Trích từ tập Trần Dần - Thơ, Nhà xuất bản Đà Nẵng - Năm 2008Tuổi Trẻ
09:01' SA - Thứ tư, 02/09/2015
Nhất định thắng là một trong những bài thơ dài tiểu biểu của nhà thơ Trần Dần. Nhân dịp Nhà xuất bản Đà Nẵng phát hành tập thơ đẹp đẽ và đầy đặn nhất từ trước tới nay về thơ Trần Dần - "Trần Dần - Thơ", TTO xin mời bạn đọc cùng chia sẻ những câu thơ đã một thời dậy sóng...
Tôi ở phố Sinh Từ Hai người Một gian nhà chật. Rất yêu nhau sao cuộc sống không vui ? Tổ quốc hôm nay tuy gọi sống hòa bình Nhưng mới chỉ là trang thứ nhất Chúng ta còn muôn việc rối tinh... Chúng ta Ngày làm việc, đêm thì lo đẫy giấc Vợ con đau thì rối ruột thuốc men Khi mảng vui - khi chợt nhớ chợt quên Trăm cái bận hàng ngày nhay nhắt. Chúng ta vẫn làm ăn chiu chắt. Ta biết đâu bên Mỹ miếc tít mù Chúng còn đương bày kế hại đời ta ?
Ký họa Trần Dần của Họa sĩ Đình Đăng
Tôi đi giữa trời mưa đất Bắc Đất hôm nay tầm tã mưa phùn Bỗng nhói ngang lưng máu rỏ xuống bùn Lưng tôi có tên nào chém trộm ? A ! Cái lưỡi dao cùn ! Không đứt được mà đau ! Chúng định chém tôi làm hai mảnh Ôi cả nước ! Nếu mà lưng tê lạnh Hãy nhìn xem: có phi vết dao ? Không đứt được mà đau ! Lưng Tổ Quốc hôm nay rớm máu
Tôi đã sống rã rời cân não Quãng thời gian nhưng nhức chuyện đi Nam Những cơn mưa rơi mãi tối sầm Họ lếch thếch ôm nhau đi từng mảng Tôi đã trở nên người ôm giận Tôi đem thân làm ụ cản đường đi
- Dừng lại !
- Đi đâu ?
- Làm gì ?
Họ kêu những thiếu tiền, thiếu gạo Thiếu cha, thiếu Chúa, thiếu vân vân Có cả anh nam chị nữ kêu buồn
- Ở đây
Khát gió, thèm mây...
Ô hay !
Trời của chúng ta gặp ngày mây rủ Nhưng trời ta sao bỏ nó mà đi ? Sau đám mây kia Là cả miền Nam Sao nỡ tưởng non bồng của Mỹ ! Tôi muốn khóc giữ từng em bé - Bỏ tôi ư ? - Từng vạt áo - gót chân Tôi muốn kêu lên - những tiếng cộc cằn...
- Không ! Hãy ở lại! Mảnh đất ta hôm nay dù tối Cũng còn hơn Non bồng Mỹ Triệu lần... Mảnh đất dễ mà quên ? Hỡi bạn đi Nam Thiếu gì ư? Sao chẳng nói thật thà ?
Chỉ là: - Thiếu quả tim bộ óc !
Những lời nói sắp thành nói cục Nhưng bỗng dưng tôi chỉ khóc mà thôi Tôi nức nở giữa trời mưa bão. Họ vẫn ra đi.
- Nhưng sao bước rã rời ? Sao họ khóc ? Họ có gì thất vọng ? Đất níu chân đi, Gió cản áo quay về Xa đất Bắc tưởng như rời cõi sống. Tưởng như đây là phút cuối cùng Trăng trối lại : - Mỗi lùm cây - Hốc đá - Mỗi căn vườn - gốc vả - cây sung Không nói được, chỉ còn nức nở Trắng con ngươi nhìn lại đất trời Nhìn cơn nắng lụi, nhìn hạt mưa sa Nhìn con đường cũ, nhìn ngôi sao mờ Ôi đất ấy - quên làm sao được ? Quên sao nơi ấm lạnh ngọt bùi Hôm nay đây mưa gió dập vùi - Mưa đổ mãi lên người xa đất Bắc...
Ai dẫn họ đi ? Ai ? Dẫn đi đâu ? - Mà họ khóc mãi thôi Trời vẫn quật muôn vàn tảng gió Bắc Nam ơi, đứt ruột chia đôi Tôi cúi xuống - Quỳ xin mưa bão Chớ đổ thêm lên đầu họ - Khổ nhiều rồi ! Họ xấu số - chớ hành thêm họ nữa Vườn ruộng hoang sơ - cửa nhà vắng chủ Miền Nam muôn dặm, Non nước buồn thương Họ đã đi nhưng trút lại tâm hồn Ơi đất Bắc ! Hãy giữ gìn cho họ !
Phố Hà Nội ngày giải phóng thủ đô năm 1954
Tôi ở phố Sinh Từ Những ngày ấy bao nhiêu thương xót Tôi bước đi không thấy phố không thấy nhà Chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ
Gặp em trong mưa Em đi tìm việc Mỗi ngày đi lại cúi đầu về - Anh ạ ! họ vẫn bảo chờ... Tôi không gặng hỏi, nói gì ư ? Trời mưa, trời mưa Ba tháng rồi Em đợi Sống bằng tương lai Ngày và đêm như lũ trẻ mồ côi Lũ lượt dắt nhau đi buồn bã... Em đi trong mưa cúi đầu nghiêng vai Người con gái mới mười chín tuổi
Em ơi. Em có biết đâu ta khổ thế này vì sao? Em biết đâu Mỹ miếc, Ngô nghê gì? Khổ thân em mưa nắng đi về lủi thủi Bóng chúng đè lên số phận từng người
Em cúi đầu đi mưa rơi Những ngày ấy bao nhiêu thương xót Tôi bước đi không thấy phố không thấy nhà Chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ. Đất nước khó khăn này sao không thấm được vào Thơ ? Những tủ kính tôi dừng chân dán mũi Các thứ hàng ế ẩm đợi người mua Nhưng mà sách - hình như khá chạy À quyển kia của bạn này - bạn ấy Quyển của tôi tư lự nét đăm đăm Nó đang mơ : - Nếu thêm cả miền Nam Số độc giả sẽ tăng dăm bảy triệu Tôi đã biến thành người định kiến Tôi ước ao tất cả mọi người ta Đòi thống nhất phải đòi từ việc nhỏ
- Từ cái ăn cái ngủ chuyện riêng tư - Từ suy nghĩ nựng con và tán vợ.
Trời mưa mãi lây rây đường phố Về Bắc Nam tôi chưa viết chút nào Tôi vẫn quyết Thơ phải khua bão gió Nhưng hôm nay tôi bỗng cúi đầu Thơ nó đi đâu ? Sao những vần thơ Chúng không chuyển, không xoay trời đất ? Sao chúng không chắp được cõi bờ ? Non nước sụt sùi mưa Tôi muốn bỏ thơ làm việc khác Nhưng hôm nay tôi mê mải giữa trời mưa Chút tài mọn tôi làm thơ chính trị.
Những ngày ấy bao nhiêu thương xót Tôi bước đi không thấy phố không thấy nhà Chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ.
Em ơi ! - Ta ở phố Sinh Từ Em đương có chuyện gì vui hử ? À cái tin trên báo - Ừ em ạ Hôm nay bọn Mỹ miếc, lũ Ngô nghê Chúng đang phải dậm chân đấm ngực ! Vượt qua đầu chúng nó, mọi thứ hàng Những tấn gạo vẫn vượt đi Những tấn thư, tài liệu Vẫn xéo qua đầu chúng, giới ranh gì ? Ý muốn dân ta là lực sĩ khổng lồ Đè cổ chúng mà xóa nhòa giới tuyến Dân ta muốn trời kia cũng chuyển Nhưng Trời mưa to lụt cả gian nhà: Em tất tả che mưa cản gió Con chó mực nghe mưa là rú Tiếng nó lâu nay như khản em à Thương nó nhỉ - Nó gầy - Lông xấu quá Nó thiếu ăn - Hay là giết đi ư ? Nó đỡ khổ - Cả em đỡ khổ. Em thương nó - Ừ thôi chuyện đó Nhưng hôm nay em mới nghĩ ra Anh đã biến thành người định kiến Mực ơi! đừng oán chủ Mực à!...
Những ngày ấy bao nhiêu thương xót Tôi bước đi không thấy phố không thấy nhà Chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ.
Tôi đi giữa trời mưa đất Bắc Tai bỗng nghe những tiếng thì thầm Tiếng người nói xen tiếng đời ầm ã - Chúng phá hiệp thương - Liệu có hiệp thương - Liệu có tuyển cử - Liệu tổng hay chẳng tổng ? - Liệu đúng kì hay chậm vài năm ? Những câu hỏi đi giữa đời lỏng chỏng. Ôi xưa nay Người vẫn thiếu tin Người Người vẫn thường kinh hoảng trước Tương lai Người quên mất Mỹ là sư tử giấy. Người vẫn vội - Người chưa kiên nhẫn mấy Gan người ta chưa phải đúng công nông Người chửa có dạ lim trí sắt Người mở to đôi mắt mà trông ! A tiếng kèn vang quân đội anh hùng Biển súng rừng lê bạt ngàn con mắt Quân ta đi tập trận về qua Bóng cờ bay đỏ phố đỏ nhà... Lá cờ ấy lá cờ bách thắng Đoàn quân kia muôn trận chẳng sờn gan
Bao tháng năm đói rét nhọc nhằn Từ đất dấy lên là quân vô sản Mỗi bước đi lại một bước trưởng thành Thắng được chiến tranh giữ được hòa bình Giặc cũ chết - Lại lo giặc mới Đoàn quân ấy kẻ thù sợ hãi Chưa bao giờ làm mất bụng dân yêu Dân ta ơi ! chiêm nghiệm đã nhiều Ai có LÝ ? Và ai có LỰC ? Tôi biết rõ đoàn quân sung sức ấy Biết nhân dân Biết Tổ Quốc Việt Nam này Những con người từ ức triệu năm nay Không biết nhục Không biết thua Không biết sợ !
Hôm nay Cả nước chỉ có một lời hô THỐNG NHẤT Chúng ta tin khẩu hiệu ta đòi - Giả miền Nam ! Tôi ngửa mặt lên trời Kêu một tiếng - Bỗng máu trời rơi xuống Vài ba tia máu đỏ rớt vào tôi Dân ta ơi ! Những tiếng ta hô Có sức đâm trời chảy máu. Không địch nào cưỡng nổi ý ta Chúng ta đi - Như quả đất khổng lồ Hiền hậu lắm - Nhưng mà đi quả quyết... Hôm nay Những vần thơ tôi viết Đã giống lưỡi lê : Đâm Giống viên đạn : Xé Giống bão mưa : Gào Giống tình yêu : Thắm
Tôi thường tin ở cuộc đấu tranh đây Cả nước đã bầu tôi toàn phiếu Tôi là người vô địch của lòng tin Sao bỗng đêm nay, tôi cúi mặt trước đèn ? Gian nhà vắng chuột đêm nó rúc. Biết bao nhiêu lo lắng hiện hình ra. Hừ ! Chúng đã biến thành tảng đá chặn đường ta ! Em ơi thế ra Người tin tưởng nhất như anh vẫn có phút giây ngờ vực Ai có lý ? Và ai có lực ? Ai người tin ? Ai kẻ ngã lòng tin ? Em ơi Cuộc đấu tranh đây cả nước Cả hoàn cầu Cả mỗi người đêm ngủ vẫn lo âu Có lẫn máu, có xót thương lao lực Anh gạch xóa trang thơ hằn nét mực Bỗng mặt anh nhìn thấy ! lạ lùng thay ! Tảng đá chặn đường này ! Muôn triệu con người Muôn triệu bàn tay Bật cả máu ẩy đá lăn xuống vực ! Anh đã nghĩ: Không có đường nào khác Đem ngã lòng ra mà thống nhất Bắc Nam ư ? Không không ! Đem sức gân ra ! Em ơi em ! Cái này đỏ lắm, gọi là TIM Anh dành cho cuộc đấu tranh giành THỐNG NHẤT
Hôm nay Trời đã thôi mưa thôi gió Nắng lên đỏ phố đỏ nhà Đỏ mọi buồng tim lá phổi Em ơi đếm thử bao nhiêu ngày mưa! Bây giờ Em khuân đồ đạc ra phơi Em nhé đừng quên Em khuân tất cả tim gan chúng mình phơi nắng hết. Em nhìn cao tít trời xanh Dưới phố bao nhiêu cờ đỏ Hôm nay em đã có việc làm Lương ít - sống còn khó khăn! Cũng là may... Chính phủ muôn lo nghìn lắng Thực có tài đuổi bão xua mưa không thì còn khổ! Em treo cờ đỏ đầu nhà Lá cờ trừ ma Xua được bóng đen chúng nó... Đúng rồi! Đó là công sức của dân ta lùa mây đuổi gió Những vết thương kháng chiến đỏ lòm Đã móm miệng, lên da lên thịt. Tôi bỗng nhói ở nơi lồng ngực
Em ơi Chúng đốt phố Ga-li-ê-ni và nhiều phố khác. Anh đã sống ở Sài - Gòn thủa trước Cảnh miền Nam thành một góc tim anh Chúng đốt tận đâu mà lửa sém tim mình Tim nó thui đen một nửa Từ dạo ấy mà em chẳng rõ.
- Em hãy đỡ cho anh khỏi ngã Đứng dậy Một lúc! Cờ bay đỏ phố đỏ nhà Màu cờ kia là thang thuốc chữa cho anh. Em có thấy bay trên trời xanh Hàng triệu tâm hồn? Em ơi Hôm nay trời xanh xanh đục Nắng lên đỏ phố đỏ cờ...
Ta ở phố Sinh Từ Em này Hôm nay đóng cửa Cả nhà ra phố mít tinh Chúng ta đi nỗi bão biểu tình Vung cờ đỏ hát hò vỡ phổi Hỡi những người thành phố, thôn quê Đói no lành rách Người đang vui Người sống đang buồn Tất cả! Ra đường! Đi! hàng đoàn hàng đoàn Đòi lấy tương lai: HÒA BÌNH THỐNG NHẤT ĐỘC LẬP DÂN CHỦ Đó là tim là máu đời mình Là cơm áo! Là ái tình Nhất định thắng!
1955
(Trích từ tập Trần Dần - Thơ, Nhà xuất bản Đà Nẵng - Năm 2008 )
