‘A Beautiful Mind’ và liều thuốc vĩ đại của tình yêu
(Anh Mai, Vnexpress)

Chiến thắng thuyết phục với bốn giải Oscar năm 2002, bộ phim là câu chuyện đầy nghị lực và đáng ngưỡng mộ về John Nash - nhà bác học phi thường của thế kỷ 20.

“Anh đến đây vì em tối nay. Em là lý do để anh tồn tại. Em là lẽ phải của cuộc đời anh”. Đó là lời kết đầy ngắn gọn và súc tích của nhà bác học vĩ đại John Nash dành cho vợ mình trong buổi lễ trao giải Nobel năm 1994. A Beautiful Mind của đạo diễn Ron Howard tái hiện toàn bộ chặng đường gian nan của John Nash, từ khi còn là một sinh viên khoa Toán trường Princeton tới khi đứng trên bục vinh quang này. Trong giây phút tỏa sáng ấy, giáo sư John Nash tìm ra câu trả lời cho phương trình vĩ đại nhất trong cuộc đời mình - phương trình của tình yêu.

Tài tử Russell Crowe vào vai John Nash.

Nhân vật chính của A Beautiful Mind được lấy nguyên mẫu từ nhà bác học nổi tiếng người Mỹ - John Nash. Ông được coi là một trong những nhà kinh tế học có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20 với những cống hiến to lớn trong nhiều lĩnh vực: kinh tế thị trường, sinh học tiến hóa, trí tuệ nhân tạo… “Nguyên lý trò chơi” ông từng đề xuất trong bản luận án tiến sĩ vẻn vẹn 28 trang khi ông 22 tuổi đã khiến cả thế giới kinh ngạc. Đó cũng là cống hiến quan trọng nhất khiến John Nash giành đề cử và cuối cùng được vinh danh ở giải thưởng danh giá Nobel năm 1994.

Mặc dù được cả thế giới ngưỡng mộ với trí tuệ siêu phàm, trong cuộc sống đời tư, John Nash lại là một người bất hạnh. Ông mắc chứng tâm thần phân liệt dẫn đến gia đình nhiều lần tan tác, chia ly. Cả đời ông chìm trong những con số, những công thức toán học và mắc chứng hoang tưởng nặng. Sinh viên trong trường Princeton thường nhắc đến hình ảnh một vị giáo sư già vẫn hay lang thang trong sân trường cười nói một mình, thỉnh thoảng dừng lại hà hơi lên cửa kính và cắm cúi viết những con số, những công thức toán học.

Vợ ông - bà Alicia Lopez-Harrison dé Lardé từng ba lần ký vào đơn ly dị vì không chịu nổi cuộc sống với một người chồng bất thường như thế. Nhưng cuối cùng, nghị lực và tình thương yêu, bao dung của gia đình và xã hội đã đưa John Nash trở về với cuộc sống. Chứng tâm thần phân liệt của ông dần thuyên giảm một cách đáng kinh ngạc vào những năm cuối đời. Nhiều người cho rằng, đó là nhờ liều thuốc vĩ đại của tình yêu.

A Beautiful Mind của Ron Howard về cơ bản dựa trên những tình tiết, những giai thoại thú vị xoay quanh cuộc đời dị biệt của nhà bác học John Nash. Bộ phim mở đầu bằng việc đưa chúng ta đến với một ngôi trường đại học với những sinh viên ưu tú, những giáo sư tâm huyết của một nền giáo dục đỉnh cao nước Mỹ. Đó là nơi John Nash đã học tập và làm việc trong gần như cả đời mình, cũng là nơi ông gặp Alicia - người phụ nữ đứng sau tất cả những vinh quang và bất hạnh của ông sau này.

Ron Howard dẫn dắt người xem đi đến cùng của câu chuyện bằng một lối kể và dựng phim khéo léo, đầy kịch tính. Cùng một lúc, ông dựng nên hai thế giới song hành bên John Nash từ một điểm nhìn hết sức khách quan, chân thực. Thế giới thứ nhất là thế giới của Alicia - người vợ thân yêu, cùng những đồng nghiệp, những sinh viên và các giờ lên lớp. Thế giới thứ hai là thế giới của những điệp viên áo đen, những nhiệm vụ mật và người bạn cùng phòng thời đi học. Người xem sẽ khó có thể nhận biết được đâu là thật, đâu là ảo ảnh khi dõi theo John Nash trong suốt nửa đầu bộ phim.

Một khoảnh khắc lãng mạn trong "A Beautiful Mind"

Từ câu chuyện của một con người phi thường cụ thể, A Beautiful Mind gợi mở chúng ta đến những bi kịch chung của tất cả mọi người. Là một chàng sinh viên lập dị, không có khả năng giao tiếp với mọi người theo một cách bình thường, John Nash tự tạo ra cho mình một thế giới với những người bạn tưởng tượng. Anh sống một nửa cuộc đời mình ở đó với những nhiệm vụ bí mật, những sứ mệnh huyễn hoặc lớn lao. Đó là thế giới của những con số, những mật mã sau bóng đêm. Trong khi thế giới còn lại tràn ngập ánh sáng và tình yêu với Alicia mà anh từng suýt nữa đánh mất.

John Nash cả đời dằn vặt giữa hai thế giới ấy cũng như ai trong chúng ta cũng từng dằn vặt giữa đam mê của bản thân và cuộc sống bình thường giữa mọi người. John Nash đã tưởng có thể chung sống cả đời với những con số, giam mình trong những căn phòng, đọc sách, nghiên cứu, chứng minh cho đến khi anh gặp Alicia. Đã có lúc căn bệnh tâm thần phân liệt dồn anh vào bức đường cùng, phải chối bỏ một phần con người này để cứu lấy một phần con người kia. Nhưng sau cùng, nghị lực và lòng quyết tâm giúp John Nash vượt qua tất cả những mâu thuẫn, xung đột ấy, để sống cùng những ảo ảnh một cách thanh thản đến cuối đời.

Trên thực tế, nhà bác học người Mỹ John Nash bằng những nỗ lực điều trị đã dần phục hồi khỏi chứng tâm thần phân liệt và tiếp tục giảng dạy tại các viện nghiên cứu, các trường đại học cho đến khi ông được trao giải Nobel. Nhưng John Nash của Ron Howard cho đến khi được tôn vinh ở giải thưởng danh giá nhất vẫn không phủ nhận ông “vẫn nhìn thấy họ” – những người ở một thế giới chỉ riêng ông biết. Tức là ông đã sống, đã tái hoà nhập với cộng đồng không phải vì ông đã khỏi bệnh mà vì ông đã dũng cảm sống chung và vượt qua những mặc cảm lẫn những ảo giác mà căn bệnh quái ác mang lại.

John Nash đã chiến thắng chính bản thân mình theo cách ấy. Đó là minh chứng hùng hồn nhất cho “trạng thái cân bằng” mà ở đó không có thắng thua, hơn thiệt ông đã theo đuổi cả đời.

Bên cạnh những chi tiết dựa trên cuộc đời thật của nhà bác học John Nash - người gần gũi những con số hơn con người, “có hai bộ não nhưng chỉ có nửa trái tim”, bộ phim còn gây xúc động bởi những tình tiết đầy nhân văn khác. Có thể kể đến là cảnh một ông bố bị tê liệt cả suy nghĩ lẫn hành động, ngồi hờ hững ôm đứa con đang gào khóc trong tay, là cảnh Alicia sau khi bỏ đi đã quyết định quay lại để chỉ cho John Nash, trong rất nhiều ảo ảnh của cuộc đời, có một điều chắc chắn có thật, là tình yêu. Hay như cách John Nash phân tích tình huống khi một cô gái xinh đẹp bước vào quán bar và tất cả mọi người đều muốn tiến về phía cô, để tìm ra nguyên tắc về điểm cân bằng cũng là một sáng tạo thú vị của đạo diễn.

Jennifer Connelly giành tượng vàng Oscar đầu tiên trong sự nghiệp với vai diễn Alicia.

Mặc dù không chiến thắng Oscar cho vai diễn giáo sư tâm thần của A Beautiful Mind, có thể nói, John Nash là một trong những vai diễn khó quên nhất của Russell Crowe. Người xem có thể thoáng nhớ đến một Forrest Gump của Tom Hanks với vẻ căng thẳng, lúng túng, ngập ngừng, lắp bắp không mở được miệng. Nhưng sẽ không ai có thể nhầm được với dáng đi khuỵu gối, đầu cúi về phía trước, chiếc ba toong và chiếc cặp da ôm khư khư trước ngực trên sân trường của John Nash thiên tài. Tạo hình ấn tượng và khả năng nhập vai, làm chủ tâm lý xuất sắc của Russell Crowe khiến cho nhà bác học vĩ đại trở nên đời thường, sinh động và gần gũi trên màn ảnh rộng.

May mắn hơn bạn diễn của mình, Jennifer Connelly đã mang về một tượng vàng Oscar cho vai phụ xuất sắc với Alicia của A Beautiful Mind. So với nguyên mẫu người vợ của John Nash ngoài đời, Alicia của Jennifer Connelly có phần được lý tưởng hóa ít nhiều. Nhưng sau cùng, vẻ đẹp kiêu sa, cuốn hút của Jennifer cùng vai diễn hoàn hảo trong hình ảnh người vợ đức hạnh, bao dung đã giúp cô chiếm trọn trái tim khán giả lẫn hội đồng nghệ thuật.

A Beautiful Mind là bộ phim về một tâm hồn đẹp, một trí tuệ đẹp mà hẳn chúng ta sẽ muốn xem lại nhiều lần trong đời. Đó cũng là cách để tưởng nhớ đến nhà bác học vĩ đại John Nash - người đã chiến đấu đến cùng để giải những phương trình toán học, tìm ra những chân lý bất biến của cuộc sống - bằng tình yêu.