải tương đối hẹp.
  • Hào khí dân tộc và thương hiệu đất nước

    22/07/2015Phan ĐăngMột dân tộc chỉ có thể phát triển khi từng người dân luôn đau đáu trước sự sinh - tử - tồn – vong của dân tộc mình. Một đất nước chỉ có thể thăng hoa khi mà TINH THẦN QUỐC GIA luôn cháy sáng, để từ ngọn lửa cháy sáng ấy, những biên độ sáng tạo được mở ra với tận cùng đam mê, tận cùng nhức nhối. ..
  • “Nếu chúng ta nói rõ cái gì của ai thì đất nước đã khác”

    27/06/2015Tư Giang lược ghiĐiều gì đã cản trở Việt Nam trong 20 năm vừa rồi không thể phát triển? Thực ra, trong 30 năm vừa rồi, mình cải cách nửa chừng, giúp đất nước phát triển, nhưng cũng làm đất nước vướng nhiều cái do mình làm không đến nơi đến chốn….
  • Khi 'đất nước' lười đọc

    22/06/2015Thiện NgộThị trường sách Việt đang phát triển như vũ bão với nhiều đầu sách ra trong một tháng. Sách là kho tàng tri thức mà ở đó, thông qua ngòi bút, tác giả muốn truyền tải một thông điệp nào đó đến với người đọc...
  • Đừng để mất thời gian của đất nước

    20/02/2015Lê Thanh PhongMột trong những mốc son rực rỡ nhất trong hành trình lịch sử của dân tộc là ngày khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày dân tộc Việt Nam “rũ bùn đứng dậy sáng lòa” (thơ Nguyễn Đình Thi).
  • Chúng ta sẽ đi làm thuê trên chính đất nước mình?

    17/10/2014Nguyễn Vạn PhúHiện đang nổi lên luồng suy nghĩ nền kinh tế Việt Nam đang lệ thuộc ngày càng nhiều vào đầu tư nước ngoài với hệ lụy cuối cùng là người Việt phải đi làm thuê trên chính đất nước mình. Có bao nhiêu phần trăm sự thật trong lập luận này?
  • Nội lực của đất nước chính là nhân cách của mỗi con người

    31/07/2014Kim Anh"Các ngươi, hãy vì tấm lòng của muôn dân, sự hiếu thảo của muôn dân, sự đoàn kết của muôn dân để xây dựng đất nước này, giang sơn này và mang đến cho bá tánh đời sống yên vui, ai ai cũng có thể nhìn nhau bằng tấm lòng tin cậy. Ta truyền lệnh đốt cái tráp này đi". Nếu nói nội lực của đất nước không phải là mấy đồng xu lẻ gửi ở ngân hàng thì có nghĩa nội lực là tất cả những vấn đề về nhân cách của một dân tộc, bản lĩnh của một dân tộc. Suy cho đến cùng vấn đề của xã hội Việt Nam bây giờ chính là vấn đề nhân cách...
  • Khôn khéo, nổi giận và sức mạnh của đất nước

    27/06/2014Lệ Quyên thực hiện"Không có bất kỳ bài toán nào dễ xung quanh vấn đề Trung Quốc. Nó sẽ đeo đẳng lâu dài với số phận dân tộc chúng ta, và chúng ta buộc phải suy nghĩ về nó như là một thuộc tính để cấu tạo ra điều kiện sống của dân tộc mình" - chuyên gia Nguyễn Trần Bạt trao đổi với phóng viên Người Đô Thị về việc gia cường sức mạnh quốc gia bên cạnh mối quan hệ mang tính địa chính trị với Trung Quốc...
  • Doanh Nhân Việt Nam - niềm tự hào đất nước

    13/10/2009TS. Hồ Bá ThâmDoanh nhân Việt Nam
    Niềm tự hào đất nước
    Ơi các chị các anh!
    Những chiến sĩ xung kích
    Những dũng sĩ, anh hùng hôm nay...
  • xem toàn bộ