Bẻ hoa và văn hóa đọc

04:21 CH @ Thứ Bảy - 24 Tháng Hai, 2018

Nếu có chút hiểu biết, không ai lại nỡ bẻ hoa của các nghệ nhân. Ngắt trộm bông hoa cho đứa con thơ của mình, người cha đã dạy con thói quen ăn cắp ngay từ nhỏ. Sếp cầm phong bì không thể tìm được nhân viên trong sạch...

Câu chuyện bông hoa đường làng

Những năm 1980, anh bạn có người yêu trong Liễu Giai (quận Ba Đình, Hà Nội), thuở còn “làng lúa làng hoa”. Bố mẹ nàng có một tủ sách choán hết cả phòng khách. Đến chơi lần nào cũng được hỏi, cuốn sách em đưa, anh đọc thế nào. Vốn lười đọc, chàng lướt qua phần giới thiệu, trang đầu trang cuối qua loa. Quả thật, đọc sách đối với anh là tra tấn.

Thuở ấy, Liễu Giai về mùa hoa nở với bao loại cúc, thược dược, violet, layơn nở rực rỡ. Lối vào nhiều nhà thường trồng hồng bạch, hoa nhỏ nhưng thơm đến lạ lùng.

Một lần đến chơi, anh ngắt vài bông hồng bên đường mang vào nhà. Nàng không cười tươi như mọi khi vì biết hoa kia ở đâu rồi.

Tối đó đi chơi, khi đi qua chỗ hoa bị mất, nàng nói nhẹ nhàng “Ngày nào cũng đi qua đường đầy hoa, em thấy yêu cái làng nhỏ này biết bao. Em ước mơ bọn mình lấy nhau, anh sẽ trồng thật nhiều hoa trước nhà cho em ngắm. Nhưng hôm nay em hiểu, anh không phải là người quí hoa như em tưởng...”.

Chia tay không bao giờ gặp lại, nàng không quên nói thêm “trong anh, không có hình hài của những trang sách dù đã cho anh mượn rất nhiều truyện để đọc”.

Nghĩ rằng, ngắt bông hoa bên đường thì có làm sao, lãng mạn chứ, anh thú nhận. Không đọc nhiều sách nên đã không hiểu hết những nét văn hóa rất cơ bản, anh tự đánh mất tình yêu quí giá.

Sau này, khi thành giám đốc, phụ trách hàng nghìn người, anh thấm thía chiêm nghiệm lời người xưa. Với anh, gia tài lớn nhất của người đàn ông có ba thứ: một người vợ đảm, cô con gái xinh và thông minh, và một tủ sách. Mọi thứ trên đời kể cả danh vọng và tiền bạc của anh đều là phù phiếm.

Trộm hoa có phần do… không đọc sách

Xem phóng sự ảnh về Phố Hoa Hà Nội và nhớ lại lễ hội anh đào Nhật Bản tại Giảng Võ hồi đầu năm, có thể nhận ra cách hành xử phi văn hóa đó có nhiều nguyên nhân.

Một thanh niênvô tư bẻ hoa trên Phố Hoa Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội ngày 1/1/2009. Ảnh : PV

Ngay khi Hội hoa anh đào Nhật Bản ngày 6/4/2008 tại Triển lãm Giảng Võ chưa kết thúc, 3 cây hoa anh đào tươi chuyển từ Nhật Bản sang đã bị đám đông vặt trụi đến trơ gốc. Ảnh : Phan Kiền.

Giáo dục trong nhà trường, pháp luật, sự gương mẫu của người lãnh đạo hay cách dạy dỗ con cái trong gia đình và nhiều lý do khác.

Có thêm một nguyên nhân nữa, là thói quen không đọc sách.

Cầm bút viết bài này, đã biết rất thừa vì “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”.

Độc giả có học thức và có trình độ có thể lướt qua xem bài viết có gì mới. Nhưng chắc chắn họ không bao giờ làm những việc vô văn hóa, thậm chí rất đau lòng khi nhìn những hành vi giẫm đạp, ngắt và trộm cướp trong lễ hội hoa.

Nếu ai có dịp đến công viên hoa tulip ở Hà Lan, trong Hyde Park với muôn ngàn loài hoa bên London (Anh) hay đi giữa mùa anh đào của Washington DC (Mỹ), sẽ thấy hàng vạn người chiêm ngưỡng rừng hoa đẹp như trong cổ tích nhưng không ai ngắt dù chỉ một cánh hoa. Cũng chẳng có ai bảo vệ.

Tôi từng chứng kiến, hai anh em chạy chơi, chợt thấy nhành hoa bị gió làm gẫy rơi xuống, cô bé nhặt lên thì cậu anh nhắc “Don’t touch, it’s not yours – Em đừng cầm, có phải của mình đâu”. Cô bé không nhặt hoa nữa.

Lễ hội hoa Anh đào ở thủ đô Washington, D.C với hàng triệu người tham dự mà không cần bất cứ một nhân viên bảo vệ nào. Ảnh : Hoa Lư

Không cần so sánh với văn hóa phương Tây vì xa lạ quá. Độc giả Thái Sơn từ thành phố Hồ Chí Minh viết về phố Nguyễn Huệ trên Tiền phong Online.

"Đường phố hoa rực rỡ, người đông đúc nhưng không nhành hoa nào bị bẻ, bị chà đạp. Ai đó nói, cuộc sống Sài Gòn nhộn nhạo, xô bồ. Nhưng trong họ có cung bậc yêu hoa thánh thiện. Ngược lại, Hà Nội ta tự hào về sự thanh lịch lại bị ô nhiễm bởi thứ văn hóa 'nhộn nhạo xô bồ'."

Sau sự kiện hoa anh đào Nhật Bản lại đến Phố Hoa Đinh Tiên Hoàng và bao vụ việc văn hóa đau lòng khác, không thể nói đây là vài việc đơn lẻ. Đó là cảnh báo về nét văn hóa đang xuống cấp trầm trọng trong khá đông người, nhất là lớp trẻ, cần được các nhà quản lý văn hóa, giáo dục và chính trị để mắt tới.

Giáo dục thế hệ tương lai bằng văn hóa đọc

Bên phương Tây có văn hóa ứng xử nơi công cộng khá văn minh phải chăng liên quan đến văn hóa đọc của họ. Các cháu nhỏ đến trường từ mẫu giáo được cả gia đình và nhà trường hướng dẫn cách đọc sách.

Có lẽ vì đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến kết quả khi trưởng thành không ai vặt hoa giữa thanh thiên bạch nhật.

Thế hệ trẻ không biết đến văn hóa đọc sau này thành nhà quản lý đất nước cũng lười đọc. Họ sẽ để ngoài tai những phản biện xã hội, lời trái chiều. Con cháu cũng vì thế quên mất trên đời này, ngoài những điều học trong nhà trường, còn phải tìm tòi thêm từ hàng triệu cuốn sách.

Vào trong nhà các giáo sư, trí thức, nhà văn hóa hay chính trị gia sẽ thấy sau bàn làm việc của họ là những tủ sách. Thử phỏng vấn giáo sư Hoàng Tụy, Phan Đình Diệu, nhà văn hóa Nguyên Ngọc là họ giàu có rồi mới mua sách hay vì có sách giúp họ giàu (chữ giàu ở đây không nhất thiết phải theo nghĩa đen).

Tiếp xúc với một người có thể đoán những cuốn sách người đó đã đọc vì hình hài mang dáng dấp của những trang sách. Đọc nhiều thì số từ vựng nhiều hơn và số tiền cũng nhiều hơn. Có thể tiền của trong nhà không dư dật, nhưng tri thức chia sẻ cho người khác mới là vô giá.

Không đọc thì tri thức nghèo nàn và dễ thành kém văn hóa. Từ văn hóa hạn chế dễ trở thành thô lậu. Một bộ phận thậm chí thoái hóa thành ăn cắp. Người hèn kém ăn cắp vật tư, kẻ quyền cao chức trọng tham nhũng, ăn cắp của hàng triệu người. Người không có gì để thó thì ăn cắp thời gian hoặc ra đường trộm cây, bẻ hoa.

Để cho thế hệ này không trộm cắp hoa có lẽ vẫn còn kịp, pháp luật nghiêm minh sẽ giúp họ thay đổi. Nhưng giáo dục cho thế hệ sau tránh lỗi lầm mà không cần nhiều đến luật pháp có thể làm từ bây giờ.

Đừng nói đến dạy đạo đức cao siêu, hãy tạo ra nền giáo dục dạy cho thế hệ tương lai có văn hóa đọc, một chìa khóa cho đất nước phát triển. Đi tầu hỏa, trên máy bay, trong xe buýt hay ngồi ở phòng đợi, số người cầm sách báo nhiều hơn đám tán chuyện vô bổ thì trộm cắp cũng ít đi.

Trong metro của Moscow và trên bến xe bus bên Jakarta sẽ thấy hai nền văn hóa đọc khác nhau nên cách hành xử nơi công cộng cũng khác nhau.

Những người rẻ rúng sách vở còn tồn tại thì văn hóa còn méo mó. Tham nhũng, thói vô cảm, trộm cắp, vặt hoa sẽ vẫn còn tiếp tục đến lễ hội mùa sau.

Cho đến một hôm, người đời sẽ ghé vào tai chúng ta “anh là kẻ không có hình hài của những trang sách” như anh bạn tôi nghe cô người yêu xinh đẹp nhắn nhủ khi chia tay thuở nào. Khi đó, quá muộn để làm lại một nền văn hóa bị đánh mất.


Chiều 5/1, bà Nguyễn Thị Hoa- Phó BTC Lễ hội Phố hoa 2009 cho biết, một dự án tổ chức lễ hội này hàng năm vào dịp Tết Dương lịch được trình lên thành phố.

Tuy nhiên, bà Hoa cũng khẳng định Lễ hội Phố hoa năm nay chính là cuộc diễn tập cho năm sau, để Hà Nội có một vườn hoa lộng lẫy hơn, quy mô hơn đúng vào dịp kỷ niệm 1.000 năm tuổi.

Bà Hoa nói: “Lễ hội hoa về cơ bản thành công. Mặc dù xảy ra sự cố đáng tiếc do một số du khách thiếu ý thức, tổng kết lại, chúng ta được vẫn nhiều hơn mất.

Với sự cảnh báo kịp thời của các phương tiện truyền thông, tình trạng phá hoa giảm đi rất nhiều trong những ngày tiếp theo.

Trong kỳ lễ hội năm tới, chúng tôi sẽ rút kinh nghiệm để có cách thức tổ chức sát với thực tế hơn và sẽ có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các ban ngành chức năng”. Được biết, địa điểm tổ chức lễ hội năm sau sẽ vẫn trên các khu phố viền quanh hồ Gươm.

NMH

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Văn hóa đọc cho thiếu nhi - cần không?

    09/07/2005Phan ĐăngTrong độ tuổi tiểu học, nhu cầu đọc của trẻ em là rất lớn. Văn hóa đọc, vì thế ảnh hưởng sâu đậm tới quá trình “nhận biết thế giới” và hình thành nhân cách của trẻ.
  • Để trẻ em “điếc” với sách là tội ác!

    01/06/2020Nhà văn Nguyên NgọcCần vận động khôi phục, xây dựng các tủ sách gia đình, chống lại kiểu văn hóa trọc phú, nhà giàu nào cũng có một tủ rượu rất sang mà tuyệt đối không có tủ sách, đem khoe với mọi người bao giờ cũng là khoe tủ rượu chứ không hề khoe tủ sách...
  • Vì sao người Việt không mê đọc sách?

    19/04/2019Vương Trí NhànĐối tượng chúng tôi muốn nói tới trong bài này, không phải là một vài người Việt đặc tuyển, mà là người Việt nhìn bao quát, người Việt nói chung; Hành động “đọc” không đơn giản là việc ngồi vào bàn, mà là cả văn hóa đọc với cơ cấu phức tạp của nó...
  • Nhận diện người đọc hôm nay

    30/12/2016Vương Trí NhànKhông hiểu sao sách đã thừa, đang thừa, ngổn ngang ê hề ở các sạp các tiệm. Ở đây có chuyện của người làm sách, đấy là yếu tố thứ nhất, cố nhiên. Nhưng còn về phía người tiêu thụ sách, thực trạng ra sao?
  • Đọc sách là hưởng thụ văn hoá

    26/06/2016Vũ QuỳnhTrước khi có các phương tiện nghe nhìn, sách là con đường lớn nhất để con người tiếp cận thông tin, văn hóa và tri thức. Ngày nay, ngoài sách, con người còn tiếp thu thông tin qua các phương tiện thông tin đại chúng như Truyền hình, phim ảnh, Internet... Văn hóa đọc vì thế có những bước thay đổi về chất...
  • Người Việt có “văn hóa đọc”?

    14/05/2014Yên HàNhìn lại tình hình sách in quá khiêm tốn của chúng ta hiện nay, người thì cho là lỗi của xã hội thờ ơ với sách, người thì gán tội cho người viết không thể sáng tạo ra những đứa con tinh thần xinh đẹp để người đọc phải đổ xô đi tìm, người thì đổ lỗi cho sự bành trướng của báo trí, truyền hình, Internet…
  • Suy ngẫm mỗi ngày

    05/12/2008Nguyễn Tất ThịnhTrong bài ngắn này tôi đưa ra suy nghĩ, quan sát từ thực tiễn tư vấn của mình trong 5 năm gần đây. Ngõ hầu sửa chữa tư duy của rất nhiều nhà quản lí chưa có thói quen hay nhận thức đầy đủ, và tính được mức độ tác động của yếu tố vĩ mô đến hoạt động của doanh nghiệp mình, đồng thời trợ giúp các nhà quản lí tổ chức vĩ mô hay vĩ mô tham khảo định hình bài toán hoạch định tương lai của tổ chức mình...
  • FPT vui quá đà hay lệch lạc về văn hóa?

    22/09/2008Thế HùngKhông chỉ múa khỏa thân phản cảm trên sân khấu, FPT còn xuyên tạc thơ Nhật ký trong tù, dung tục hóa nền nhạc Tiểu đoàn 307, Lên ngàn, Các cụ dân quân Thanh Hóa... Tiến sĩ Thế Hùng, Giảng viên ĐH Quốc gia Hà Nội, bức xúc: "Có phải do vui quá đà hay FPT tự cho mình là một “vương quốc” riêng về văn hóa, về thẩm mỹ?”.
  • Văn hóa đọc, có cần “báo động” ?

    22/08/2007Vũ Bảo NguyênNói đến văn hóa đọc nói chung và văn hóa đọc của giới trẻ hiện nay, một nhà phê bình văn học từng ta thán: ”Sự thực là những người đọc trẻ hiện nay chẳng mấy thiết tha với văn hóa đọc, nhất là đọc những tác phẩm văn chương...
  • Bàn về cái đọc của thanh niên

    01/08/2006Ths. Bùi Văn TiếngGunter Grass, nhà văn đoạt giải thưởng Nobel văn chương năm 2004 với tác phẩm nổi tiếng Cái trống thiếc rất có lý khi cho rằng không gì có thể thay thế văn hóa đọc. Ấy vậy mà ở nước ta, cái "không gì có thể thay thế" đó đang trở thành mối bận tâm của các nhà văn hóa cũng như những ai hay ngẫm nghĩ về văn hóa. Trong khuôn khổ bài viết này, tôi xin được lạm bàn về một phạm vi nhỏ của văn hóa đọc: vấn đề cái đọc của thanh niên. ..
  • xem toàn bộ